Urmeneta: nire kontaera
Aurtengo Nafarroako sari bidegabeak sortu harrabotsen haritik, argi dago zer garai duten amets oraindik ere nafar gobernuan dirautenek: frankismoa. Asmo bat zerabilten gogoan: garai politiko hura Huarteren bidez goraipatu eta frankismoaren zauri eta min irekietan piko egitea, eta gibel-asmo bat ere bai: Urmenetaren bitartez dena goitik behera nahastu eta bazterrak ederki inarrostea.
Miguel Javier Urmenetari buruz batik bat nabarmendu da 1936ko gerrara eta “dibisio urdinera” boluntario joan izana, aipatu gabe bietan ere heriotza-mehatxua izan zela tartean, gerrara “boluntario” abiatu aitzinetik. Gero, goi-karrera militarra egin zuen, Iruñeko alkate izan zen, baita Nafarroako Diputazioko diputatu ere. Gaizki eginak aski eta sobra aipatu zaizkio azken asteotan; ez, ordea, adibidez, bere domina eta sari militarrei uko egin izana.
Urmeneta, halaber, bestelako lan batean nabarmendu zen, hots, euskara eta euskaldunak duintzearen aldeko lanean. Izan ere, besteak beste Urmenetaren ahaleginari esker, Euskararen Aldeko Saila (sic) sortu zen Diputazio barruan 1957an, atzeraka etengabean ari zen euskararen alde zerbait egiteko, garai hartako zirrikitu meharrak baliatuz. Bizirik zirauten gerra aurreko nafar euskaltzaleak ere pozez bildu ziren ekimen berriaren inguruan, belaunaldi berri batekin batera, garai hartako indar politikoek (klandestinitatean zihardutenek) onarturik. Handik aurrera, besteak beste, euskal jaialdiak, bertsolari txapelketak, ikastolak, euskarazko aldizkaria eta euskal haurrentzako sariak antolatu zituzten. Urmenetak, izan ere, hauxe erran zien Saileko arduradunei: “Haurrak euskarara erakarri behar ditugu; haurrekin batera gurasoak etorriko dira, eta haurrak euskararen inguruan mantentzen baditugu, gure hizkuntzak etorkizuna izanen du”. Ondoren, 60ko hamarkadan, beste belaunaldi gazte bat lotu zitzaion ekimenari, horien artean azken 35 urte honetako euskalgintzan eragile nabarmenetako batzuk izanikoak edo oraindik ere badirenak. Bada, ekimen horren babesle nagusia, isilean, dela Diputazio barruko beste batzuen iritzien kontra, dela garaian garaiko gobernadorearen kontra, Urmeneta izan zen.
Hortxe dago, beraz, gure iragan hurbila, guztiz ezezaguna; ez da historia ofizialean kontatzen, ezta historia ofizialaren kontrako kontaera ofizialean ere.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
En 2011 estalou o poderoso movemento do 15-M, que puxo en aprietos ao Govern catalán. Entre outras cousas, naquela ocasión a Policía abalanzouse sobre a indignada acampada da praza Cataluña de Barcelona e asediou o Parlament o día en que os activistas debían aprobar os... [+]
En Internet aparece o título dunha película que aínda vin de pequena cando buscaba a palabra Willow. Nesta película chea de fantasía, o protagonista, un pequeno home chamado Willow, transformou o mundo liberando aos seus habitantes dun reino opresor. Google acaba de lanzar... [+]
A charla de Irene Coulon sobre a bela dormente e a imaxe da incineración foi o tema principal da Feministaldia deste ano. Ha desgarrado as ideas culturais do soño, aclarando que tamén temos masculinizado o soño. Moitas das leccións (culturais) do soño están... [+]
Araia díxome que vos escribise. Díxome que antes de deixalos (fareino este ano), queren levarvos un texto meu, que eu nunca vos levei, e que merecedes, que sentiredes orgullosos de min. Non se pode deixar pasar unha oportunidade así. Non se que podo dicirvos que xa non volo... [+]
Recentemente tiven a oportunidade de ver o último traballo de Pierre Carles, un autor de documentais comprometido. Baixo o nome de Guérilla deas FARC, l'avenir a une histoire (guerrilla das FARC, o futuro ten historia), propón un relato renovado do conflito armado que durou... [+]
A mala xestión da pinga fría valenciana provocou un cambio nas alertas por meteorología adversa, como se puxo de manifesto na primeira tempada de "inverno". Ante a ameaza de que os ríos se desbordasen en Hego Euskal Herria, as indicacións de protección chegaron por varios... [+]
O emprendimiento está de moda. O concepto cobrou forza e estendeuse moito máis alá do vocabulario económico. Just do it: faino sen máis. Pero non o esquezamos: a lema vén do mundo da propaganda. É o disfrace da palabra ser compradores activos? Os empresarios actuais... [+]
Estamos nun caos. Iso dixéronnolo os medios franceses, que o Parlamento fixo caer ao goberno o 4 de decembro. O temor de que o caos político, institucional, social, económico ráptenos na horda do inferno a todos vénnos ás veas. En que comedia imos xogar! En que miserable... [+]
Seguramente, a maioría de nós xa compraron, aquí e alá, os agasallos para o Nadal. Porque a visita nocturna a Olentzero é unha gran cita, especialmente para os máis pequenos. Todos se preparan para esta frutífera época do ano: Bilbao arde tanto como Vitoria, Pamplona e... [+]
Que é o que máis che sorprendeu cando saíches do cárcere? Preguntáronme moitas veces no último ano e medio.
Ver que as rúas de Bilbao están cheas de turistas e de cans con dúas patas, por exemplo? Ou os cambios na situación política? O primeiro cansoume e amoloume... [+]
O tema das axudas para a aprendizaxe do eúscaro é realmente confuso. O cidadán que queira aprender euskera deberá acudir a máis dun portelo para saber canto lle custará o curso que quere realizar e de onde, como e cando obterá as subvencións. Porque aínda custa diñeiro... [+]
A comprensión e interpretación da lingua matemática é o que ten importancia no proceso de aprendizaxe, polo menos é o que nós dicimos aos nosos alumnos. A linguaxe das matemáticas é universal, e en xeral, a marxe de erro para a interpretación adoita ser pequeno... [+]