“Unha vez, unha familia chegou a un pequeno pobo: a súa nai e a súa filla Yumma”. Así comeza este conto entre Pello Añorga e Jokin Mitxelena. E en toda a narración mantense ese aroma dos contos clásicos que indica o comezo; o libro ten unha estrutura de relatos antigos e podería ser un relato antigo si non se inventou.

O pequeno Yumma é o protagonista do conto: Chega ao pobo, a morte da súa nai, o obxecto máxico que lle dá (bóla de ouro), os problemas que ten ao perder o obxecto, o amor das súas xentes, como volve atopar a bóla de ouro e un final totalmente feliz. As funcións dos contos que propuña Proppe aparecen de maneira notable –as habituais nos contos populares– e por iso o relato ten trázaa, a estrutura, o cheiro das historias clásicas. O protagonista ten unha perda inicial –son exiliados e logo perde á súa nai– e ten que superar varias probas –sobre todo a maneira en que se cura a enfermidade que ninguén ilumina– para conseguir a felicidade ao final: “–Viva a nosa raíña –gritaron todos. Yumma, entón, glorificado, saíu da sala e empezou a andar polo pobo, descalzo, feliz, iluminado como unha bóla de ouro, amable e brillante”.

Dixen que este libro é un conto, deberiamos dicir que é un conto ilustrado e non un álbum, porque lendo ou escoitando o texto pódese seguir o argumento e coñecer o desenvolvemento, as angustias ou a alegría de Yumma; pero non se pode deixar de lado o traballo de Jokin Mitxelena por parte das ilustracións. Ademais de que o fío argumental sexa un medio idóneo e enriquecedor para seguir a través das imaxes, Jokin Mitxelena fai un bo uso das cores para reforzar o ton do conto; para aumentar a situación, a viaxe, a angustia de Yumma; e tamén para situarnos nun lugar afastado, xa que as pezas, as casas e demais elementos lévannos uns séculos atrás.

Nese sentido, podemos dicir que estamos ante outro gran traballo realizado entre Pello Añorga e Jokin Mitxelena. O lector coñecerá á pequena Yumma, á que chaman “a princesita” e á que se une para ser testemuña dunha viaxe cara á madurez. O libro é unha sorpresa agradable para os que coñecen os traballos destes creadores, xa que se nota un cambio de estilo, pero tamén é un exemplo máis do tándem Añorga e Mitxelena. Tamén un exemplo da forza e calidade que aos poucos están a adquirir os libros ilustrados e os álbums.