Algúns xa deron a súa sentenza: as eleccións o 6 de marzo.

Pois se equivocan. Non hai nada decidido. O do 6 de marzo é un escenario, por suposto, que pode pasar, como moitas outras cousas. Pero non é desexable, para ninguén. E como non é desexable, non se pode dar por seguro que se faga; ao contrario, todos estamos a tratar de evitalo.

Entre a investidura de Mais ou o final do proceso hai moitas alternativas.

Nós cremos que hai alternativas. Ademais, encaixáronnos nesa dicotomía. Primeiro, porque Convergència Democràtica de Catalunya (CDC), claro, quere que o seu candidato sexa presidente, e despois, por diferentes intereses. Nós sempre dixemos que entre votar como presidente Mais, como máximo mandatario do Goberno que designa aos conselleiros, e o escenario dunhas eleccións anticipadas en forma de apocalipse, hai oportunidades, mellores oportunidades, que fortalecen o independentismo.

Cal sería o máis axeitado para a Cup?

Queremos un Goberno forte que afronte retos sociais cada día máis urxentes e ataques do Estado español. E para iso fai falta un presidente de consenso, un goberno amplo que represente plenamente aos 72 deputados que van desde a democracia cristiá ao anticapitalismo. Se o goberno se inclina cara a un grupo determinado, debilítase, porque a xente á que hai que sumar non vai crecer. Hai que facer un exercicio difícil e esvaradío, por tanto, para atopar o consenso, que manteña aos 72 deputados e á xente que lles votou e que poida ampliar a base independentista. Se sae ben, e vai saír ben, o Goberno vai ter a capacidade de facer fronte a todos os desafíos que se expoñan.

Se o nome de Mais, á fin e ao cabo, non é anecdótico; ao final, estades dispostos a elixir a outro presidente de CDC.

A nós gústanos todo o que é alternativa a CDC. Chocamos ideológicamente e na loita política diaria coas políticas que CDC veu desenvolvendo nos últimos anos. Din que o Goberno de España fixo unhas políticas por obrigación e teñen toda a razón. Pero hai outros que o fixeron moi a gusto, e foron proxectos de privatización dos servizos públicos, que foron realizados dunha maneira ideolóxica. Non nos gustan as políticas de CDC. E Mais é un símbolo, para ben e para mal. É un símbolo para moita xente independentista, e algúns seguen sendo independentistas por Mais. Pero, ao mesmo tempo, moita xente non se volverá independentista ata que Mais non ir, xa que representa a destrución das clases populares catalás. O que dicimos é que non destruamos os símbolos, que os superemos, fagamos outra cousa.

E nun momento no que a xente pide máis transparencia que nunca, por que ese escándalo nas negociacións?

Este tipo de negociacións teñen que ser discretas, porque se basean na confianza. Nós dixemos que non imos explicar o que estamos a falar, e non o estamos facendo, e en cambio hai filtracións por todos os lados, que non sabemos a quen atribuír. A medida que hai máis confianza e discreción, avánzase máis rápido, porque se pode falar con máis liberdade, máis naturalidade. Unha vez terminado, por suposto, hai que explicalo todo, e hai que buscar o aval e a ratificación da xente da Cup. Xa dixemos que a decisión se vai a adoptar nunha asemblea. Pero as intoxicacións empezan doutra maneira, que facilitan o labor de quen non queren a independencia.

Declaración do 9 de novembro: hai quen lle dá importancia, pero tamén quen cre que é unha medida propagandística. Até que punto é importante?

É moi decisivo, primeiro porque ía a Junts pel si e á nosa folla de ruta, que desde o principio tiñamos que deixar claro que esta non é outra lexislatura autonómica, que estabamos nunha lexislatura de construción nacional. O carácter extraordinario desta lexislatura. E si non o dis o primeiro día, dunha maneira clara e decidida, poriámonos/poriámosnos a pensar que estamos noutra cousa. Dinse cousas importantes, que terán consecuencias xurídico-políticas, non é outra declaración de soberanía que ninguén lle fai caso. Habemos visto que o Tribunal Constitucional tomouno en serio, porque é unha cousa moi seria. E ademais puxemos o foco da desobediencia no Tribunal Constitucional, nunha institución terrible e fértil que perdeu toda a reputación que podía ter, e que ten a capacidade de xerar un estado de excepción. O choque é moi serio, e nós queremos subliñalo.

Terá, por tanto, efectos legais; cítanse as inabilitaciones.

Pero si dicimos que non imos facer caso ao Tribunal Constitucional, e se o Tribunal Constitucional ordena inabilitaciones, a lóxica lévanos a dicir que non imos obedecer ese mandato. Tamén poden suceder cousas paradoxais: a quen inhabilitarás, que votaron que si? E se alguén se abstivo, quedouse medio inexperto? Veremos que fan, o Tribunal Constitucional sempre nos sorprende. Nós responderemos en función do que fagan.

Esa declaración fortaleceu ás forzas conservadoras madrileñas?

Non queremos facer unha república catalá en Madrid para que o pp gañe. Ao contrario, preocúpannos as forzas progresistas españolas e a xente normal, non lles desexamos en absoluto o goberno do PP. E pensamos, pola contra, que estes actos de desobediencia, empoderamiento, soberanía de Cataluña deberían traer aos españois, mesmo agora van votar, o desexo de transformar o réxime do 78. Pódese facer coas mobilizacións da cidadanía, co empoderamiento e co convencemento de que as institucións son soberanas. Se saímos ben, moita xente en España, en contra do que di a prensa madrileña, pensará que hai vías para entrar e transformar nas institucións.

E sen o 50% dos votos dos cataláns podíase iniciar un camiño así?

Se tivésemos o 55% dos votos, a declaración do 9 de novembro sería doutra maneira, a reivindicación da república catalá. Iso non o podemos facer, e fixemos outra cousa. É unha declaración: a partir de agora, esta cámara, con maioría independentista, inicia a construción da soberanía. Non é o mesmo, pero é bastante firme.

En opinión dalgúns, o mandato democrático que deixaron as eleccións do 27 de setembro é a celebración dun referendo no marco das leis catalás. Tería moito máis apoio, para empezar.

A orde que deron á Cup non era a de facer un referendo, senón que viñamos aquí para crear unha república. A este mandato hai que engadir o dos votantes da coalición Junts pel si: camiñar cara á independencia, de dezaoito meses de distancia, sen referendo; crear as estruturas necesarias e, en dezaoito meses, iniciar o proceso constituínte. En total dannos 72 deputados, que non falan agora de facer un referendo. Por suposto, nalgún momento haberá que facer un referendo. Nós situamos este paso despois do proceso constituínte, no que a Constitución debe ser ratificada, e a partir de aí podemos dicir que existe a República catalá. Quen di que o referendo o temos que conseguir agora, e dentro do Estado español, se quere revivir o ano 2014, ben. Isto xa se pediu e dixéronnos que era absolutamente imposible.

Falemos do proceso soberanista catalán. Conseguiu o inimaxinable: que esa pluralidade de ideoloxías á que vostede fixo referencia, que vai desde a democracia cristiá ao anticapitalismo, póñanse de acordo dalgunha maneira. Hai xente á que ese consenso pode excluír? Ti mesmo dixéchelo: “Se o pobo enxalza o consenso, criminaliza o desacordo”.

A cultura da Transición española ha enxalzado tanto o consenso, que sacou a relucir unha voz que non coincidía co debate público. Isto viuse no tema nacional ou social. Eu diría que aquí non pasa, porque a xente que non cree na independencia está moi ben representada, non está a expulsar aos unionistas. E os que, aínda que poidan ser independentistas, non senten representados nese consenso, teñen, pois, medios para a participación política. Non me gustaría que ninguén quedase fose, ao contrario, gustaríame saber onde están eses que non están de acordo, porque a práctica dos meus últimos anos foi ir a eles para escoitar e discutir.

Nese camiño cara á independencia, non hai risco de que se faga "a primeira guerra e logo a revolución"?

Nós dicimos que non se pode priorizar unha das dúas. Primeiro a independencia e logo a loita social, ou primeiro saiamos da crise e logo a independencia, ambas me parecen estupidez, son imposibles de materializar. Herdamos a herdanza dos libertarios: dicían que a guerra e a revolución eran o mesmo. A independencia e a loita social son a mesma loita, se non temos ningún medio administrativo, político, económico, como imos facer as políticas sociais dentro dunha autonomía? É imposible, dannos migallas. E logo, se facemos independencia cun deseño de estado idéntico ao español, cunhas elites non fiscalizadas, mellor quedarnos en España. Para vivir o mesmo, pero cunha banderita de catro barras. A independencia e a transformación das leis, das institucións, desde unha perspectiva social, son o mesmo proceso.

Vostede di que o maior inimigo dos españois é o Estado español. En que sería diferente o Estado catalán dos cataláns?

Debería ser antagónico. O español nunca foi un Estado liberal, sempre tivo unha tinguidura de vello réxime. Agora ten unha herdanza claramente franquista. O poder xudicial nunca foi depurado, nin modernizado, nin democratizado, hai tribunais de excepción, como a Audiencia Nacional, a Lei de Seguridade Nacional, a reforma do Tribunal Constitucional. En canto ao territorio, nunca entendeu as súas diferenzas. En canto á renda, en lugar de ser repartidora, ten como obxectivo sacar diñeiro á xente, e compartilo entre amigos. Non é un estado laico. Non considerou a educación e a cultura importantes, menos na plurinacionalidad, loitou contra o recoñecemento das linguas españolas, por exemplo, en Europa. Poderiamos pasar horas dicindo por que o Estado español é ineficaz para todos os españois.

Outro motivo para a independencia: A disolución de Convergència i Uniu (CIU).

Uniu Democràtica de Catalunya (UDC) é xa unha forza non parlamentaria. CIU, que tiña 62 deputados antes do proceso, ten agora 30. A máis independencia, menos CIU. Que CIU é imprescindible? Son imprescindibles os votos de CIU. Ten que haber un partido de dereitas, claro, moderno, socialcristiano, unha dereita catalá. Queremos que estea a dereita, pero que nunca mande. Pero neste proceso a desaparición de CIU é inevitable, e noutra cousa distinta a reconstrución, que por corrupción, por ser un partido autonomista, estaba deseñada para ir a Madrid a pedir cousas. Trátase dun aspecto relacionado cun sistema de clientes. Por suposto, el non inventou o sistema, pero o autonomismo levoulle a participar. Coa República catalá todo iso vaise a acabar.

O defunto Joan Fuster dicía: queremos deixar pronto a loita nacional.

Aínda que en pouco tempo quitamos de encima o etnicismo e o identitarismo, todo baséase na lingua, na historia, no folclore. Se este proceso ten valor, é por levar ao catalanismo a posicións absolutamente políticas e contemporáneas. Todos somos cataláns, todos falamos catalán e queremos defendelo, a todos gústannos as sardanas, etc., pero en ningún caso son o centro do debate político. No centro sitúase o deseño do Estado, como debe ser un Estado do século XXI, que competencias debe ter o territorio co Estado central, como se fai unha xustiza moderna, eficaz, rápida, que servizos básicos necesítanse, como se deben deseñar e manter a educación, a saúde, como integrar a máis dun millón de persoas que viñeron na última época, que falan máis de duascentas linguas. Estes son os debates, os debates do independentismo actual, absolutamente axeitados e alentadores. Temos ganas de deixar a loita nacional, si, de facer política nacional, de deixar atrás a constante queixa e de levar a cabo unha política acorde ao que queremos facer.

Hai quen di que a CUP é unha cultura clásica, unha ideoloxía clásica, non o M15, nin o movemento de explosión, é dicir.

Tal e como están os fillos de 2011, eu son fillo de 2012. Algúns cren que o M15 é unha especie de epifanía que o cambiou todo, eu creo que foi unha etapa máis dun ciclo de loita. E na multitudinaria manifestación de Barcelona de 2012, pola contra, produciuse un impulso de cambio. Eu non vou discutir a importancia do M15, pero si ao final trae como conclusión un partido clásico que leva un xeneral nas súas listas, un líder que fai agasallos ao rei, que reivindica a marea de tricornio, un partido que di que non é de esquerdas, e se iso é a nova política, paréceme unha pequena transformación. O M15 non é só iso, por suposto, é moito máis profundo, máis aló de Podemos, máis aló da institucionalización. Pero o proceso catalán toca máis cousas. E ao que estamos a facer, moita xente mírao con esperanza en España, porque queren acabar co réxime do 78, e se nós saímos ben, eles poden organizar as loitas doutra maneira.

Como viviches o cambio: desde o activismo artístico e autónomo, co grupo de música Os Carradine, a dicir que a independencia é un novo rock'and'roll?

A política é rock'n'roll, pero a independencia é punk. Dentro dese megasenso que había ás 90, a arte era un dos poucos campos para non coincidir. E agora volver ver que a acción política é alentadora, punqui, transgresora, é terrible. A música é o máis aburrido que hai na actualidade. As forzas de transformación, as ideas, as actitudes están de novo no campo da política. Eu vou onde está a mouteira, gústame a marcha. E cando era absolutamente imposible transformar nada en política española e catalá, eu facía outras cousas. Pero agora que a política abre todas as físgoas, hai que estar aquí. E parece que até agora, en xeral, as artes plásticas, a música, a literatura catalá están nun momento no que, desgraciadamente, a transformación política está a coller velocidade e abrindo novas posicións.