O festival Punto de Vista de Pamplona/Iruña ofreceu o pasado sábado case todo o día ao director José Luís Guerin, antes do peche da décima edición. Pola mañá presentou L’Accademia delle muse con boa entrada: “Reunímonos máis xente que no acto do PNV e iso non é fácil”, broma Oskar Alegria, director do festival, referíndose á Asemblea Xeral Jeltzale que se celebrou o mesmo día en Baluarte. A película de ficción do cineasta catalán estivo acompañada doutro tipo de ficción –que é o que ofrecen os nosos grandes equipamentos culturais–.

Como é un traballo de ficción nun festival de cine documental? Porque non tivo máis remedio, porque pola contra non se proxectarían nas salas de Pamplona. Con todo, é unha historia afastada do convencional, xa que a factura está máis cerca do documental e o método de traballo tamén é moi especial: raído sen guion e como na película, cos protagonistas verdadeiramente estudantes da Universidade de Barcelona. Trátase, por tanto, dun traballo que pregunta onde están os límites entre a trama inventada e o relato factual.

Unha profesora italiana, sobre todo dando clases nunha academia de musas composta por mulleres. Reflexións sobre a literatura de alto nivel, numerosas referencias clásicas, discusións eruditas… e unha serie de relacións que aos poucos se irán incorporando aos alumnos. Todo ocorre nun plano moi intelectual e ao principio pensas que chegarán a algunha formulación non normativa sobre as relacións de parella. Keba: aos poucos dámosnos/dámonos conta de que os alumnos se converten en suxeitos da autoridade falica do mestre e, no fondo, reproducen os códigos de relación dun reality show –recitando Dante, iso si–.

Unha versión culta dun príncipe para tres princesas? Bo, polo menos é un traballo que require ver con distancia irónica. Ou con lentes azamboadas: L’Accademia confirma os complexos mecanismos que pode ter o sometemento das mulleres nas relacións de parella, que son eficaces mesmo contra as mulleres empoderadas da película –a única excepción é o personaxe chamado Carolina, que se libera dalgunha maneira cuestionando a autoridade intelectual do profesor–.

Pola tarde, Guerin estreou un traballo moi diferente. Le Shapir de Saint-Louis é unha obra de encarga que me lembrou o Guernica de Alain Resnais, que está contado coa mera axuda do texto e a gravación dun cadro. Trátase dunha película doutra época, case unha homenaxe ao cine realizado polo propio Resnais ou por Chris Marker. Despois, no faladoiro co director, os espectadores puideron ver cal das dúas películas era a que preguntaban, e quedou claro que a maioría de nós considerabamos que era un traballo pequeno.