Varias mulleres trasladáronme unha crítica sobre o excesivo protagonismo que teñen os temas do corpo e do pracer no ciberfeminismo. Nunha presentación en Pikara, un díxome que a loita pola liberación sexual está ben, pero que para el a prioridade é a loita contra a precariedade. O problema é que nas nosas redes sociais a depilación, a menstruación ou os artigos sobre orgasmos teñen máis eco que as contundentes reportaxes sobre a vulneración de dereitos das traballadoras de fogar ou sobre o dereito á vivenda.

Máis que falar de violacións violentas dos dereitos humanos, podemos xulgar que en redes e medios de comunicación feministas os que buscan contidos áxiles e atractivos son os cholines. Pero non podemos esquecer que internet é unha vía de escape para desconectar da “realidade” e que os contidos máis fáciles de ler nas pausas e tempos de lecer, máis aínda se están relacionados coa nosa experiencia, son os que máis clicamos.

Entendo o ciberfeminismo máis que unha corrente, como un recurso, como complemento ao que facemos noutros ámbitos da vida cotiá (na rúa, na familia, no gaztetxe, no traballo ou no centro de estudos) para a despatralización da sociedade. O concepto de “activismo desde o sofá” utilízase habitualmente para criticar a tendencia de sentirnos profundamente comprometidos socialmente pola firma de peticións de Change ou Avaaz e por compartir contidos a favor dos dereitos humanos en Facebook. No caso do feminismo, creo que a maioría das persoas que nos vemos nas redes sociais tamén facemos un gran traballo na rúa. Pero ao mesmo tempo preocúpame un dos perigos de que Internet se converta no noso principal centro de militancia: o efecto dese toque de diversión, en palabras de Andrea Momoitio: Feminismo hedónico.

Rir cos vídeos de Irantzu Varela ou Alicia Murillo e compartir as redes sociais é unha práctica feminista, pero se esa é a nosa única ou principal achega, haberá que preguntarse a nós mesmos cal é a súa efectividade. Que impacto ten para as mulleres que viven fóra da nosa burbulla compartir nas redes carteis como “Eu amo ao meu paraugas” ou “Ti non son eu”? Nós mesmas, as mozas brancas de clase media, sentiremos moi orgullosas, modernas e libres, pero iso que inflúe na vida dunha traballadora doméstica inmigrante, dun preso que sofre acoso sexual ou dunha coidadora que se quedou sen subvencións polo recorte da Lei de Dependencia, na súa sexualidade, nos seus modelos amorosos?

“O persoal é tamén o político”, é a lema de Kate Millet, un dos principais mantras feministas. Pero estou impaciente por saber si nos últimos tempos esa idea perdeuse. A intención de Millet era a de politizar as discriminacións e agresións contra as mulleres. É dicir, que a violencia machista non é un problema privado que hai que padecer en segredo, senón unha consecuencia dunha determinada estrutura social. Pero non confundamos o “persoal”, o “individual” e o “egocéntrico”; se os meus desexos e preocupacións son o eixo, tenderei a evitar os problemas relacionados co sexismo que eu non vivín. Manteñamos unha perspectiva ampla, estudemos si os temas que abordamos son mostra das prioridades das mulleres e lembremos que o empoderamiento colectivo das mulleres debe ser solidario. Pola contra, na versión posmoderna 2.0 (tamén escoitei o concepto de feminismo hipster): a muller branca, cidadá e de clase media estamos no centro, e a partir da nosa realidade privilexiada marcamos a dirección do feminismo.