Zezena, tigrea eta benetako basapiztiak
Donostia, 1904ko uztailaren 24a. Urtebete lehenago zabaldutako Txofreko zezen plazan zezenketa berezia egin zuten. Ekitaldiaren lehen zatia arrunta izan zen; lau zekor jokatu ziren. Baina zekorketak ez zuen interes berezirik piztu, ikusle gehienak bestelako ikuskizuna gogoan hurbildu baitziren plazara.
Ohi ez bezalako borroka iragarri a zuten bigarren zatian: “Bihar zezen plazan guztiok espero dugun tigrearen eta zezenaren arteko lehia hunkigarri eta erakargarria izango da”, zioen El Correo de Guipúzcoa egunkariak, bezperan. Hondarraren erdialdean hogei metroko diametroko kaiola handi bat prestatu zuten, eta arratsaldeko zazpiak inguruan bi animaliak plazara eraman zituzten kaiola txikiagoetan sartuta. Batetik Zesar izeneko Bengalako tigrea, Marseillako merkatari Ramband jaunak 7.000 liberaren truke saldua. Bestetik, Hurón bost urteko zezena, Antonio López Plata ganadu jabeak Guadalquivirreko paduretan hazia.
Bi piztiak tiroka eta kolpeka berotu zituzten, albateak ireki baino lehen, lehiatokira indar betean irten zitezen. Baina borroka nahiko motela izan zen hasieratik. Senak zezenarengandik ihes egiteko esan zion tigreari. Hurón-ek tigreari astinduren bat ematea lortu zuen eta Zesar-ek atzaparrez muturrean zauritu zuen zezena, baina horren ondoren, tigrea kaiolan bueltaka hasi zen, barrei itsatsita, irteeraren bila, eta zezena erdian geratu zen, marruka eta hondarrean aztarrika, tigrea akabatzeko gogo handirik gabe.
Orduan, ikusleek, erabat desengainatuta, animaliak berriro zirikatzeko eskatu zuten. Tigre izutua suziriz eta ziztadaz mugiarazi zuten, eta Hurón-ek ederki astindu eta adarkatu zuen felinoa. Orduan bai, Zesar-ek gogor eraso zion arerioari, atzaparka eta hozkaka. Zezenak ere oldarkor erantzun zuen eta, furfurian bultzaka, kaiolako ateetako bat txikitu zuen.
Bi animaliak kaiolatik irten zirenean, izuak hartu zuen plaza, besteak beste eta zaurituta egon arren, tigreak erraz egin zezakeelako salto harmailen gainetik. Mikeleteek pistolak eta Maüsser fusilak zorrotik atera zituzten eta animalien aurka tiroka hasi ziren. Armak gainean zeramatzaten ikusleek eromenarekin bat egin zuten eta, ondorioz, tiroketa itsua hainbat minutuz luzatu zen.
Garaiko kronikek hildako bat (Juan Pedro Lizarriturri) eta hamazortzi zauritu izan zirela jaso zuten. Zerrendan izen ezagunak ere nabarmendu zituzten: Tolosako diputatu Julio Urquijo, Pidaleko markesa... Baina bi biktima errugabe zerrendatik kanpo utzi zituzten: Zesar tigrea hondarrean bertan tiroz akabatu zuten, eta Hurón zezena geroxeago, kortan.
En 2017, Indonesia e Holanda asinaron un acordo para devolver o patrimonio roubado polo país europeo a causa do colonialismo durante tres séculos. O responsable indonesio do proceso de devolución, Gusti Agung Wesaka Poxa, explicou que este acordo "foi importante para demostrar... [+]
Grecia 1975. O país comezou o ano como república, tres semanas antes, no referendo do 8 de decembro de 1974, despois de que os cidadáns decidisen o fin da monarquía.
Unha década antes, en 1964, cando morreu o rei Pablo I, o seu fillo Constantino tomou o trono aos 23 anos.
... [+]
Por razóns pedagóxicas ou metodolóxicas, os historiadores tendemos a fragmentar e dividir en prazos os períodos históricos do pasado. Hai épocas tradicionais que todos coñecemos (Prehistoria, Antigüedad, Idade Media, Idade Moderna e Contemporánea), pero tamén varias... [+]
Copenhague, 18 de decembro de 1974 Ás doce do mediodía chegou un ferry ao porto, desde onde desembarcou un grupo duns 100 Santa Claus. Traían consigo un ganso xigantesco. A idea era facer unha especie de “Ganso de Troia” e, ao chegar á cidade, sacar por dentro os... [+]
Tennessee (Estados Unidos), 1820. Nace o escravo Nathan Green, coñecido como Uncle Nearest ou Tío Nearest. Non sabemos exactamente en que data naceu e, en xeral, temos moi poucos datos sobre el até 1863, data na que conseguiu a emancipación. Sabemos que a finais da década... [+]
A organización Centre Tricontinental describiu a resistencia histórica dos congoleses no dossier The Congolese Fight for Their Own Wealth (o pobo congoleño loita pola súa riqueza) (xullo de 2024, núm. 77). Durante o colonialismo, o pánico entre os campesiños por parte do... [+]
