Non atopará en ningún lugar que negue que facer autocrítica é un exercicio saudable e conveniente. Son poucos os exercicios mentais de tan boa reputación. A autocrítica debe facerse de cando en vez, polo menos unha vez na vida; pero como pode ser moi perigosa, aquí hai algúns consellos a seguir para facer autocrítica e saír ben librada.

1. A pesar do nome de autocrítica, non fagas autocrítica pola túa conta. Convén facelo en bloque. O conxunto, xa sexa o partido ou calquera comunidade á que pertenzas, indicarache cando empezar a facer autocrítica e, sobre todo, até onde. A autocrítica, por suposto, ten os seus límites. Si un avanza polo seu propio pé pola senda da autocrítica, pode acabar na zona deserta da autodeterminación.

2º Si fas autocrítica no grupo, estáche seguro de que es consciente dos obxectivos concretos da autocrítica que o grupo estableceu previamente, máis ou menos dunha maneira informal.

3. A autocrítica é moi fácil, só consiste en pedir ao outro que faga autocrítica.

4. Pídelle ao veciño que faga autocrítica antes de que el pídallo. As regras do Far West tamén están vixentes na autocrítica, o que saca a pistola de fúndaa antes ten máis posibilidades de sobrevivir. Quen pide a autocrítica ao próximo, sexa gogaide ou inimigo, adquire con milagre os beneficios da autocrítica. Non necesita mostrar as consecuencias ás que chegou, non ten por que cambiar probado, está a mostrarnos desde a superioridade moral o camiño a seguir.

5. Facer autocrítica é moi sinxelo (bis), o que che pide que fagas autocrítica, en moitas ocasións, case sempre, aclararache punto por punto o que fixeches mal e o que tes que cambiar.

6. A autocrítica é o anuncio dunha fase de transición dun cambio de estratexia predeterminado –xeralmente fóra de ti–. O que fai autocrítica non fracasou. A autocrítica, no momento que lle corresponde, atención, porque aí está a cuestión!, é o camiño para non saír da ortodoxia. Neste sentido, miserable, que non ten o olfacto de ver a ocasión de rebaixarse á autocrítica cando sexa conveniente ou necesario.

7. Un exemplo de autocrítica irónica. Nun museo de Tel Aviv pintouse un anaco de muralla, como no caso de moitos artistas contemporáneos, para denunciar algo da realidade actual. Achégase ao título da obra e pódese ler BERLIN –aínda que o tramo de muralla non teña pintada–. A autocrítica real comeza pola autocrítica dos demais. Se alguén quere comprender un máis aló, é libre.

8. A autocrítica líbrache de pedir perdón polo dano causado. A autocrítica é un fenómeno proactivo, multidinámico, protopositivo –pon aquí calquera outro adxectivo de moda– e, sobre todo, de face ao futuro. Tan variada é a enumeración dos beneficios da autocrítica que presupón tamén a do perdón. “Non adestrei o suficiente para o partido. Teño que ser autocrítico –aquí prefírese engadir– coa miña cabeza”, por exemplo, non ten que pedir perdón á afección, nin adestrar máis a próxima vez.