Etxauz: Cable que une Axular e Chaplin
Baigorri (Baixa Navarra) cara a 1555. O vizconde de Baigorri, Grazian Etxauz, fixo construír o castelo. Ao ano seguinte naceu Bertrand Etxauz, neto de Grazian e un dos membros máis coñecidos da tribo. Bertrand foi nomeado bispo de Baiona en 1599, e en 1617 obtivo o bispado de Tours.
En 1643, cando Pedro Agerre Axular publicou Gero, dedicoulle o libro de agradecemento a Bertrand Etxauze; en 1600, cando o párroco de Sara retirouse, Etxauze fixo o cargo a Axular. E, ao parecer, Axular non foi o único escritor que recibiu a axuda do bispo de Baigorri, xa que Joanes Etxeberri de Ziburu tamén lle ofreceu un libro para o seu uso na Igrexa, en 1636.
O castelo estivo en mans dos etxauztarras ata que foi conquistado en 1732 pola familia Caupenne de Amou. Tras a Revolución Francesa, foi comprado polo mariscal de Baigorri Jean Isidore Harizpe, pero medio século despois entrou no castelo outra famosa familia: Abbadie D’Sete familia.
O irmán de Antoine, Jean Charles d’Abbadie, comprou a casa na década de 1850. E grazas ao seu neto Harry d’Abbadie, o castelo foi o fogar de varias estrelas de Hollywood durante a primeira metade do século XX.
Harry, nacido en Arxentina e a pesar de traballar como director de cine e guionista en Hollywood, pasaba longas tempadas no castelo familiar e convidaba aos seus compañeiros de cine de cando en vez. Era amigo de estrelas como Douglas Fairbanks, Mary Pickford ou Gloria Swanson, pero sobre todo tiña unha estreita relación con Charles Chaplin. En 1924 foi axudante de dirección da película The gold rush (A febre do ouro) do mestre, e Chaplin estivo varias veces no castelo de Baigorri. O coñecido actor e director non sentía satisfeito co teléfono do castelo, polo que nunha das súas visitas levou a Baigorri un teléfono que funcionaba correctamente.
Harry d’Abbadie tiña o encanto que fascinaba ao seu ao redor, pero tamén o orgullo extremo que lle levaba á perdición. Finalmente, enfadouse con Chaplin e, ao presentar unha nova versión de The gold rush, en 1942, Chaplin borrou o nome de Harry dos créditos. Pero o teléfono que trouxo segue sobre a mesa da biblioteca do Castelo de Etxauri.
Guardia Zibilaren historia bat - Hemendik alde egiteko arrazoiak izenburupean, datorren astean argitaratuko dugun 305. LARRUN aldizkariaren pasarte batzuk dira ondorengoak, erakunde armatuaren sorrera garaietan girotutakoak.
Iazko uztailean, ARGIAren 2.880. zenbakiko orrialdeotan genuen Bego Ariznabarreta Orbea. Bere aitaren gudaritzaz ari zen, eta 1936ko Gerra Zibilean lagun egindako Aking Chan, Xangai brigadista txinatarraz ere mintzatu zitzaigun. Oraindik orain, berriz, Gasteizen hartu ditu... [+]
Aranzadi Zientzia Elkarteko Etnografia Sailaren zuzendari berria da Maite Errarte Zurutuza (Beasain, 1995), urrian Fermin Leizaolaren lekukoa hartu ondoren. Kultura materiala aztertzen jarraitzeko beharra azpimarratu du, gizartearen memoria eta bizimodu aldaketak erregistratzeko... [+]
Eskultura grekoerromatarrek bere garaian zuten itxurak ez du zerikusirik gaurkoarekin. Erabilitako materiala ez zuten bistan uzten. Orain badakigu kolore biziz margotzen zituztela eta jantziak eta apaingarriak ere eransten zizkietela. Bada, Cecilie Brøns Harvard... [+]
Japonia, XV. mendea. Espioitzan eta hilketa ezkutuetan espezializatutako eliteko talde militarra sortu zen. Edo horixe uste du behintzat Stephen Turnbull historialari britainiarrak. Beste aditu batzuen ustez, askoz lehenago sortu ziren ninjak, duela 2.300-2.500 urte inguru. Eta... [+]
Gogora Institutuak 1936ko Gerrako biktimen inguruan egindako txostenean "erreketeak, falangistak, Kondor Legioko hegazkinlari alemaniar naziak eta faxista italiarrak" ageri direla salatu du Intxorta 1937 elkarteak, eta izen horiek kentzeko eskatu du. Maria Jesus San Jose... [+]
Familiak eskatu bezala, aurten Angel oroitzeko ekitaldia lore-eskaintza txiki bat izan da, Martin Azpilikueta kalean oroitarazten duen plakaren ondoan. 21 urte geroago, Angel jada biktima-estatus ofizialarekin gogoratzen dute.
Atapuercako aztarnategian hominido zahar baten aurpegi-hezur zatiak aurkitu dituzte. Homo affinis erectus bezala sailkatu dute giza-espezieen artean, eta gure arbasoek Afrikatik kanpora egindako lehen migrazioei buruzko teoriak irauli ditzake, adituen arabera.
Chão de Lamas-eko zilarrezko objektu sorta 1913an topatu zuten Coimbran (Portugal). Objektu horien artean zeltiar jatorriko zilarrezko bi ilargi zeuden. Bi ilargiak apaingarri hutsak zirela uste izan dute orain arte. Baina, berriki, adituek ilargietan egin zituzten motibo... [+]
Hertfordshire (Ingalaterra), 1543. Henrike VIII.a erregearen eta Ana Bolenaren alaba Elisabet hil omen zen Hatfield jauregian, 10 urte besterik ez zituela, sukarrak jota hainbat aste eman ondoren. Kat Ashley eta Thomas Parry zaintzaileek, izututa, irtenbide bitxia topatu omen... [+]
Urte bat beteko da laster Pazifikoko Kanaky herriko matxinada eta estatu-errepresiotik. Maiatzaren 14an gogortu zen giroa, kanaken bizian –baita deskolonizazio prozesuan ere– eraginen lukeen lege proiektu bat bozkatu zutelako Paristik. Hamar hilabete pasa direla,... [+]
Kanakyko Gobernuko kide gisa edo Parisekilako elkarrizketa-mahaiko kide gisa hitz egin zezakeen, baina argi utzi digu FLNKS Askatasun Nazionalerako Fronte Sozialista Kanakaren kanpo harremanen idazkari gisa mintzatuko zitzaigula. Hitz bakoitzak duelako bere pisua eta ondorena,... [+]
Hiru bideo dira (albiste barruan ikusgai). Batak jasotzen du, grebak antolatzea leporatuta, Carabanchelen espetxeratu zituzten Jesús Fernandez Naves, Imanol Olabarria eta Juanjo San Sebastián langileak espetxetik atera ziren unea, 1976ko abuztuan. Beste biak Martxoak... [+]