A Intifada de Laban, os ataques de lobos solitarios palestinos... bautizouse con este tipo de títulos tan rechamantes como a nova batalla de outono de 2015 en Israel-Palestina.

O 1 de outubro o matrimonio xudeu Henkin foi asasinado a tiros na localidade de Beit Furi e para finais de mes o exército israelí xa matara a 68 palestinos. Desde o 13 de setembro e até mediados de decembro, os israelís son os responsables de 21 mortos e 252 feridos, os palestinos de 122 mortos, 3.000 feridos e 2.400 detidos.

Moitos dos presuntos coñecedores da zona víronse sorprendidos polo novo incendio que orixinaron os mozos palestinos. Non se pode resumir simplemente que é unha terceira Intifada, parece moito máis que un conxunto de acontecementos illados, parece unha revolta xuvenil...

O fenómeno foi analizado polo profesor francés Julien Salingue no artigo “Génération spontanée en Palestine”. Leste mesmo ano publicouse “A Palestine deas ONG” e o ano pasado “A Palestine d’Oslo” en Salingue, que imparte ciencias políticas na Universidade de París 8.

“Alguén pensaba –comezou a preguntarse o artigo publicado en Salingue The Conversation– que os mozos palestinos que desde pequeno só sofren opresión e marxinación, en Xerusalén e en Cisxordania, deben permanecer en silencio eternamente?”. 11 anos despois da morte de Jassir Arafat, unha nova xeración sublevouse contra a ocupación, a dos mozos que non coñecen a ningún líder e non senten de ningún partido.

A xeración de espultos, fundada ao redor de 1948, fundou na década de 1960 o movemento Al Fatah e lanzouse á loita armada. A xeración de ocupación de 1967 protagonizou a Intifada de 1987. O que agora volveu a levar a loita ás rúas é a xeración da muralla, para Salius.

Israel iniciou no ano 2000 a construción dunha gran muralla que separa as terras baixo o dominio xudeu das palestinas, e completou o 62% da liña prevista para 2012, 440 quilómetros. A nova xeración de mozas que desde que teñen coñecemento coñeceron toda a súa vida condicionada por ese muro expresan agora a súa indignación e malestar.

Pero tamén isto é novo, os mozos que atacan aos colonos xudeus cun coitelo ou un coche e maniféstanse ante o exército israelí non obedecen a ningún líder: “Aínda non coñecemos aos líderes dos mozos rebeldes: están nas rúas ou están presos. Os mozos non coñeceron a OLP e Arafat, e moitos deles non saben quen é Marwan Barghouthi, a menos que un preso palestino sexa algo máis famoso que os 6.000 restantes”.

Non esperedes, por tanto, que se faga moito caso ás peticións de calma. O propio Hamás tampouco os controla, segundo Saluche. Os movementos palestinos, a pesar das aparencias, están máis tentando adaptarse ás accións dos mozos que movendo fíos detrás delas.

A propia espontaneidade dos mozos rebeldes é a expresión da crise de liderado que sofre o movemento nacional palestino desde o ano 2000.

Nada perdido, nada que temer

O que pasa é que as principais forzas que defenden a identidade nacional de Palestina, sexan a esquerda, Hamás, a Yihad Islámica ou Fatah, non poden xerar esperanzas aos mozos: “Cativos do software de Oslo –di Salingue– e controlados por cadros obsoletos, estes movementos están afastados dos mozos, que non teñen nada que perder fronte aos seus supostos líderes”.

Salingue xa analizou o tratado de paz de Oslo. O fracaso da ruta que Jassir Arafat e Isaak Rabin asinaron en Washington en setembro de 1993 baixo ese nome non foi un accidente, senón que estaba pegada na alma como na letra do tratado de Oslo. O pacto non rompeu as dinámicas das décadas anteriores nos territorios palestinos, senón que permitiu aos israelís readecuar os seus plans de ocupación.

Por iso, a ocupación durante décadas, antes e despois de Oslo, reforzou tamén as lóxicas de adaptación entre autoridades e movementos palestinos, convertendo en obxectivo os recursos adquiridos con institucións de autonomía limitada, en lugar de en instrumento para facer fronte á forza dos israelís: “A forza de facer ‘aínda que a ocupación’ durante moito tempo, termínase facendo ‘xunto á ocupación’, aínda que de face á rúa móstrese unha linguaxe chea de reivindicacións”.

Entre os palestinos, por tanto, moitos senten que non lles convén volver aumentar a tensión, a non ser que sexa controlable e que se negocie co ocupante a cambio de algo. A prolongación da ocupación e a desaparición de toda esperanza de solución ao conflito xeraron dinámicas conservadoras nas institucións palestinas, así como nos movementos de liberación.

Salingue ve á defensiva aos principais movementos e dirixentes palestinos. O obxectivo do pacto de Oslo é controlar as zonas autónomas que os palestinos teñen previsto xestionar, aínda que no seu día se consideraba que debían ser a etapa de transformación de Palestina nun Estado. Pola contra, este control xera grandes anhelos na actualidade, xa que permite ampliar a base de traballo entre os cidadáns con postos de traballo que xorden ao redor da administración.

A pesar de que o proceso de Oslo está morto, as estruturas xurdidas del ofrecen vantaxes ás elites políticas e burocráticas palestinas, tantos materiais (axudas internacionais, salarios...) como simbólicas (relacións internacionais). Por iso as elites móstranse tan remisas ante os conflitos de alto nivel.

“Os mozos palestinos que se están sublevando non teñen nada que perder se non son as súas cadeas”, di Julien Salingue. A maioría das persoas carecen de profesión, de familia que alimentar ou da esperanza de realizar calquera carreira. Moitos xornalistas que este outono enviaron crónicas desde Palestina subliñaron o mesmo no que respecta aos mozos que están en conflito:non teñen nada que perder, non teñen ningunha esperanza.

Por iso, Salingue cre que a xeración da muralla non fará caso aos líderes que viven da actividade que el denomina “a industria do proceso de paz”, que non foron capaces de sacar leccións das derrotas dos últimos anos e dar paso ás novas xeracións. Que para empezar a canalizar unha crise profunda entre palestinos haberá que certificar primeiro a morte do proceso de paz, que hai tempo que as bases materiais para chegar a un Estado mediante negociacións desapareceron.