Os espectadores imos entrando un a un no interior da sala. A obra xa comezou. Mentres cada un busca o seu lugar, na escena, o que pode ser un oficio funerario avanza. O sacerdote fala latín, como unha ladaíña, o morto no centro, a súa familia e os seus amigos entre bágoas. Empezou a función, aínda que o público non o saiba.

Queremos ser lumes: obras de teatro de mortos, familiares e mascotas, Poza do Laboratorio de Creación Metrokoadroka: por que bailan os bosníacos? Reagrupa aos compoñentes da obra anterior. Como é habitual neste colectivo, mesturaranse disciplinas como o uso do corpo, a poética, a performance, a música ou a pintura, sempre co teatro como camiño e como obxectivo.

As obras que se dedican ao Metrokoadroka son chamadas polo críticos teatro posdramático, para dicir que máis aló do drama, a historia ou a ficción, hai máis teatro. Unha das características deste teatro postdramático é a súa autenticidade: Os que están sobre o escenario non son personaxes dun texto concreto, senón persoas, aínda que sexan actores e estean inmersos na maxia do teatro. Metrokoadroka é unha obra de creación colectiva e, na obra A súa izan nahi, os actores darán comezo á súa propia experiencia e neste caso, Javi, Oier, Axi, Idoia e Ander falarán de todos os seus mortos. Non só iso, a principal ferramenta de metáfora do teatro, Javi dá Javi, Oier dá Oier... falarán sobre o escenario do seu verdadeiro nome e do seu propio ser.

Trátase dun teatro contemporáneo e innovador. O obxectivo é derrubar o cuarto muro da caixa negra que é a escena, estendendo dalgunha maneira unha invitación: “Sobe ao escenario e cóntenos todos os teus mortos”. Dá ganas. O atrezo maior é unha fileira de butacas de tres asentos que se adaptan á actitude do público. Así, de fronte, os actores aplaudirán ao público, actuarán en directo co público rompendo a delgada liña que separa a escena do patio de butacas, e contarannos con total naturalidade o que sucederá na seguinte escena.

Con todo, non se pode dicir que o núcleo desta obra sexa a morte, senón unha canción bela e poética feita á vida. E só por iso merece atención. Utilizarán o humor, aínda que, nalgúns momentos, o relato sexa duro. “Non é unha comedia ao uso e, ás veces, o espectador non sabe cando se vai a rir ou cando se desbaste”, cóntanos o actor Javi Barandiaran tras a obra.

Lumes quixemos vela dentro do Festival Loraldia, na sala Pavillón 6. O festival, que tivo como eixo a creación vasca, atraeu o eúscaro e a cultura vasca a salas e espazos non habituais de Bilbao –por exemplo, no auditorio do Guggenheim puidéronse escoitar os bertsos de Uxue Alberdi e Oihana Bartra–. A sala Pavillón 6 encheuse, do mesmo xeito que o resto de eventos organizados polo festival. É dicir, que a creación vasca chea o teatro da mesma maneira. Gustaríanos saber que pensou aos seus xestores.