Na sociedade navarra produciuse nos últimos meses unha gran polémica en torno ao Programa de Aprendizaxe de Inglés (PDI) e a Oferta Pública de Emprego anunciada polo Departamento de Educación. A primeira gran mobilización rueira contra o goberno de Uxue Barkos centrouse no tema do inglés: Miles de persoas foron convocadas polas asociacións de nais e pais de centros escolares que xa contan con programas British - IIP en Pamplona/Iruña, segundo a Policía Municipal 3.200. A principios de curso o Goberno de Navarra decidiu paralizar a difusión do PDI ata que se fixese un exame e puidésense ver ben os resultados. O conselleiro José Luís Mendoza destacou que estes modelos se puxeron en marcha para prexudicar ao modelo D.

A pesar de ser uns poucos, a mediados dos anos 2000 comezaron a proliferar estes programas educativos en inglés, con British, HTB (Tratamento Integrado das Linguas, TIL en castelán) ou máis tarde con IIP. Aquí hai poucas casualidades, os incrementos do modelo D producíronse nas épocas nas que a matriculación na rede pública aumentou até o 27-28%. Os maiores incrementos dos PDI producíronse nos anos 2013-14 e 2014-15, estendéndose a 20 e 30 centros, respectivamente. Actualmente o 80% dos centros da rede pública de modelo A e G ofrecen o programa. Só se estendeu en tres centros do modelo D, tamén moi significativo.

O Goberno de Navarra vende habitualmente como un programa voluntario, pide clases e ofrécese desde o Goberno de Navarra. Pero a realidade é moi diferente e moitos centros víronse obrigados a comezar co programa, entre eles as clases de Sartaguda, Sesma ou Falces. En 2013, o sindicato EILAS tamén denunciou que na maioría das escolas estaba a imporse o PDI.

En xeral, e aínda que a oferta poida ser máis ampla ou reducida, o inglés e o castelán distribúense entre o 40 e o 60% das materias. É dicir, é unha especie de modelo B, un modelo xa case desaparecido, xa que durante anos deu moi poucos resultados tanto na competencia como nas competencias do eúscaro. É dicir, sabemos perfectamente que ese é un mal modelo, pero vendendo o ceo do inglés ese programa asentouse en gran parte da rede. Prestixio, mundo, traballo... eses son os cebos. Pero que hai realmente detrás destes amujos? Sobre todo fume.

JUAN CARLOS MORENO CABRERA: “Estamos a educar todos para que os nosos fillos e fillas sexan altos executivos de multinacionais?”. En canto á oferta de inglés, este mes de marzo o lingüista madrileño falou en ARGIA. Non hai dúbida de que o inglés se debe aprender ben na comunidade educativa, trátase de acordar que é “ben”. O mito máis importante é que o inglés é practicamente o mesmo que o traballo. Necesitarase naqueles postos de traballo que demanden relacións con persoas estranxeiras, pero son os que menos en Navarra. Nas dúas últimas décadas, en Navarra o coñecemento do eúscaro foi moito máis importante na procura de emprego que o inglés. É unha das grandes vitorias dos vascos na actualidade. E iso é basicamente porque o eúscaro é a lingua de Navarra, porque miles de familias decidiron ou queren vivir en eúscaro, ou queren o eúscaro para os seus fillos e fillas, ben porque é de aquí ou porque lles pode axudar a traballar.

Para iso elíxese o modelo D, que é o único que ofrece a capacidade mínima para vivir nun idioma. Con todo, non é suficiente para vivir en eúscaro, porque a educación non é máis que un sector da sociedade. A clave, á fin e ao cabo, é: para que debe servir o bilingüismo inglés aos alumnos ao finalizar os seus estudos? Para moitas cousas, sen dúbida, pero polo menos para vivir nesa lingua. Os vascos acumulamos suficientes experiencias para saber que nivel de bilingüismo pode ofrecer unha especie de modelo B.

En realidade, é significativo que o modelo británico e a federación de asociacións de pais de centros PAI, Britila, diríxanse á páxina web para coñecer como entenden o bilingüismo: todo é en castelán, non ten ningunha posibilidade de ler en inglés. Iso si, un dos seus obxectivos é “promover e organizar actividades culturais en inglés”.