Piper sasoia abiatu da. Gaur egun urte osoan ditugu piperrak, baina piper sasoia abiatu da, hemen. Bertako piperren sasoia. Ameriketatik ekarri genuen jaki hori, eta gure kulturako ikurretako bat bihurtua dugu, eta hasiera besterik ez da. Urtetik urtera, aldaera eta mota berriak ikusten dira azoketan. Gaurtxe bertan, Gernikako asteleheneroko azokan, Argiako lagunekin gure liburu berria aurkeztera joan eta mahaia apaintzeko barazki batzuk erosteko aitzakian, bertako tratulariekin hitz egitera joan naiz. Lehenengo tomateak, ondoren indaba beltzak, tipula zuri eta gorri ederrak, baba klase ezezagun bat eta piperrak erosi ditut. Gernikako piperrak, piperminak eta pipermin beltzak.
Arratzuko emakume pinpirin bati hartu dizkiot piper beltz horiek. Sekula ikusi gabekoak. Begiak laster harrapatu dizkit saskikada piper ilunak. Lehenengo galdera, ea minak diren. Pittin bat. Pipermin horiak ez direla minak eta horiek, ilun horiek baietz, pittin bat. Libra bat inguruko saskikada jartzeko esan diot. Minzale amorratua naiz. Gero eta gehiago. Zahardadearen definizio polita da: gero eta jaki minagoak, beroagoak, mikatzagoak gustuko. Aho sabaia sorgortzen, nonbait, eta lehen antzeko emozioa sentitzeko jaki eta edari azkarragoak zakarragoak bortitzagoak behar. Gernikako azokako salgunera bueltatuta, ezagutu gabeko piperrak ikustearen txoramenarekin, zeharo ahaztu Arratzuko tratulariari izena eta zein baserritakoa den galdetzea! Gainontzeko barazkiekin batera, dotore apaindu dute mahaia, liburua bera baino ikusgarriago. Piper berri horiek topatu izanaren emozioarekin aurkeztu diet liburua bertaratu direnei. Orain, etxean, hau idazten ari naizela, ezin gehiago eutsi eta afari mokadua prestatzera noa, ea zenbaterainoko mina den pittin hori! Laster esango dizuet.
Hemen naiz mahaitik bueltan. Arratzuko pipermin beltzen mina bada pittin bat, baita bi pittin ere. Ahoa berotzen dute; ez, ordea, negarra eragiteraino, ezta gutxiagorik ere. Kontuan hartzeko eta etxekotzeko moduko aldaera horietakoa da. Ea hurrengoan ale handiren bat baduen salgai eta hazi helduak jasotzeko modua egiten dugun.
Lehenengo piper horiek negutegietakoak dira. Batzuk hidroponikoak ere izango dira: lurrik gabe, plastiko koxkor artean landatu eta elikagaiak uretan nahasirik emanda hazten direnak. Bitartean landatu berriak dira kanpo libreko piperrak. Uda eta udazkena gozatuko digutenak. Gozatu, gozatu, hiru punta dituzten piperrak, gordinik ere jateko modukoak direnak. Lau punta dituztenak zakarragoak eta mikatzagoak dira, eginda jateko hobeak...
Ten follas pequenas e peludas na parte inferior e alarga a cabeza entre 20 e 40 cm. Coñécese como Viagra búlgara, Sideritis scárdica. É unha planta azulada, xa que os seus cabelos lle dan unha cor azulada. Habita nos puntos rochosos das altas montañas e todo o que viviu... [+]
Euskal Herrian bertakotzat dugun baratzegintza eredua produktu historiko modernoa da guztiz. Oraintxe landatuak izango dituzten Ezpeletako, Ibarrako eta Gernikako piperrak; Tolosako babarrunak; Arabako patata; edo Duzunaritzeko arto gorria; guztiak dira 1492tik Amerikako... [+]
Datorren uztailean izango al dugu lanik? Izango al dugu labore uzta biltzeko lanik? Gure aldean, etorkizuna planifikatzeko eta antolatzeko gaitasun handia dute landareek; ia landare guztiek. Bere zikloa biziko den tokian gertatuko diren gorabeheretara egokitua izango da... [+]
Omiasainando todos os froitos metidos”, di a expresión. Mandio é un puñado de mazás, cabaza e kiwi (Malus domestica, Cucurbita maxima e Actinidia chinensis). Outros moitos máis serán millo (Zea mays); ou fabas (Phaseolus vulgaris); pataca (Solanum tuberosum), cebola... [+]
Tes unha horta? De neno, as dúas hortas que coñecín en casa tiñan un muro. Un na volta e o outro nun lado. Unha boa utilización dos muros fará que a horta teña un gran beneficio. Creará un refuxio: colocarase no lugar axeitado para facer sombra, ou para protexerse de... [+]
Aproveito o eco que me dá esta tarde para comentarllo ao lector: fóronse os días máis longos do ano e a noite alargouse e a luz do día comezou a acurtarse. Isto terá consecuencias terribles nas plantas e evitemos en nós.Este verán que acabamos de
comezar e que vai ir... [+]
Facer un buraco co plantador e meter a planta. Xa están plantadas as guindillas da dor (Capsicum annuum), que quentará para o verán deste ano. Só de pensalo, os meus dentes puxéronseme suorentos.
No noso pobo o río Oria convértese nunha rise, e nas persoas das ribeiras... [+]
Desde o vermello, Rubus fruticosus e Rubus ulmifolius. No talo vermello os novos brotes e follas son vermellos, aínda que pronto se veran verdes. No outono, mesmo cando o frío lle queime a pel, as follas volveranse vermellas. Vermello na manteiga e vermello no lixo vello... [+]
A maioría das colleitas realizáronse. O final do ciclo das plantas é o xerme que dá inicio ao ciclo doutra nova planta. Cando repomos a colleita adoitamos recoller froitos ou sementes e comeremos das dúas para quentar o inverno. A planta destinou enormes forzas á... [+]
O allo, Allium sativum, nunca falta na nosa cociña. Cabezales secas colgando todo o ano e novo durante o primeiros seis meses. As cabezas de allo e os grans están a desviarse de casa á horta, a época de seméntalas. Tamén despois, fóra da época de sementa, o allo deberá... [+]
A tempada do allo xa está aquí. Tempada de sementa de allo. O da súa colleita será máis tarde, e el ten que empezar a traballar na cabeza. Na cabeza, o do allo. Pero non todos buscamos a cabeza do allo. Cada vez vese máis a miúdo nas hortas o allo sementado para verdes... [+]
Contesto cun punto, non de temor, senón de respecto e vergoña, cada vez máis a miúdo, a quen me pregunta case calquera cousa nas plantas. E ese punto é cada vez máis grande.
Pola noite, alguén me preguntou cando se debe sementar o tomate (Solanum lycopersicum). Eu estaba... [+]