Mario, Miren e Maider son os protagonistas do segundo traballo de Garazi Kamio e os eixos desta novela. Tres personaxes, tres experiencias, tres xeracións. Pero ao mesmo tempo, teñen varias contas compartidas. O tres protagonizaron un violento cambio de rumbo na súa vida. Como consecuencia diso, están lonxe da súa contorna. Por iso, a repugnancia, o medo e a ansiedade convertéronse en algo habitual e normal, aparéceselles na garganta arriba ou na columna arriba, máis do que desexaban.

Kamio creou esta novela con recursos moi escasos e sinxelos, con todo, o efecto desta novela é grande, un dos que quedan contigo despois de habela lido. Espida e directa é a súa prosa, os personaxes, as situacións e as imaxes toman peso e dan significado á narración. Contaranos as historias de Mario, Miren e Maider de forma intercalada, de forma lineal e sen artificios. Converteranos en testemuñas das súas paixóns e incidentes, en voyeur da súa miseria, quizá tamén no responsable do seu destino.

O autor míranos neste traballo e, ao fío diso, vénnos á cabeza o poema Os nadies de Eduardo Galeano, recentemente falecido: “...os que non aparecen na historia universal, senón no apartado de feitos de revistas populares...”. Os outsiders, losers, subalternos son introducidos no centro. Tróuxonos exemplos de tres épocas da cultura contemporánea occidental, pondo de manifesto o que se desviou do “camiño a seguir”.

Co primeiro traballo do seu autor, Calzas doutro, Kamio achégase ás tebras e silencios do día a día, ás persoas que sufriron fracturas nestas páxinas, á espera de que lle dean a volta a iso mentres lemos, coñecendo un a un as súas impotencias e obstáculos. Pero aquí o ton é máis lento, máis triste, porque os sorrisos que aparecen son interpretadas, non hai outra cousa.

Sentistes algunha vez que saímos á rúa e non queremos que ninguén e ninguén nos vexan? Tedes reparo para vervos no espello? Sospeita de que a vosa vida se está convertendo nun solar abandonado? Iso é o que nos ensina este libro. A cita inicial de Joseba Sarrionandia reflicte o contido do texto: “Exilio é esconderse num armário con medo de que alguém abra ou com medo de que nehum ou abra”. Á fin e ao cabo, vos dais a volta ás “fotos tombadas” para saber quen está aí e por que está oculto, si tedes este libro entre mans.