Lehen harri hura
EGILEA :: Carlos Drummond de Andrade
Susa, 2014
Itzultzailea :: Koldo Izagirre
“No meio do caminho tinha uma pedra / tinha uma pedra no meio do caminho / tinha uma pedra / no meio do caminho tinha uma pedra. // Nunca me esquecerei desse acontecimento / na vida de minhas retinas tão fatigadas. / Nunca me esquecerei que no meio do caminho / tinha uma pedra / tinha uma pedra no meio do caminho / no meio do caminho tinha uma pedra”. Carlos Drummond de Andradek (Itabira, 1902 - Rio de Janeiro, 1987) Bidearen erdian idatzi zuenean inauguratu zuen, jakin barik, bide barriya Brasilgo poesian. 1928. urtea zen, eta jende gehienari iruditu zitzaion poema bat kargarik gabea. Baina hango modernismoa hauspoa galtzen ari zen, eta beste zer edo zer bazetorren. Bitxia bada ere, poetak modernismo brasildarraren iturrira egin zuen. Apurketa eta bilaketa etengabe bezain antzuaren aldean, Carlos Drummond de Andradek aldarrikatu zuen poeta beti izango zela bazterrekoa. Apaltasun maitagarri batez zioen, Beñat Sarasolak hitzaurrean gogorarazten digun legez, bera irriñoa besterik ez zela, “gizon isil baten aurpegian”.
Koldo Izagirrek oparitu digun itzulpenari esker hurreratu gintezke beraz kritika eta ikerketa soka hain luzea ekarri duen autorearen obra poetikora. Aipatutako Bidearen erdian hartako harri famatuari ere biografia jarri behar izan zion, Uma pedra no meio do caminho. Biografia de um poema, azterketa burutsuei eta polemika mikatzei erantzuteko berak ez zeukala helburu moral, psikologiko edo filosofiko berezirik, bakar-bakarrik lortu gura izan zuela “monotonia eta kateaketa sentsazioa, hitzetatik hasita”.
Halakoxea da poema antologia honen irakurketa ere. Misterio bakoa. Eta paradoxikoki interpretazioa ezinbestean da zabala: “Nire bihotzak ez du jokatzen ez du ezagutzen / jokatzearen artea. Zoratzen duen / estadioetako bolatik urrun jotzen du”.
Carlos Drummond de Andraderena poesia gorena da, ez zeru goietakoa. Estetikaren inguruko hausnarketa konplikatuetatik dator, baina emaitza, finean, egia esateko modu gertuko eta dotore bat baino ez da. “Aspaldi du, bai, idazten ez dizudala. / Zaharkitu egin dira albisteak oro”. Malenkonia eta etorkizunaren nahia, biak batzen ditu idazkera mistiko eta soilean, kritikari eta mikaztasunari lekurik ukatu barik. Nork ulertu ageriko kontraesan horiek guztiak? Bihotzak, irakurrikeran.
Mugimendu feministak manifestazioak egin ditu goizean Donostian, Gasteizen eta Iruñean eta arratsaldean Baionan eta Bilbon. Oinarrizko irakurketa partekatu dute, eta horri gehitu diote hiri bakoitzean bertako problematika, eragile eta ekimenen erreferentzia.
Bilgune Feministak Heldulekuak argi, Euskal Herria feminista leloa baliatu du M8an, azpimarratzeko feminismoak ematen dituela “datorrenari aurre egiteko tresnak”, eta gogorarazteko faxismoaren gorakadaren testuinguru hau helduleku horretatik irakurri eta borrokatu... [+]
Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.
11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]
MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]
Josu Estarrona EH Bilduko Arabako senatariak egindako galderari erantzun dio Espainiako Sustapen Ministerioak, eta hor berretsi du Ezkioko aukera zailtasunez beteta dagoela.
Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]
“Askatasunaren” izenean, ikastetxean zein oinarrizko hizkuntza nahi duten galdetu diete guraso valentziarrei. Helburua katalana zokoratzea zen. PPren eta Voxen gobernuak ez du lortu. 33 eskualdeetatik 22tan katalana gailendu da. Emaitzarekin oso pozik agertu dira... [+]
Europar Kontseiluak onartu du Ursula Von der Leyenek gastu militarrean proposatu duen 800.000 milioi euroko gastuarekin aurrera egitea. Horretarako bi arrazoi nagusi argudiatu ditu: Errusiari aurrea egitea eta Europar Batasunak aurrerantzean bere burua AEBen babes militarrik... [+]
Gizakunde (Inauteriak)
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Arizkun eta Erratzun. plazan.
------------------------------------------------
Amaitu dira inauteriak, sutan erre ditugu gaiztoak, gaizkiak, sardinak eta panpinak. Baina xomorroak esnatu dira eta badator... [+]
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.
Karmela espazio autogestionastuan egingo ditu, eta Euskal Herriko zein nazioarteko gonbidatuak egongo dira bertan. "Koiuntura analisi orokorretik abiatu eta Euskal Herriko borroka internazionalistaren gakoetarainoko bidea" egingo dutela adierazi du Askapenak... [+]