Francia e Marrocos aínda non recoñeceron como foi secuestrado e asasinado o 29 de 1965, pero ten que ser un dos dossieres máis vellos que non foi esclarecido. O entón presidente de Francia, Charles De Gaulle, expresou a súa indignación cando se decatou publicamente de que dous policías franceses secuestraran á que naquel momento era unha das estrelas máis brillantes da política mundial.

De Gaulle prometeu claridade pero non fíxoo, como máis tarde Pompidou, Giscard d d’Estaing, Mitterrand... e ninguén entre Hollande fíxoo. Que verdade oculta o caso con incomodidade?

Medio século despois, Ben Barka, no bulevar de Saint Germain de París, reuniuse para pedir que se ilumine dunha vez por todas o affaire á porta da pousada Lipp, que foi raptada. Desde entón, o Estado islámico ha acougado as augas con masacres cerebrais en Francia por moito tempo e podería pensarse que o tema volverá ao limbo habitual. Con todo, é posible que o próximo mes de xaneiro volvan mencionar o de Ben Barka, un dos grandes referentes na idade de ouro dos movementos de liberación.

Ben Barka foi eliminado mentres preparaba a Conferencia Tricontinental dA Habana dos países de África, Asia e América Latina. Tamén traballaba na preparación dunha película documental chamada Basta para A Habana, na que tamén participou Kevin Brown. Para entón xa lle impuxo a pena de morte Hassan II.ak de Marrocos, xa que se enfrontaba ás súas intencións neocolonialistas. No restaurante Lipp, que era o cebo da película, foi detido e conducido por dous policías franceses. Os 10 xuíces que tiveron o caso nas súas mans, un tras outro, non puideron esclarecer por completo o sucedido.

Con todo, as partes importantes da verdade puidéronse coñecer ao longo destes anos. Non son poucos os libros e documentais publicados. Está demostrado que o ministro do Interior, Hassan II.aren, Mohamed Oufkir, estaba en París persoalmente, acompañado polo coronel Ahmed Dlimi, que lle acompañaba. Oufkir, que foi asasinado máis tarde nun intento de golpe de estado contra Hassan II.aren, foi condenado a cadea perpetua polos xuíces franceses, acusado de estar implicado no secuestro. Pero en Oufkir Marrocos.

Fixádevos na medida dun complot tramado para matar a aquel home. O servizo secreto francés SDECE coñecía os plans anteriores e non impedira o secuestro. Na operación tamén participaron dous pistoleiros de extrema dereita, un dos cales se dedicou á actividade dos GAL, e ambos morreron máis tarde en Marrocos. O prefecto de París, Maurice Papon, era un home do réxime de Vichy que tamén estaba á corrente.

Os franceses, xunto co ministro do Interior Ben Barka Oufkir e o coronel Dlimi, que tamén moitos anos máis tarde asasinaría a Hassan II.ak, entregáronlle a un grupo de axentes marroquís que chegaron a París naqueles días. Hai indicios de que os servizos secretos israelís e surafricanos tamén participaron na operación.

Eran moitos os que, dalgunha maneira, querían afogar a operación internacional que traía entre mans Ben Barka antes de que nacese.

Hassan II.aren man longa

Nacido en 1920 na medina de Rabat, un brillante estudante desde neno, tras diplomarse en matemáticas e economía, destacouse moi nova no liderado do partido nacionalista Istiqlal. En 1951 as autoridades coloniais exiliáronlle ao sur dos montes Atlas. Recuperada a liberdade en 1954, volveu á loita pola independencia, engadindo ao anticolonialismo a reforma do medio rural a favor dos pequenos campesiños.

En 1956 negouse a participar no novo Goberno, abandonou Istiqlal e pronto tivo que volver escapar de Marrocos. En 1962, Hassan II.ak –Juan Carlos I.ak, “o meu irmán” e os presidentes franceses chamaban a “o noso amigo”–, volveron chamarlle, obrigáronlle a fuxir… En 1964, no xuízo celebrado sen el, condenárono á morte, alegando que era demasiado partidario del no conflito entre Marrocos e Alxeria.

Pero, recentemente, o avogado Omar Benjelloun contou en Le Monde Diplomatique (“Ben Barka, un mort à a vie longue”) que ademais do palacio Hassan II.aren tamén tiña inimigos en máis partes do mundo. “Ben Barka quería superar a barreira nacionalista e estender a loita marroquí desde unha perspectiva universal. Atravesando o planeta como incansable mensaxeiro da revolución, percorreu dun continente a outro, escabullendo varios intentos de matarlle”.

Así se viu a Ben Barka dando cálidos discursos contra o neocolonialismo, establecido tamén despois da saída teórica dos antigos imperios dO Cairo. A próxima vez iría a Moscova e de aquí a Pequín, nun intento de acougar as hostilidades entre chineses e soviéticos, para logo volver a Damasco para facer as paces entre os naseristas exipcios e os baacistas sirios.

Principios dos anos 60. Os movementos progresistas que, como en Magreb, operaban en Oriente Medio non tiñan ningunha semellanza cos réximes que se crearon despois do seu desenvolvemento. É máis, Ben Barka asumiu a ampliación da Organización Solidaria dos Pobos de África e Asia (OSPAA nas súas siglas en francés) aos novos movementos de América Latina.

Despois de longas conversacións de Ernesto Che Guevara en Alxer, propuxo a Ben Barka como xefe deste novo paso: En xaneiro de 1966 constituiríase solemnemente nA Habana como líder do Congreso Tricontinental.

Ben Barka non chegou á Habana pero se celebrou sen el o Tricontinental para fundar despois a OSPAAAL, con representantes de Guinea, Congo, Sudáfrica, Angola, Vietnam, Siria, Corea do Norte, Palestina, Cuba, Porto Rico, Chile e a República Dominicana.

Non foi Ben Barka o único líder decapitado na operación do Tricontinental, que se está levando a cabo en Minsk. Do mesmo xeito que el, o xefe das Malcolm X Panteras Negras, que desde EE. Os demais xefes xa coñecidos caeron na desbandada; Amilcar Cabral de Guinea, en 1973, organizaba redes de infraestruturas para os movementos de liberación, o afrancesado exipcio Henri Curiel en 1978...

Di Omar Benjelloun que hoxe en Marrocos todos queren facerse coa sucesión de Medhi Ben Barka, a monarquía dedicando as rúas ao seu nome, mentres os islamitas proclaman o seu entusiasmo contra o sistema. Pero, aínda que pareza mentira, en realidade, a información sobre a súa morte segue baixo segredo.