ADIANTAREI que o corazón e a cabeza neste momento pídenme no Parlament que a Cup vote a Artur Mas. Como na época do Plan Ibarretxe, a Unión pedíame que fixese un xesto serio a favor do plan. De face á acumulación de forzas, é evidente que non o fixo en serio, pero cuns votos a favor si posibilitou sacar o plan no Parlamento Vasco. Ninguén podería dicir que el obstaculizase o camiño, pero o apoio que se lle deu era inexistente, porque desa maneira íase contra a parede do Congreso de Madrid, primeiro, e logo cara á vía férrea da sociedade vasca. E así foi.

Co tempo todo vese moito mellor, por suposto. A día de hoxe, vese con claridade a tranquilidade coa que os grandes e grandes sectores do PNV acolléronse ao afundimento do plan respiratorio. Analizado desde 2015, o camiño realizado polo lehendakari Juan José Ibarretxe na soidade faise incomprensible. A soidade vese agora, en cambio, cando no máis alto do liderado reflectíase no espello da sociedade o sólido líder que tiña atrás o seu partido e gran parte da sociedade vasca, cheo de lexitimidade e contundencia.

Como coñecía ao seu partido, Juan José Ibarretxe preferiu máis que pelexar dentro do PNV, formar un think tank da independencia e influír na sociedade. O ex lehendakari saberá que a maxia e a investigación non están moi de acordo, pero no relatorio do Parlamento Vasco prevía a independencia para 2030 para Cataluña e o País Vasco. Hai que confesarlle, con todo, que soubo escapar dignamente das portas xiratorias. O micropunto do seu Novo Estatuto podería ser o seguinte: Ibarretxe non puido, o PNV non quixo e a esquerda abertzale non acertou.

E CUP, como demos van ver a xogada de pechar a porta da Generalitat de Masi dentro de 10 anos? Ninguén o sabe. Até principios de xaneiro non se saberá do todo, pero nese Mais ou nese Març estase esparciendo un forte cheiro a eleccións en Cataluña. A Cup e JxSí xa recoñeceron que o peor escenario sería a repetición de eleccións, pero non é crible, si non parece que o lóxico sería chegar a un acordo. Si o lehendakari e o seu goberno non son capaces de acordar, como crerá que os cidadáns sexan capaces de acordar unha folla de ruta cara á independencia?

Unha das claves importantes que pode haber neste nó é a seguinte: A pesar de que o CDC está moi tocado, a ver como se sentiu a súa columna vertebral a través do camiño percorrido até agora. A principal dúbida dos últimos anos foi até onde podería chegar Mais: superou sen dúbida todas as expectativas até agora. E unha das claves é como se anima máis ese mundo de CDC, empuxando a Mais cara adiante ou rexeitando a Mais.

Si en CDC o tema estivese moi claro, poríase un substituto e acabouse: a CUP gañaría a aposta que está a realizar para evitar que a situación empeore litzateke.Egunotan nas próximas eleccións. Pero se, como é posible, en CDC non todo estivese tan claro? Entón, dentro de dez anos, falarán desa metedura de pata do pasado na Cup.

O tema dos presos segue sendo obxecto de debate na esquerda abertzale, tal e como demostrou a manifestación do pasado 28 de novembro en Bilbao. Non hai dúbida de que si en 2011 o Estado adoptase as mínimas medidas humanitarias respecto dos presos, o debate non sería o mesmo agora. Pero non sucedeu así e os nervios multiplícanse por todas partes. O Estado sabía que isto podía suceder e está a xogar con esa carta, utilizando ás persoas e os seus dereitos sen complexos éticos. Digamos claramente, utilizando a violencia do Estado. Nesta situación, o máis rechamante sería que non levase a cabo unha discusión. Neste contexto, as palabras de Jesús Mari Zalakain, recentemente saído do cárcere, en Berria, non son as peores como compás: “A clave é seguir, facer reunións, manifestacións, peticións, todo o que se poida”. Este debate é gestionable.

O problema vai ser máis grave si o que hai detrás deste debate é a liña política da esquerda abertzale, cos obxectivos e os medios. Cos seus altibaixos, pero considerouse un gran valor que toda a esquerda abertzale culmine á vez o camiño da loita armada. É así?