“Hoxe imos pechar un ciclo de mobilizacións; está en mans de Osakidetza facer máis ou non no futuro”. Son palabras de Pello Igeregi, membro dELA, pronunciadas o pasado 24 de abril, minutos antes de que se iniciase a manifestación convocada por todos os sindicatos con representación en Osakidetza, que non é moi multitudinaria, ao redor de 2.000 traballadores. Era o segundo día de folga.

O que si é significativo é que a pancarta que portou o líder da manifestación foi a mesma que a que utilizou hai un ano nas mobilizacións. As reunións da Mesa Sectorial de Osakidetza celebradas desde entón non frutificaron, evidentemente. Osakidetza rexeitou a maioría das demandas esenciais dos representantes dos traballadores e os sindicatos cualificaron de "inaceptables" as ofertas realizadas. Así, os traballadores de Osakidetza realizaron un chamamento á folga de 48 horas, a partir das 22:00 horas do 22 de abril.

Catro días antes, o 18 de abril, compareceron ante os medios de comunicación o director xeral de Osakidetza, Jon Etxeberria, e o director de Recursos Humanos, José María Armentia, para dar a súa opinión sobre a convocatoria de folga. Os sindicatos tachan de "desproporcionada" a solución adoptada e afirman que as condicións laborais en Osakidetza son mellores que noutros servizos sanitarios do Estado español.

Tanto Etxeberria como Armentia sinalaron que algunhas das demandas sindicais, como a recuperación da xornada laboral de 35 horas semanais, neste momento son insatisfeitas. En calquera caso, defenderon que a oferta que Osakidetza fixo nestes meses é boa e criticaron aos sindicatos por non habela tido en conta. De feito, subliñaron que nas comunidades autónomas do Estado español que traballan en condicións máis desfavorables non se fai folga, mentres que na CAV si se fai.

O reverso deste razoamento escoitámolo de boca de Iñigo Garduño, membro de CCOO, unha vez concluída a manifestación do 24 de abril: “Osakidetza e o conselleiro Darpón [Sanidade] non tratan con respecto aos traballadores e traballadoras; que se aclare por que non fíxose un esforzo en sanidade noutros ámbitos da administración para evitar os recortes que veñen de Madrid”.

Os sindicatos piden crear 3.000 postos de traballo

Osakidetza e os sindicatos acúsanse mutuamente de falta de vontade de negociar, segundo informaron fontes sindicais. As dúas partes non se puxeron de acordo en nada desde o inicio do conflito, pero a maior brecha, sen dúbida, corresponde á principal demanda dos representantes dos traballadores: reclaman a Osakidetza que realice unha oferta pública de emprego de polo menos 3.000 prazas. Osakidetza respondeu que vai facer unha oferta de preto de 1.000 postos de traballo. Pero só uns 500 serían novos, segundo Edurne Agirre de LAB, “o resto son para substituír ás xubilacións”.

Como consecuencia dos recortes aplicados polo Goberno de España nos últimos anos, a xornada laboral dos 26.000 traballadores fixos de Osakidetza incrementouse dunha media de 1.592 a 1.614 horas anuais. Paralelamente, reducíronse as contratacións de persoal eventual –para substituír aos que están de baixa ou de vacacións, para reforzar o servizo en determinadas épocas…–. As xornadas que antes eran de nove meses apenas chegan a un mes ou dous, segundo explicou Edurne Agirre.

Segundo os cálculos dos sindicatos, o número de postos de traballo perdido desta maneira sitúase nuns 3.000. O resultado da auditoría realizada pola empresa Deloitte a Osakidetza en setembro do ano pasado coincidiu con este cálculo: Entre 2012 e 2013 chegar á conclusión de que se perderon máis de 1.500 postos de traballo. Segundo os sindicatos, esta perda, así como a prolongación da xornada laboral dos traballadores fixos, diminúe a calidade do servizo que presta Osakidetza.

“O aumento das horas de traballo destruíu 3.000 postos de traballo para que nos devolvan a xornada anterior”, proclamou Edurne Agirre no acto de clausura da manifestación do 24 de abril. Osakidetza, xa o dixemos, considerou imposible satisfacer esa demanda a día de hoxe. A dirección di que os traballadores deberían ser máis comprensivos, que teñan en conta a situación de toda a función pública e que non sexan tan egoístas. “As nosas esixencias son básicas”, a resposta de Agirre.

Un destes requisitos refírese ás substitucións por baixa. Actualmente, cando un traballador de Osakidetza dáse de baixa, até o sétimo día non se contrata un substituto para el. Os sindicatos queren que a representación se faga desde o primeiro día, e a dirección ofreceulles desde o cuarto día. Neste tema, como no resto, tampouco se prevé un acordo a curto prazo.

Folga en condicións moi difíciles

É difícil valorar o impacto que tivo a folga de 48 horas, pero se pode dicir que a sociedade en xeral non se deu conta. Segundo os datos facilitados pola dirección de Osakidetza, o paro foi secundado polo 9,4% en Bizkaia, o 11,8% en Gipuzkoa, o 7,6% en Gipuzkoa e o 6% en Álava. Segundo a mesma fonte, un 4,7% dos médicos, un 10,1% dos enfermeiros e un 13,2% do resto do persoal, secundaron a folga.

Osakidetza presentou un baixo número de intervencións como un argumento a favor da súa posición, no que quixo subliñar a falta de responsabilidade dos sindicatos nas comparecencias sobre o tema. Os sindicatos, pola súa banda, reprocharon á dirección que boicotee a folga e consideraron inaceptables os servizos mínimos que se impuxeron. Ante a imposibilidade de realizar unha valoración axeitada nestas condicións, negáronse a facilitar os datos de participación e expresaron a súa satisfacción polos resultados obtidos.

Durante o paro de 48 horas, os sindicatos dedicaron as súas forzas a denunciar as trabas ao dereito á folga, tanto como ao vento das causas da mobilización. A modo de exemplo, sinalaron que o primeiro día de folga obrigaron a todos os traballadores de emerxencia a traballar, aínda que algúns dos fins de semana adoitan ter festa. Así mesmo, denunciaron que na quenda de noite o 100% dos enfermeiros dos hospitais víronse obrigados a traballar, e que na mañá só deron permiso a oito de cada 100 enfermeiros para facer folga.

Nos hospitais de Galdakao e Basurto, en Bizkaia, representantes sindicais chamaron á Inspección de Traballo para denunciar que as direccións destes centros están a impedir facer unha folga. E neses dous días, Iñigo Garduño, de CCOO, afirmou con ironía que o número de intervencións de urxencia foi maior que nunca.

Se Osakidetza quería que a cidadanía non se dese conta da folga, haberá que dicir que xa cumpriu o seu obxectivo. Con todo, será moito máis difícil resolver os problemas da sanidade pública na CAV. Todo parece indicar que será tan conflitivo como o anterior o novo ciclo que comezou o pasado venres coa saída da manifestación.