Entradas, en eúscaro
Decidín contar unha anécdota con moito risco de dicir algo que é evidente. Ás veces teño un complexo de mirar ao País Vasco desde Marte, e perdo a capacidade de saber que é e que non é evidencia. Polo si ou polo non vai alí.
Estiven no País Vasco (1) e tiven que acudir ao Centro de Saúde, á consulta do pediatra. Recibíronme estupendamente. Castelán. Como non estamos no sistema, a acollida deume cita co primeiro pediatra que dispuña dun tempo. Ao entrar na consulta, activei ao meu sociólogo de cabeceira. Teño menos dun segundo para facer o diagnóstico: ela non me falará en eúscaro, pero, por idade, as posibilidades de saber euskera (a miña contorna de idade) son maiores que as de non saber. Así que eu fareillo. Preguntando si sabe eúscaro. “Bo, si”, respondeume. E atendeunos en eúscaro (tamén moi ben). Non podo sabelo, pero é posible que o pediatra utilice por primeira vez o eúscaro no seu traballo. Quizá –e esa hipótese fíxome pensar no grao de evidencia dalgunhas cuestións– porque ninguén lle pediu iso antes. E cando llo pedín, podo dicir por que non: animarlle a iso ou darlle a oportunidade. Non notei nel ningunha inseguridade nin vergoña polo grao da lingua. Eu agradézolle (2). É posible que, mesmo, cando saímos da consulta, púidose escapar un suspiro ao pediatra polo esforzo realizado. Poida que sentiuse orgulloso. Quizais sinta mesmo unha excitación. Sensacións tras unha performance.
No meu caso, debo recoñecer que a situación lingüística dos fillos obrigoume, e de paso afíxome a pedir o eúscaro fóra da miña contorna máis próxima: con respostas moi positivas. Nunca tiven sorte no Metro de Bilbao. Pero si cos socorristas da praia, cos médicos e enfermeiras de urxencias, co persoal de despacho de billetes do parking, cos vendedores de cartóns de cine...
No momento en que estamos, unha escena como a que contamos arriba debería estar a repetir en mil recunchos de Euskal Herria cada segundo. As políticas lingüísticas dos últimos anos chegaron a crear os escenarios necesarios para iso (na Comunidade Autónoma Vasca). Haberá que reformulala, ampliala, perfeccionala. Xa haberá quen se encargue diso. Pero os protagonistas do día a día somos nós. Moita xente aprendeu euskera, e agora tócanos á minoría que utilizamos activar á maioría que entende e que sabe mellor ou peor. Este tipo de escenas teñen que converterse en viroso. Similares con variacións.
Non veño –desde Marte– a dicir que con iso todo estaría resolto. O que eu digo quizá sexa demasiado evidente: para revolucionar o modelo de comunicación, hai que facer clic no interior da cabeza para ser vasco quen ten conciencia e vontade. (Na CAV) non vai ter que loitar moito, non vai ter que vivir moita tensión. Un pequeno clic dentro da cabeza que activa a palabra “maioría”. Aí fóra xa hai suficientes condicións para construír escenarios por todas partes. Para poder encher os grandes teatros, primeiro, hai que facer que a xente se afeccione ao teatro.
1) Algorta. Por tanto: Gran Bilbao, Bizkaia (CAPV).
2) No noso caso, ademais, si o pediatra non fose capaz de desenvolverse en eúscaro, estar a falar nun idioma que o fillo non entende. Iso é o que vivín eu de neno, cando aínda non sabía castelán, cando o pediatra falaba en castelán. Pero aí está a cuestión: somos dúas xeracións diferentes.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Hai quen, sendo un cerebro brillante, con definicións de "pouco detalle", son expertos en transformar e transformar o mesmo, dito doutro xeito. Era súa e foi un proxecto in eternum que se repetiu durante décadas. Esta era unha das principais razóns para deixar de ser... [+]
O 26 de decembro, durante un ataque aéreo, o Exército israelí matou a cinco xornalistas palestinos que tentaban chegar á cidade. Con eles mataron a 130 xornalistas palestinos. Esta noticia lembroume un par de cousas, a primeira, a persecución que sofren os verdadeiros... [+]
Nos últimos meses tocoume traballar en varios institutos e, nalgún momento, tiven que falar cos alumnos das posibilidades que ofrece o mercado laboral. A tipoloxía dos alumnos é variada e nunha mesma cidade varía moito dun barrio a outro, dun instituto a outro, e tamén... [+]
A nena que aparece no centro da fotografía, que dificilmente se pode considerar histórica, está a escribir unha lista de adxectivos: eu, ti, el, nós, vós, eles. Mirando cara abaixo, non puiden ver como era a súa mirada.
Insensible ao labor do fotógrafo, vostede, lenta e... [+]
Cando traballas con persoas maiores ou con persoas con diversidade física e neuronal, dásche conta de que a idea da competencia na nosa sociedade limítanos moito como especie. É dicir, o noso sistema ponche en valor por facer as cousas de maneira específica, e o que non o... [+]
Quería escribir polas luces de Nadal e reivindicar que se converta nunha tradición anual nesta época de iluminacións de rúas, un espazo público acolledor, alegre e gozoso desde o punto de vista da clase. Pero, por suposto, tamén espazos públicos cálidos onde algúns... [+]
Perdoa aos carballais, encinares, olmos, garzas, fresnos, alisedas, castañares, bidueiros, gorostidias, manzanales, piñeirais e a todas as sociedades das árbores, pero hoxe o hayedo ten unha cita con motivo das celebracións da fronteira invernal.
Resúltame máis fácil... [+]
Volve Euskaraldia. Ao parecer, será na primavera do ano que vén. Xa o presentaron e a verdade é que me sorprendeu; non o propio Euskaraldia, senón a lema del: Farémolo movéndonos.
A primeira vez que a lin ou escoitado, vénme á cabeza o título da obra que puxeron para... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Cando o sistema colonial capitalista heteropatriarcal cuéstionase e loita, ataca sen piedade. Utilizando todas as ferramentas ao seu alcance para fortalecer, fortalecer e consolidar o poder institucional, os medios, a xustiza, a lingua, a cultura, a violencia...
En Suíza,... [+]
Non sei si vostedes tamén teñen a mesma percepción –recoñézoo: aquí empecei a escribir de maneira acientífica–. Refírome á extensión natural da palabra preguiza. Cada vez escoito máis nos recunchos de Hego Euskal Herria: eúscaro, español e, por suposto,... [+]
Moitos en Nadal sentimos máis preguiza que ilusión ao pensar nas comidas e encontros familiares. Pero adiantámosvos que non é a comida a que nos fai sentirnos colectivamente incómodos, senón a normatividad que define á familia tradicional. É máis,... [+]
Sempre me pareceu máis significativo o modo que se di en castelán aos carruajes que se poden atopar aquí e alá: humilladero. Non é un nome bastante lixeiro, branco ou non ten ningunha connotación? Á fin e ao cabo, todo o que pasaba por alí debía ser humillado. É sabido... [+]
O final da República Árabe Siria causou unha gran sorpresa pola forma en que se produciu: rápida e case sen resistencia. Con todo, non é tan estraño si temos en conta que o país estaba destruído, empobrecido e trocado. Hai tempo que a maioría dos sirios non se preocupaba... [+]