Dous cazadores penétranse no bosque e, de súpeto, un deles esborrállase e cae ao solo. O outro, asustado, chama ao teléfono de emerxencia e di a quen o toma: “Creo que o meu amigo está morto. Que teño que facer?”. O de en fronte responde: “Primeiro tes que asegurarche de que o teu amigo está morto”. Entón escóitase un disparo, seguido da pregunta do cazador: “Vale, e agora que vou facer?”.

Até aquí, un chiste vello e coñecido. Non é malo, pero tampouco un dos que máis me gustan. De aí o meu asombro, cando desde a prensa souben que é o mellor chiste do mundo.

Dixen “Omen”, pero habería que quitarlle a reputación (a dúbida, non a reputación), porque esa resolución é o resultado dunha investigación científica tan seria, tan seria como seria e tan longa como cara. Non se trata, pois, dunha revelación pueril e frívola amizade entre ignorantes e parvos como vostede e eu, senón do xuízo final e total da ciencia. O do noso par de cazadores é un chiste único que non ten igual entre todos os chistes que circulan polo mundo na fala da xente, papel e pantalla. Amén.

Como mostra o parágrafo anterior, existe un espazo moi pequeno entre a reputación e a omisión, debido á escasa distancia existente. O camiño é máis curto, por suposto, se se dan algunhas pinceladas de carácter académico. Por exemplo, que o director da investigación é un psicólogo (o nome é o mínimo si cítaselle un “catedrático” e un “university”).

Que se nos queira pór á mercé do mellor chiste, do mellor deportista, do mellor país ou de calquera outro, esa é a miña negra sospeita. E cando non sexa o mellor, elixiremos outro superlativo, e aí empezarán a competir pola palabra, pola canción ou pola cidade máis bonita.

E coidado, porque é inútil empezar a negar o que nos queren impor. É inútil dicir que hai mellor chiste, ou que a mellor canción en eúscaro non é a que Xabier Lete dedicou a Xalbador, ou que a palabra máis bonita en castelán non é “paz” (até onde nos chegaron).

Non, a oposición ao que o poder di textualmente non é unha estratexia axeitada, porque só engorda o poder. Na crenza de que nos opomos ao poder, iso é aceptar os esquemas e parámetros que nos quere impor. Por favor, le o libro Don´t think of an elephant de George Lakoff, dispoñible na rede (gratuíto en inglés e castelán, non pagado en eúscaro, por desgraza).

O que importa aquí non é o mellor chiste (ou o que sexa). Aquí o que pasa é que nos queren facer tragar o concepto de “o mellor”, se antes non se pode meter por detrás. Entretéñennos coa discusión de cal é o mellor en cada caso, por medo a que non só nos pareza ridículo o concepto de mellor, senón tamén que nos deamos conta de que é malo e perigoso e empecemos a reivindicalo.

O que ao ver o dedo que apunta á lúa, sen mirala, mira ao dedo sen mirala, tómase por un idiota idiota; pero a única maneira de darse conta é de que ese dedo é parte dunha man, e a man a dun brazo, e o corpo a dunha persoa, e dun poder dunha clase ou doutra clase, e que ese poder de que se trata quere seguir sendo o noso soberano, un servo e un criado, un servo.

Fariamos falta máis estúpidos dese tipo, de maneira que o mundo quizá deixaría de ter un mal chiste.