O 19 de xaneiro de 2015, á mesma hora en que os donostiarras preparaban os seus tambores, a directora de Medio Ambiente do Goberno Vasco, Alejandra Iturrioz, ampliou e tranquilizou á empresa Sociedade Financeira e Mineira S.A.ren (hoxe multinacional Italocementi) a licenza que ten para queimar residuos desde 2008.

Na cadea de produción de Añorga, que é capaz de producir 635.000 toneladas ao ano de cemento, os residuos pódense queimar en tres zonas. Para empezar, quéimanse como materia prima para facer cemento, en lugar de pedras, cal, etc. Rezola pódese depositar no forno, procedente doutras fábricas: cinzas de madeira ou biomasa, escorias siderúrxicas, lodos utilizados para a filtración de gases, cinzas procedentes de quéimaa de lodos de depuradoras, etc. As maiores cantidades de residuos pódense queimar neste apartado denominado material de valorización e, unha vez calcinados, salguen mesturados con cemento da fábrica.

En segundo lugar, poden utilizar como combustible para a produción de cemento os residuos catalogados como “non perigosos”: fariñas de carne, madeiras, serrín, labras e similares, pneumáticos vellos, compoñentes non metálicos de coches vellos, lodos desecados de depuradoras, outros plásticos e caucho, outros pos, excedentes de envases lixeiros recolleitos selectivamente en amarelo… Deles Rezola pode queimar 39.900 toneladas ao ano.

Pero, ademais, Rezola tamén pode utilizar como combustible os residuos perigosos, facendo mención expresa aos permisos:“Residuos perigosos, como combustibles alternativos”, que levan sustancias perigosas nos seus compoñentes. O permiso especifica que os lodos, pinturas, vernices, disolventes, tintas, ceras industriais, graxas e aceites irán mesturados nos CDR (Combustibles Derivados de Residuos, siglas en castelán).

Coa modificación de xaneiro de 2015, ademais de ampliar a lista de residuos, o Goberno Vasco ha aprobado unha segunda modificación: si na anterior autorización pedíase que entre os combustibles clásicos (coque de petróleo, etc.) tamén se introducisen lixos, estas debían ter a capacidade de xerar polo menos 2.000 kilocalorías por quilo, agora bástalles con argumentar que xeran 1.500 kilocalorías para calcinar no forno.

Mitigar os controis de contaminación

O terceiro gran cambio é que a empresa se viu privada dos controis de contaminación derivados da incineración de residuos. Referímonos ás sustancias contaminantes que a Organización Mundial da Saúde considera moi perigosas, como dioxinas, furanos, metais pesados, ácidos fluorhídricos (HF), etc.

As modificacións aprobadas polo Goberno Vasco consisten en que o ácido fluorhídrico non debe ser medido en todo momento de forma continua, tal e como se prescribiu na autorización de 2008, senón só dúas veces ao ano, cando se lle ordenou medir dioxinas e furanos por dioxinas e catro ao ano en 2008, e que o control de metais pesados no canto de facelo en catro ocasiones ao ano é suficiente agora unha vez ao ano. Eses na cheminea de Rezola. Doutra banda, a empresa ten que medir en todo momento as partículas e SO2 na caseta de medición da contaminación que ten diante da fábrica, pero alixeirou a medición de dioxinas e metais pesados dunha vez ao ano a tres anos.

O permiso contén un detalle máis rechamante. Óxidos de nitróxeno 800 metros cúbicos de cheminea

O Goberno Vasco autoriza a Rezola a emitir miligramos de NOx en xaneiro de 2015. Pero a partir de 2013 o Goberno español ha decidido, para adecualo á lexislación europea, fixar o límite en 500 miligramos por metro cúbico a partir de xaneiro de 2016.

Non todos os controis e medicións son realizados polo Goberno Vasco, senón que é a propia empresa a que selecciona que consultoras cualificadas controlarán os contagios para posteriormente comunicalos á administración.

O documento, de 51 páxinas, foi aprobado polo Goberno Vasco en 2015 e non é coñecido polos cidadáns donostiarras porque non se fixo público: non se poderá atopar por internet. ARGIA conseguiu unha copia e colgouna en internet. Por que non é público?, preguntamos no Goberno Vasco. Resposta: “A lei establece a obrigación de publicar as autorizacións unificadas, pero as súas modificacións deben ser notificadas”.

O Goberno Vasco concedeu a Rezola a licenza para queimar residuos en 2008, xusto cando a Deputación Foral de Gipuzkoa decidiu construír a segunda incineradora de residuos urbanos abandonada en Txingudi. O proceso entre a demanda da empresa e a resolución do Goberno Vasco transcorreu sen grandes alardes no caso do forno de Añorga.

O Concello de Donostia-San Sebastián (PSE, Odón Elorza) non presentou alegacións no prazo legal de 30 días.As únicas que presentaron obxeccións, tal e como se recolleu no permiso, foron a doutora Julia San José, coñecida activista da Coordinadora contra a Incineración, Ekologistak Martxan e a asociación de veciños de Añorga Txiki. A autorización foi finalmente asinada polo viceconsejero Ibon Galarraga Gallastegi o 8 de maio de 2008. A súa Conselleira de Medio Ambiente, Esther Larrañaga.