“Propuxéchesche esperar até o final; rinche, inocente”. Así aparece o título deste libro no texto. Os protagonistas son a mezzosoprano vitoriana Ulia, que está a escribir o libro, e o profesor da Universidade Gustavo de Ávila. A parella, que vive en Madrid, decidiu viaxar en coche por Euskal Herria durante as vacacións, tomando como referencia obras como On the Road ou Beribilez.

 

A viaxe non é só un movemento físico no tempo e no espazo, senón que pode ser un exercicio de procura, de evasión ou de memoria, neste caso o tres. Outro intento de mirar ao conflito vasco, centrado no pacifismo. O protagonista penetrarase nas “entrañas da memoria”, falando dos conflitos que viviu (viviu) a nivel persoal e colectivo. Nun plano falaranos das circunstancias da parella e da familia, e noutro plano mostraranos a evolución da “actualidade”, cos desprazamentos entre ambos os planos. “Bo, na nosa historia hai bombas e mortos. Quizá sexa isto o que fai diferente. Distintas das comedias románticas, quero dicir, non diferentes das infinitas historias de amor que van pasar polo mundo”.

 

Daránsenos miradas dentro e fóra dos conflitos dos personaxes, construíndo discurso, identidades e actitudes diversas: eu e ti, pero tamén nós. Pero quen é nós? Unhas veces é parella, outra patria. Ao longo do texto tamén vai cambiando quen é o outro: quen teñen vivencias, profesións e afeccións diferentes de xeración, sexo ou xénero, preséntansenos “exóticos”. Por exemplo, a xornalista Sarah (“Danme medo as mulleres que só beben nos bares”), o padrasto Joseba (“Non estou afeito aos homes que abren o seu corazón de pao a pao”), ou os músicos pacifistas e gais Benjamin Britten e Peter Pears.

 

Unha invitación para unha viaxe. E para comezar a lectura (e terminar coa crítica) propómosvos unha pequena viaxe intertextual: 1) A ironía dalgunhas pasaxes –no último traballo de Karmele Jaio atopamos un humor parecido–. 2) Expresións coñecidas e usadas como “O día da marmota” ou “Wild wild west” lévannos ao cine estadounidense, mostrando a súa influencia. 3) Ione Gorostaruren Maite dut zakilak lembrounos o que a protagonista dixo sobre o pene da súa parella. 4) Tamén aparece a máquina que fai bip, aínda que probablemente non ten o obxectivo cómico de Monty Python. 5) Os da coctelería JK repasáronnos o que nos contou Danele Sarriugarte sobre o bar zulo, un micro-historia de Bilbao que quedará por escrito. 6) E para terminar o coche BMV e o seu famoso anuncio: “Gústache conducir?”, que vén ambientar esta aventura desde a imaxe de portada.