Non me gusta o inverno. O tres últimos invernos paseinos lonxe de Euskal Herria, en busca de calor, nos pantalóns. Este ano estou en Bilbao, coa intención de pór unha boa cara ao mal tempo, gozando dos praceres desta época. Podo contar cunha soa man: estar no sofá baixo a manta, preparar cabazas ou cremas de champiñones, comprar castañas asadas na rúa e quentalas con elas, e pedir caldo nos bares.

Para a maioría dos meus amigos, beber caldo é unha cousa rara. Imaxínache: no poteo, e en lugar de pedir un calichi, un txikito, pregunto si teñen caldo. Sempre fun así. Tomo bebidas alcohólicas, pero en pequenas cantidades e non todos os días. Prefiro beber ao meu ritmo (sempre máis lento) antes que porme o botei e sacar as roldas. Cando era membro dunha asociación antirracista, iamos tomar un bote despois da asemblea. Todos pedían cervexa ou viño. Eu o té. Púxena de moda. Ao cabo duns anos, a metade do grupo tamén pedía té. A un irritáballe que se estaba enchendo de auga, case chanceando, pero notábase que lle estaba amolando. (Debo confesalo: busco a palabra descafeinar no dicionario. Descafeinar: Urardizar. Que palabra axeitada para usar neste artigo!)

O caso é que moitas veces notei que a moita xente moléstalle beber pouco. Si es home, máis aínda, porque o alcol ten unha función importante na construción da masculinidad. Pedir un refresco ou un zume de festa vese como marica. O meu irmán ten 12 anos, o outro día nun restaurante regaláronnos uns chupitos de chupito e el díxonos que tiñamos que beber nun só grolo. Expliqueille que prefiro saborear o ron bo a gusto. Non a persuadín. Xa aprendeu que os “homes de verdade” beben no grolo.

Un amigo meu dime sempre que vai de esmorga e di que lle sobra con dúas cervexas ou un soa cubalibre. Pero, na medida en que as mulleres defendemos que a rúa e a noite tamén son nosas, adaptámonos a ese modelo, xa que bebemos o prestixio da masculinidad. Cando de pequeno a miña nai bebera dúas copas de viño e dicía que estaba un pouco piripi, recordo que sentía desprezo. Con todo, do mesmo xeito que os homes da miña familia, sentía o desexo de beber bagazo, é dicir, bagazo.

Non quero dicir que a influencia que ten o alcol na nosa cultura teña que ver só co xénero. Pero creo que podemos facer unha lectura feminista da boa reputación que teñen os abusos entre homes e mulleres –cando falamos de borrachos reflíctese nas caras o orgullo ou a risa–.

En Nicaragua, nalgúns encontros de lesbianas, un dos eixos do debate foi o auto-coidado, e sorprendeunos. Propúxose analizar de forma autocrítica a relación dun mesmo coas drogas, incluído o alcol, o café, os medicamentos. “Condenamos con firmeza a dependencia económica e emocional, pero dicimos con normalidade que temos que fumar un cigarro para poder ir ao baño”, dicían.

Nos últimos tempos a economía feminista ha collido moita forza, e esa corrente insistiu na necesidade de pór o coidado no centro. Non quero ser moralista e non teño censores contra as drogas. Simplemente paréceme interesante que quen nos gusta pór patas para arriba todos as dogmas, botémonos unha ollada á normativa relacionada cos modelos de socialización e de diversión.