O ecoloxismo tivo nos últimos 50 anos dous eixos principais, ambos os inseparables. Por unha banda, a crise dos recursos enerxéticos no curto período xeológico coñecido como Antropoceno e, por outro, o efecto calorífico pola combustión crecente dos combustibles fósiles, co conseguinte cambio climático. Dous problemas, unha transición.

Por que a transición? Porque a sustentabilidade non é unha oportunidade para o seguimento da humanidade e a biosfera, senón un proceso imprescindible. En caso contrario: caos e caos. Escenario cruel e violento de Mad Max. Porque xa coñecemos moitas guerras polos conflitos enerxéticos, a última de Ucraína. E polo estiaje de combustibles e materias primas fósiles. Amalurra é xigante, pero ten límites e xa consumimos a metade do petróleo (peak oil). A partir de agora os combustibles fósiles serán máis caros, máis tóxicos, máis miserables e máis difíciles de conseguir. E sen petróleo?

Exemplo de Cuba. A illa caribeña sufriu unha grave falta de petróleo debido ao declive da Unión Soviética a partir de 1989, á falta de apoio e ao bloqueo de Estados Unidos. Durante este período extraordinario e até mediados dos 90, os cubanos sufriron a carencia de todo. Apagamentos e falta de transporte, artigos básicos para a alimentación e limpeza. En peso, de media, cada cubano perdeu 5,5 quilos nun “período especial”. Pero saíron. Ata que chegou a axuda de Venezuela e Chávez, con vontade política e sabedoría técnico-intelectual, o socialismo cubano ideou pór en marcha a solidariedade entre os cidadáns, a revolución permacultural agraria e os cambios socio-político-administrativos. Déronse conta de que eran moi dependentes energéticamente (e aínda o son, xa que só producen o 4% das enerxías renovables). Por iso emprenderon a revolución enerxética, da que teñen como portavoces 10 billetes CUC. Aprenderon que, do mesmo xeito que o ruso, o petróleo de Venezuela pódese acabar.

E nós? Os vascos tamén somos moi dependentes. Temos unha débeda enorme e unha pobreza enerxética á alza, pero non nos preocupamos demasiado. Os tecnócratas din que atoparemos algo en lugar do petróleo. O sol é unha fonte de enerxía “interminable”, é certo. Pero toda enerxía renovable ten límites e impactos. Na Transición, para poder camiñar polo camiño do descrecimiento sostible, necesitamos cambiar o modelo enerxético. Todo un reto. Cada vez somos máis os axentes implicados na transición enerxética. Pero quen están en contra? Iso é o malo.