É unha das maiores pragas das ribeiras (Gryllotalpa gryllotalpa). Puxéronlle o nome de bo latín: o grilo “gryllo” e o topo “talpa”. O foso é dobre, un gran grilo e un pequeno topo. Faría que ten moitos nomes en eúscaro; eu aprendín outros dous aquí e alá: O “can de terra” de Ziortza-Bolibar e o “chir-chir topo” de Oleta en Aramaio. Entre as 357 palabras que Jean Baptiste Althabe transmitiu ao Consello Vasco dos Euskaltzales de 1910 figura “falphak”. O que subscribe “Aphez Martin Landerreche, escribano da Asemblea” recibiu: “Falphas: Subterráneos, desprendementos, terrapléns, vegetarianos”. Outras dúas palabras para dicir o foso: falpha e luharga. O rico Umandi ten no seu poderoso dicionario un bo número de nomes, entre eles moi elegantes: estranxeiros, arrogantes, arroyuelos, arrubios, arrules, arruges, lugartz, lur-txakur, erlui, har-txakur, vinte e catro horas, cangrejero, pio-pio, segarocha, avarro, avellano, avellano. Algúns nomes parecéronme máis bonitos que outros. Para razoar a súa situación, coñezamos o foso.

Aseméllase ao grilo, pero é un pouco máis alto (4-5 centímetros). É un corpo de aire vermello con dentes parecidos aos dos cangrexos. Estes dentes son unha boa mostra da evolución da súa forma de vida: en busca de forraxe (vermes, vermes, formigas...) constrúe galerías subterráneas, como os topos, e curta as raíces das plantas. Tamén pode xulgar as plantas na súa totalidade, polo cu. Nos lugares que aparecen non hai nada bo; coa incisión de raíces ou plantas produce danos severos. Vive en terras frescas, lixeiras e sobre todo orgullosas. Nas cálidas noites de primavera pódese ouvir o canto do macho como o dun lercho. Nas galerías subterráneas constrúe recunchos únicos para engadir un ton especial ao canto, que atrae ás femias.

O seu rival é o ourizo, o topo, o satagino, a rata, o raposo, o estúpido de álava, o nor-corvo e os depredadores. Dise que tamén come en Asia. E na pesca dalgúns peixes é un cebo prezado.