Non direi que a relación entre a lei e a lexitimidade sexa unha preocupación especial no noso día a día, nin que o vínculo entre o dereito e os dereitos sexa un vínculo. Pero, vista a realidade, é evidente que este tema ten unha maior influencia da que se pensaba. Por tanto, habería que darlle unha maior repercusión.

Non é, en ningún caso, un tema novo. Desde hai tempo preocupou a filósofos, xuristas e políticos. E, moitas veces quizais sen darse conta, tamén os cidadáns. Porque, quen non reflexionou algunha vez sobre iso? Quen non tivo que decidir entre o que dicía a lei e a súa conciencia? Quen non comprendeu e aceptado algunhas infraccións e rexeitou fortemente outras. Podería achegar máis exemplos de preguntas, pero me parecen bastante expresivos.

Por que menciono este tema? Porque nos últimos días sucedéronse acontecementos que tiveron unha gran repercusión política e social. Poida que haxa máis acontecementos relacionados co tema, pero eu traerei este tres a esta páxina, dependendo da cronoloxía.

En primeiro lugar, o auto ditado polo Departamento de Traballo do Tribunal Superior de Xustiza do País Vasco expondo unha cuestión de inconstitucionalidade contra a lei que endurece os requisitos para percibir o subsidio por desemprego na excarceración de persoas presas por delitos de terrorismo ante o Tribunal Constitucional español. Neste caso, apróbase a lei, pero en función de: Segundo o Tribunal, quen vulnera dereitos fundamentais como a tutela xudicial efectiva, a seguridade xurídica, o obxectivo de reinserción e a igualdade. No entanto, en tanto o Tribunal Constitucional non resolva o asunto, seguirá en vigor e será de aplicación. Ser xusto ou non?

En segundo lugar, un ámbito moi interesante: as leis non escritas. Todos coñecemos este tipo de cousas: costumes. Os costumes son as normas non escritas que recoñece o noso dereito, créaas a sociedade e en moitos casos teñen unha gran forza xurídica. Pero, claro, o señor Mario Fernández non se refería á tradición, non me pareceu así. Referíase a unha lei aprobada por uns, quen sabe quen. Que inseguridade! Quen sabe quen ten dereito ás vantaxes que se recoñecen nesa lei non escrita, quen sabe que condicións hai que cumprir para poder acceder a este tipo de vantaxes, quen sabe onde, en que portelo hai que pedir eses dereitos... E se iso era xusto o que se lle deu a Mikel Cabieces, por que non decidiuse e escrito sobre o procedemento que se decide e aproba o resto das normas? E por que non déronllo as institucións públicas? E se outros cidadáns pensan que teñen dereito a este tipo de vantaxes, a quen teñen que dirixirse para solicitalo?

O último suceso prodúcese en relación co conselleiro de Emprego e Políticas Sociais do Goberno vasco, Anxo Toña. A Audiencia Provincial de Bizkaia condenou a 18 meses de inhabilitación por dar prioridade aos créditos dos traballadores para realizar pagos nun concurso de acredores dunha empresa fronte aos da Seguridade Social, a pesar de que os tribunais decidiron en varias ocasións que a administración concursal actuaba mal. É un caso especial, porque se vulnerou a lei, polo menos nas súas propias palabras, pero tamén se fixo unha especie de xustiza. Se non, escoiten o que din os sindicatos. E, aínda que nos pareza moi xusto que se vulnere a lei, é aceptable? Ou é obrigatorio cumprir a lei, aínda que a consideremos inxusta?

Como conciliar a norma e a xustiza? Que facer ante un dereito inxusto? Ás veces non teño máis que preguntas.