Primeiro preguntaría: “Quen é \aranagoiri?” Pero o obxectivo desta entrevista non é quitar a máscara a ninguén, polo que comezaremos coa segunda pregunta: como xorde a idea de facer un troll con Sabin Arana?

Antes de fundar \aranagoiri, no verán de 2011, comezaba a adoptar a forma de txioesfera vasca, pero faltábanlle algúns elementos xa desenvolvidos polas comunidades erdales, entre os que se atopaban cuestións paródicas. O primeiro experimento de faqué vasco foi obra de Jon Mirande, e unha boa acollida indicounos que había un camiño por percorrer ao redor deste concepto. Sobre a elección do personaxe non hai moito que dicir: O Sr. Arana é moi coñecido, é referencial e, sobre todo, atemporal, dábanos máis liberdade que os personaxes actuais. Si non o fixemos nós, fíxoo outro.

Referímonos aos troll políticos, é dicir, aos trolls habituais da rede que non teñen outro obxectivo que explotar os debates, xa que teñen un obxectivo político máis claro. Situaríasche dentro desa definición? Cal é o obxectivo dunha conta como \aranagoiri?

Ao principio era totalmente experimental e lúdico, só con ganas de incorporar referencias vascas a Twitter. Isto fíxose con prema e pouco despois tratamos de traballar mellor a figura de Sabin Arana en Twitter, como unha representación histórica actualizada do personaxe. Pero facer bromas sobre maquetas ten un percorrido limitado, e hai tempo que nos desviamos, xa non é Arana e Goiri’tar Sabin, senón \aranagoiri, mantendo o disfrace con discursos e coordenadas propias evidentes. O obxectivo, hoxe en día, segue sendo eminentemente lúdico, facémolo porque nolo pasamos ben dicindo bobadas, pero está claro que ten moitas arestas: provocar, informar, xerar debate, un discurso político bastante claro –para quen poida ler entre liñas–...

Señor Arana, ás veces parece que non está moi de acordo coa liña política actual do PNV. Si puidese volver guiar o partido, que medidas tomaría? Ou en que outro aspecto estaría Sabin Arana hoxe en día?

Entrar na ficción política sería insignificante e facemos suficiente o do politólogo falso e o historiador falso na rede. A curta traxectoria do Sr. Arana mesturou as famosas “dúas caras” do PNV, e quen sabe. Noso \aranagoiri é un radical independentista, polo que ten algúns problemas co actual liderado de Sabin Etxea. É difícil pedir paciencia a alguén que esperou 120 anos. Quere menos comuñón e máis Patria.

A memoria colectiva garda unha imaxe seria e en certo xeito solemne do fundador do PNV. É máis, algúns sectores políticos han demonizado a súa imaxe. Que parte de Sabin real gardastes e que lle engadistes pola vosa banda?

Valémonos do disfrace de Tío Sabin para crear o noso propio personaxe, pero mantivemos a nosa intención de defender a figura histórica ou polo menos de avaliala no contexto axeitado. Non é aceptable que Arana sexa chamado racista por un vándalo que blanquea ao esclavista Cánovas do Castelo, ou que os vistos nacionalistas españois úseno como “aranistas” insultos. A historia e a hemeroteca axúdannos moito nestes casos, normalmente non é necesario facer un gran esforzo para evidenciar este tipo de discursos hipócritas. Por outra banda, é evidente que hai aspectos da verdadeira Sabín que non os coidamos debidamente, o noso tío Sabin non é máis que un cristián nominal, e ten un vocabulario bastante actualizado, salvaxe e pagán.

Que vantaxes ten o actuar como Sabin Arana fronte ás persoas reais que xestionan a conta para a crítica política? Que ten de bo e contra quen tuitea sen dar o verdadeiro nome e apelido?

A vantaxe máis clara proporciónaa o propio nome, a marca. O noso contido pode ser mellor ou peor –nós en xeral estamos contentos co produto–, pero se asinamos a mesma broma cos nosos nomes e apelidos –cando o facemos– non obteriamos esa resposta. O noso número de seguidores non só é o resultado dun posible modus operandi axeitado, senón que en gran medida é dado por un nome reciclado, si quérese, roubado a un cadáver. Dalgunha maneira raptamos a marca Sabin Arana en beneficio da nosa mensaxe e iso dános unha mínima preocupación polo carácter orixinal do personaxe.

O anonimato é unha vantaxe?

Algúns din que o anonimato trae impunidade e terán razón, pero tamén supón liberdade de crítica, e é de agradecer nestes tempos convulsos de Operación Araña. Parece un camiño máis tranquilo de insultos, e hoxe en día hai moitas persoas públicas que merecen ser insultadas. É evidente que non creemos demasiado na rectitud política, no “respecto formal”. Con todo, nós sempre tentamos asociar o insulto co argumento. Seguramente algunha vez abusamos do anonimato, é fácil fallar cando estás a bailar no límite entre a excitación e o insulto, pero para nós vale a pena. Alguén podería dicir que somos uns covardes por estar detrás dun alcume, pero non nos importa. Un navarro cantou “Pintadas din o que os papeis calan” e nós engadimos “o que din as firmas as que din os anónimos”.

Tamén lanzou o blog ZuZeun, que non se renovou desde 2012. Alguén como \aranagoiri sente máis incómodo nos formatos con menos interaccións que en Twitter? Ou é que falta tempo para escribir para o blog (ou preguiza)?

É o formato proposto polos amigos de ZuZeu, ou era?, e desgraciadamente nunca lle tomamos a medida. Nos últimos dous anos estivemos un par de veces a piques de recuperar o blog e non pasou nada. Creouse para Txiokiñe e Txiokiñera \aranagoiri, e alí está máis cómodo. A falta de tempo podémolo utilizar como escusa, e si algunha vez falaremos en persoa con Hasier Etxeberria farémolo, pero de momento podemos aceptar con tranquilidade que non é máis que a nosa culpa.

Utilizades humor, ironía e sarcasmo para o comentario político. Nese sentido, credes que as redes sociais han aberto un novo espazo que antes non existía? É dicir, antes de xestionar unha conta de Twitter, falaban de política neses termos ou o medio é o que axuda a este tipo de mensaxes?

Antes de Twitter xa se falaba de política en Internet, en foros, etc. Hai políticos ou personaxes públicos importantes que xestionan persoalmente a súa conta. Eles están espidos, esperando que lle dispare. O discurso público foi un pouco “democratizado”, non quereriamos ser demasiado inocentes, pero a este respecto o mundo da política perdeu polo menos unha pequena capa de apoio. Vanse a adaptar porque o medio é aínda dalgunha maneira novo e van inventar algunha maneira de reducir os danos potenciais –e, con todo, como é obvio, Twitter non é un espazo axeitado para desenvolver debates profundos–, pero mentres tanto a cidadanía ten un pequeno e caótico campo de opinión e relación, e non é pouco.

O mecanismo de detención dos trolles tradicionais inventouse hai tempo: “don’t feed the troll”, é dicir , non facer caso ao que din \aranagoiri. Pero parece que non funciona convosco: seguides enfadando á xente. Utilizades algún mecanismo especial para a provocación?

A provocación é insignificante en si mesma, cando se trata unicamente de insultar ou enfurecer por detrás. A provocación funciona inexorablemente cando a mensaxe e a intención van por detrás e nós esforzámonos niso. Un gran público en Twitter valórao. Tamén axuda un gran número de seguidores, é difícil non responder a un golpe que che chega cunha intención clara, se decenas de persoas rin de ti publicamente.

E si os que agora se incendian adoptasen unha actitude máis sosegada? Que lle pasará a Sabin Arana en Twitter cando os ultra-españois interioricen conceptos como pluralidade nacional? Nese caso tería \aranagoiri un espazo político na rede?

Si, porque \aranagoiri non está só mirando ao exterior. Tentamos separar os golpes a torto e a dereito, tanto en casa como fóra, aínda que logo a man inclínase cara a aquilo que lle resulta intuitivamente máis cómodo. Pero hai moito Euskadi a rebordar, e aínda que todos os españois inscribísense mañá nunha hipotética Coordinadora de Alfabetización Democratizadora, teriamos espazo e discurso. En Trainspotting Irvine Welsh explica moi ben: “They're just wankers, we are colonised by wankers” (“Son tontozilas, estamos colonizados por tontozilas”). Se eles están equivocados é sinal de que nós estamos aínda peor. Tamén hai que picar nesa ferida.

Existen contas de Twitter que teñen unha actividade similar en base a personaxes históricos. Algún vos gusta especialmente?

Temos a dúbida de que se pode considerar un personaxe histórico, pero somos fans de \TheTweetOfGod. En eúscaro, mencionariamos a Xalbador (\xalbadorrenea), aínda que máis que unha parodia é unha homenaxe #OngiEgin. Unha pequena onda de historias paródicas, históricas e contemporáneas, perdeu forza na Euskal Txiosfera, xa que é difícil manter un perfil deste tipo sen aburrirse. Nós gustaríanos ver a Telesforo Monzón competindo con tío Sabino. En castelán hai cuestións paródicas de gran nivel e éxito. Por exemplo, destacariamos a \norcoreano e \sergiosayas.

Tío Sabin escribe habitualmente os Tweets en eúscaro e castelán, pero predomina o castelán: no idioma das partes maquetadas da patria? Ou para ter un tuitstar hai que recorrer ás linguas principais?

Ao crear a conta tiñamos claro que tiña que ser en eúscaro, pero empezamos sen formación, a fume de carozo, e tiñamos Sabin Arana (!) que falaba en eúscaro batua. Pero un dos que supostamente amou o concepto foi o creador inmediato de \LuisArana Goiri, e encaixado nun raro xogo de roles, o irmán axudounos implicitamente a establecer criterios. Aos poucos \aranagoiri fuxiu do eúscaro ao castelán, e nós vivimos nesa contradición. Cando nos reprochan, pomos como escusa os límites do noso marciano bastardo que denominamos sabinera, ou si non, co xornal Gara botamos a broma do que damos ao proceso de normalización do castelán e avanzamos. É certo que unha parte imprescindible do noso personaxe é a interacción cos elementos castellanohablantes, o que chamamos “pedagoxía externa”. Pero non é escusa. Houbo quen traballou o humor con éxito e só en eúscaro en Twitter, como é o caso de \Euskaltroll, que parece que está xubilado. Se utilizamos cuantitativamente a palabra tuitstar, non sei si temos a palabra en eúscaro, xa que somos unha pequena comunidade. Pero en eúscaro hai humor e tuitería de moi alta calidade, diso non temos ningunha dúbida.

A película que conta a vida de Sabin Arana, a camiseta de Loreak Mendian coa cara de Sabin… Estamos a vivir un revival de Arana? Como influístes niso?

Si sen querer puxemos en marcha un proceso de hipstización ficticio de Sabin Arana, ímonos de xeonllos ao cemiterio de Sukarrieta para pedir perdón. Debería preguntarse aos de Loreak Mendiane si nese deseño tivo que ver \aranagoiri. A resposta esperta unha gran curiosidade, sobre todo á hora de pedir royalties.

Na gravación da recentemente estreada telefilme Sabin non temos ningún mérito, porque se supón que se rodou en 2011. Con todo, é de destacar que ETB produce este tipo de #drogagogorra. Non hai ningún tuit que poida ilustrar ese rasguño entre Sabin e Nikole. Asier Hormaza merece un Óscar da Academia. Ou dous.

Máis información:

Reportaxe sobre os troll políticos: As estrelas anónimas da opinión pública.

Entrevista cos membros de Diario Faco:"Unha xente deixa de ler o Diario Vasco e séguenos"