Case todo foi terapia interna e, agora si, escoita música clásica á súa chegada a casa. Pero di “doutra maneira”. Ademais dos seus “netos”, o disco contou coa colaboración de Iñaki Salvador, Hasier Oleaga e Javier Mayor e conta coa colaboración de Amaia Zubiria, Mikel Andueza, Baptiste Techer e outros.

Desde pequeno viviu nun ambiente musical, o seu pai é Incansables “Canario” da Txaranga e a súa nai Margari é pianista e profesora de solfexo. Ambos os músicos.

Aprendín todo o solfexo coa miña nai. E violín con Eduardo Lassaletta. Era un home cálido que nos achegou ao violín con agarimo. Naquela época a nosa casa era unha pequena academia, sempre chea de alumnos, timbres, nenos, pais, música, piano, canto... E coa charanga do meu pai, que dicir, volvíame tolo. Tocaba os seus discos co violín unha e outra vez, daba tan ben ao son da charanga...

Pero no Conservatorio de Grao Profesional tiveches unha experiencia diferente, aínda que terminaches os estudos...

Si, terminei con moita dureza, porque alí non se podía xogar coa música, porque se traballa cun sistema anticuado. Cando terminei, metinme o violín debaixo da cama para tomar o po. Terminei saturado e fun á universidade a estudar Psicoloxía.

Tamén dedicaches unha canción a este ambiente do Conservatorio. Empezando cun Nocturno de Chopin e acabando cunha bossa-nova brasileira, moito máis contenta. Catarse?

Tiña dúbidas de que esa canción entrase no disco, pero tantos me dixeron que sente identificada... que é un xogo de música, que o que estamos a facer non é “tan importante”, que si o facemos mal podemos ir tirando de aquí ou de alá e evolucionando, é dicir, temos que permitirnos facer mal para facer ben. Todos eles son valores que traballei posteriormente co jazz.

Chamoume a atención e encantoume ler isto no disco: “Grazas aos que abastecen a fonoteca de Koldo Mitxelena Kulturunea, onde soñei por primeira vez que era cantante”.

Volvinme tolo ao velo, aquel espazo cheo de discos! Moitas veces deixaba unha escola do Conservatorio por ir alí. Sacaba discos e, a verdade, sempre terminaba en torno ao jazz. Estéticas escuras, caras negras, blues... atrapáranme por completo! Alí empecei a escoitar aos cantantes de jazz.

Máis tarde comecei a estudar harmonía moderna con Iñaki Salvador. Entón empezaron a organizar os Seminarios de Jazz de Zarautz e a cantante Sheila Jordan, e marcoume. Naquela época íase a instalar o Departamento de Jazz de Musikene, e aí empecei. Deime conta de que era o meu sitio. Alí todo era luz, ilusión, compañeiros marabillosos, próximos, profesores referentes no mundo, todo foi como un soño.

E despois de Musikene?

Un gran abismo, a verdade. Cando ves que temos problemas coa titulación para saír e entrar nas listas do ensino, cando ves que as actuacións tamén son moi escasas... Pois si, o nó é fermoso. Foron anos duros.

Scat é o nome do teu disco...

O Scat é unha improvisación coa voz que se fai no jazz. Intercalando sílabas sen significado definido.

Para improvisar á túa velocidade, que traballo fas?

O traballo doméstico faise como cos instrumentos. Traballo moito tempo con piano. Traballo a harmonía e aprendo de memoria. E nunha primeira volta tento improvisar “de oído”, sen pensar racionalmente demasiado, da maneira máis natural posible. A continuación fago un profundo traballo de harmonía e escalas, paso todo polo tamiz da racionalidade, buscando novas oportunidades, “tensións” interesantes. Na canción temos un límite, non podemos cantar o que non “ouvimos” dentro. Por tanto, busco novas oportunidades para esa harmonía e logo trato de convertela no meu recurso. Para poder utilizalo de forma repentina no concerto. No concerto non hai tempo para pensar nas notas.

Vénme á cabeza a improvisación e o traballo de preparación dos bertsolaris.

Si, no jazz tamén hai quen xoga cos textos, pero moitas veces é unha palabra, unha frase, unha pincelada. NEla Fitzgerald hai unha gravación da actuación en directo de Mack the Knife en Berlín, onde esqueceu a letra e de súpeto improvisouna, fíxose famosa, fíxose histórica. No blues tamén se improvisan as letras. Por tanto, hai cousas parecidas ao bertsolarismo no jazz.

Linche dicindo que o teu disco é con etiqueta de jazz, case cun punto de enfado. Por que?

Ja, ja! Non é ira, pero é algo feito á mantenta. Estou farto de ouvir “non etiquetaría a miña música”. Con ironía digo que chegou un punto no que non queremos mostrar as nosas miserias e felicitacións, e que nos custa dicir “eu son así”, coas nosas virtudes e carencias, pero “tal”. O que somos. A miña afirmación é previa a esta actitude snob.

A foto do disco é moi da estética de Billie Holliday, non? Flor vermella na cabeza e escuro, vermella, negra... Pero levaba posto un traxe de paxarela e un traxe de home.

Si, por unha banda está a flor porque quería pola nesa etiqueta; e por outro, porque eu levo cousas así moitas veces. E ao traxe de home, porque estou aburrido do tópico do “cantante sexy”, mulleres, homes, jazzman, jazzwoman, ambos están dentro de min. A flor como o tópico da muller, do home paxarela... Son músico de jazz e o meu instrumento é a voz. Non hai máis.

Que vas facer a partir de agora?

Faremos actuacións co disco: o 9 de decembro no Teatro Vitoria Eugenia, tamén estarei coa Banda de Bilbao no Euskalduna o 20 de decembro e estou no teatro coa obra Cyrano de New Orleans. Ademais, estou na serie Eskamak kentzen, que se estreará en xaneiro en ETB e en eitb.eus. Sen parar!