Ensínannos que debemos ser coherentes. Si dicimos unha cousa, facer iso. Actuar segundo o que pensamos. Asumir as consecuencias das nosas accións. En todos os ámbitos da vida escoitamos o mesmo predicado, e as crenzas e ideoloxías de todas as cores conflúen nese eloxio da coherencia. Parece lóxico, e si todas coinciden, a verdade será universal. Ou ben.

Pero logo vén a realidade, coas súas cores grises e as súas incongruencias, si, pero todos. Defende a ecoloxía e a natureza, pero gústache camiñar nun coche potente; enxalzas os programas culturais pero ves o telecable; enviaches aos nenos ao modelo vasco, pero ti falo en castelán co teu marido ou a túa muller.

Vivimos con vergoña estas contradicións. Gustaríanos ser puros e pon a mancha do pecado á nosa branca almo. Despois, aínda que sexan ateos, como o catolicismo ha formateado a nosa mente, confesou o erro cometido, manifestou a súa intención de reconducilo e adiante, raparigos! O tolerante será indulxente coas contradicións dos demais, esperando que os demais tamén o fagan cos seus, mentres que os sermoleros de todos os sanedrines están a darche lume, denunciando e reprochando continuamente os teus erros de coherencia.

Pero que, se admitísemos a contradición non como un defecto da nosa personalidade, senón como unha parte do noso ser? Ninguén é altruísta, nin egoísta en absoluto. O que compra a prensa españolista e dá o seu voto nas eleccións aos nacionalistas adóitase considerar sistematicamente, ademais, como un pobre diaño alienado que hai que corrixir (ou o voto ou o xornal, que terá que cambiar algunha vez un dos dous, para ser coherentes), pero quizá non debésemos cualificar de anormalidad, senón de matiz de alguén que non quere estar acoutado nun caixón concreto: “Son de vostedes, pero non me dean o caparrón”, di inconscientemente aos apóstolos do nacionalismo, e tamén “compro as súas mentiras, pero non pensen que as devoro”, di inxenuamente ao titular de prensa españolista.

O voto tamén, en ámbitos que até agora eran relativamente fixos, está a volverse variable e volátil. Algúns políticos se enfurecen entón co altar elector: “Vostede defendeu isto e isto, e non se dá conta de que esoutros defenden valores opostos?”. Outros se castigan a si mesmos: “Que fixemos mal para que os votantes nos dean as costas?”. Seguramente as autoflajelaciones son tan absurdas como os reproches, pero non te preocupes demasiado, vén pronto e vén outra partida de cartas, outra votación, para que as nosas contradicións volvan quedar claras, para contentar a uns e para afligir a outros.