A poesía é fiel a unha determinada forma de escribir, como o demostran as Carencias (1980) e o dez libros que seguen. Tere Irastortza é unha escritora atípica, á que lle salgue a poesía clásica do duelo, que non sabe escribir de maneira chan. Ou quizá a súa lírica parece plana, pero tampouco é prosa. Por iso, como nos contos, neste libro anímache sempre a seguir adiante, aínda que saibas que non chegarás máis que ao momento de partida. Con todo, a viaxe axudarache a ordenar ideas e compartir unha dor universal: o dos que se foron, antes de todo este tempo.

Gustoume Enchiades o mundo (Pamiela, 2015), porque me gusta este tipo de poesía, e envexo aos que son capaces de sacarme de amores imposibles: “Cantas cousas que nunca imaxinamos/ gozando unhas con outras,/…) podiamos deitarnos xuntos/ cada noite e pola mañá espertarnos/ podiamos encartar xuntos a roupa lijada/ e cantos segundos vivimos,// aqueles que mesmo agora imaxinados non se van a poder atrapa/ nunca”. O libro é unha delicia en canto a ritmo, a festina vai lente, e ten expresións inesperadas, xoga coa amargura da linguaxe. A súa voz é exacta, pero hai flores por todas partes: “E nas cociñas onde o futuro se evapora fervendo óuvese a ausencia de aire pola imposibilidade de pasar”.

En comparación coa anécdota, Tere Irastortza prefire falar con profundidade. E en comparación co superficial, converteu O mundo nun pequeno ensaio poético sobre os temas que enchían: o amor, o tempo, a morte. Todos veñen reunidos nun vitalismo grandísimo.

E confúndense o que foi entre tantas penas, o que non puido ser, e a eternidade mesma. Todo o que chega da terra ao ceo e de novo á terra parécelle incomprensible, pero igualmente estimulante. Todo terminará, por suposto. Do que fixera durante o tempo cantaba páxinas a páxina. Cando fala de home, sexa da enfermidade de Karmele Igartua (1959-2010), non deixa de sorprenderme como fala o escritor coma se non houbese límites, coma se non houbese tempo, coma se cada un puidese adiviñar o seu destino: “Quixen estar fóra,/ e estou”. Este libro demostra que a corrupción transforma a beleza, e que o final pode ser un reinicio ou unha lección de depresión. Irastortza dá a volta ás convencións, e aínda que a forma dos poemas é case sempre unha e case sempre ortodoxa, o significado que subxace é o do movemento da vida, do mambo que hai que bailar: “eramos nós (…)/ souberon saltar da man/ dúas nenas”. n