Todos os indicios apuntan a que a Audiencia Nacional ha accedido á petición da Ertzaintza que puxo en evidencia ARGIA: autorizar a detención dos condenados antes de que as sentenzas se fixesen públicas. Queren así evitar as murallas do pobo, pero é un camiño complicado. Por unha banda, os familiares denunciaron que as detencións foron ilegais e, por outro, que foron detidas sen sentenza firme e, aínda que a sentenza sexa difícil, si o Tribunal Supremo absolve a un menor veríase claramente absolto e, por último, demostrouse que é suficiente para que a exhibición de solidariedade que un dos condenados pretende evitar a fuga prodúzase exactamente igual.

Mentres tanto, o movemento polos dereitos civís e políticos dedícase ás tarefas domésticas dos detidos. Grupos de traballo Libre, Harresiak e Eleak están inmersos no proceso de consolidación do movemento. Dunha dinámica que responde en cada caso, a maioría dos grupos de Euskal Herria está a converterse nun movemento no que se coordinan entre si. Isto influíu na participación masiva do muro de Vitoria-Gasteiz.

No camiño cara á desobediencia tamén se detectaron saltos cualitativos na capital alavesa. Con máscaras para dificultar as identificacións e rostros debuxados, desobedientes dispostos a tirar pintura pola cabeza, redes e cadeas para dificultar o desaloxo, solidarios relacionados… cada vez son máis difíciles as detencións. Isto abre novos retos ao movemento. Unha delas é a comodidade de atopar o seu sitio na muralla a persoas con diferentes niveis de compromiso, non sentirse a ninguén fóra dela.

Para deter a tres persoas, a Ertzaintza sacou a 300 persoas e necesitou máis de tres horas para iso. A violencia policial na CAV estivo presente en todos os muros da cidade, pero en Vitoria-Gasteiz foi especialmente destacada. Á luz do día, os axentes deron golpes, porrazos e patadas fronte ás cámaras de gas. 70 persoas tiveron que ser atendidas por enfermeiras voluntarias, entre elas un mozo ao que lle han dislocado a perna tras saír da muralla. No outro lado da balanza, 17 axentes resultaron feridos de diversa consideración. A maioría dos ertzainas feridos caeron ou se golpearon entre si, polo que é de mal gusto colocar a todos os feridos ao mesmo nivel, como fixeron varios medios.

Tras o de Vitoria-Gasteiz, quedou unha pregunta no aire: Por que a Ertzaintza actuou de forma tan violenta? É difícil entender a formulación e algunhas claves aínda o necesitan ás agachadas. O propio modelo policial ten moito que ver coa expansión do medo, xa que a violencia é un dos mecanismos eficaces para frear a solidariedade. Con todo, é un custo político golpear á cidadanía de forma tan explícita.

As murallas dan o salto aos tribunais. Máis de 20 persoas formaron un equipo de avogados e avogadas no centro da cidade. Por primeira vez, recolleranse as probas dos ataques e interporanse denuncias contra os ertzainas que se identificaron.

Uso político da tortura

É posible a tortura para o Goberno Vasco? A iniciativa do Goberno de Lakua, o grupo de traballo de Pako Etxeberria recolleu máis de 3.600 denuncias de tortura desde 1960 até a actualidade. Entre eles, o deste sete novos, aos que a Ertzaintza enviou a prisión, posiblemente tamén. A pesar de falar contra a tortura, detendo a mozas, o Goberno Vasco está a dar lexitimidade política a esta práctica, xa que a única base para a súa detención son as autoinculpacións ás que someteron a tortura, e por tanto, en cumprimento da legalidade, o Goberno Vasco converteuse nun dos principais actores que lexitiman o uso político da tortura.

Os desexos e os dereitos dunha gran parte da poboación espertaron novos movementos en todo o mundo de abaixo a arriba ao atoparse coa legalidade do sistema: M15, Occupy Wall Street ou Tahrir... Tomando como base a desobediencia civil, a ocupación do espazo público e as demandas de xustiza, en ambos os casos vanse materializando fenómenos populares. En Euskal Herria o movemento das murallas sitúase tamén nas mesmas claves.

Un dos logros máis significativos da última muralla foi situar o tema do sete novos no esquema “xustiza vs lei”, máis aló do esquema identitario. Á volta recolléronse os resultados: a adhesión, os ánimos e o eco de moitos movementos que se sitúan a nivel mundial á marxe dos esquemas partidistas. Ademais do apoio dos seus incansables compañeiros habituais, a solidariedade chegou desde diferentes países: Estado español, Grecia, Alemaña, Australia, Estados Unidos, Inglaterra, Irlanda, Países Baixos, Rusia, Ucraína, Italia… A pesar de que queda un gran traballo de complicidade con grupos que reclaman a reconstrución do sistema democrático, desde Euskal Herria, deuse un gran paso cualitativo en Vitoria. No estado español, a de Vitoria-Gasteiz tamén tivo un seguimento moi amplo e a través das redes sociais numerosos colectivos da Volta M15 mostraron o seu apoio. E tamén por primeira vez, partidos como Equo, Esquerda Unida, círculos de Podemos... E é especialmente destacable a crítica dELA, que é a terceira forza sindical dentro da Ertzaintza: “A resistencia pasiva non violenta ante a inxustiza é un dereito e chegou o momento de facer unha reflexión sobre o autogoberno que temos as forzas vascas. Cada vez é máis evidente que o autogoberno se limita a cumprir as decisións tomadas polos poderes do Estado”.

O movemento afronta así o seu principal reto: afastarse dos partidismos e mostrarse tal e como é, un grupo de cidadáns dispostos a traballar na defensa dos dereitos de todos.

Novas preguntas mirando ao futuro

Se o Goberno, como EH Bildu, estivese en mans de partidos que comparten a desobediencia civil e a reivindicación dos muros populares, como xestionarían os muros populares e a Ertzaintza?

A próxima gran cuestión política será a que se enfronta ás Herriko Tabernas. Se chega o castigo, o PNV estará disposto a colaborar no comiso de 107 locais públicos dunha das principais forzas políticas do País Vasco?

O movemento das murallas reuniu a miles de persoas nun mesmo espazo público. Que se pode facer a partir do coidado mutuo para fortalecer o sentimento de colectividade?

No último ano creáronse numerosos grupos de libre elección, a maioría deles para responder a xuízos políticos concretos. É este o xerme doutra cousa nova máis aló dos xuízos?

Ante o risco de que a dinámica dos muros populares fágase politicamente insosteible, dará algún paso o Goberno para axudar a acabar con estas condenas inxustas?

Muro popular de Vitoria-Gasteiz, vídeo de Topatu: