Retención
Aparece en numerosos dicionarios. Lume que se fai no campo de sementa. Cantidade de lixo que se queima no sector. Queima de herbas, arbustos e mieses que se fan nos campos, para logo esparcir as cinzas polo solo. Queima dos residuos recolleitos no campo. Nos campos onde hai que sementar algo, montado en cheas, faise lume a base de maleza e lixo. Co lixo faise unha chea de terra e dáselle lume. A iso chámaselle asadura. Ou o relé ou o relé.
Cocer ou cocer o terreo que se vai a traballar e queimar as herbas que se quitaron sobre o lume feito cun pouco de madeira. Na zona da regata o solo quedará vermello e repartirase por toda a parcela en forma de cinzas, cun bo abono.
O inverno é o momento de botar cal á terra e ás plantas. O karetze é unha tradición centenaria. Calcinar a pedra calcaria na calera, queimala e calcinala con este cal en campos, hortas, pradarías e manzanos. Tamén as casas e as árbores encallábanse, pintando a pel con... [+]
Na beira da horta sempre ten que haber un recuncho onde podrezan os restos. O material que se xera ao soprar, ao escardar, ao quitar as herbas ou ao quitar os restos das plantas que doaron a súa polo fin da colleita é moi rico. Polo xeral, acumúlase no bordo e déixase... [+]
Mikatza dut kafea. Mikatza dut gustuko. Gozotik urruti, gazi puntta eta erre punttua duena. Gatz ttantta bat ere ederki letorkiokeela amets egiten dut, maiz. Izan ere kafea! Taxuzko kafe batek ahosabaiaren azken gapirioaren eta mingainaren atzeko pendizaren artean loratzen duen... [+]
Erreka, ibai eta errio aldamenetako erribera lurrak dira Euskal Herri atlantikoko nekazarien ametsetako paradisua. Lur onenak hortxe bildu dira, urak ekarrita milioika urtean; ez kristorik ezta jainkoaren asmakizuna sortu zuen jenderik existitzen ez zen garaietan hasitako... [+]
Uholdeak etorri dira, goian-behean. Ibaia errio bihurtzen den lurretan gaude, erribera galantak Atlantikoari begira. Erribera hauek itsasoaren gora-beheren eraginetik babesteko eraikitako muntoak eta zanpiadurak ederki gainditu ditu goitik datorren uholdeak. Ibaiaren arro... [+]
Ardiak jaten ditu. Txileko Andeetan “chagual” bezala “come ovejas” deitzen dute Puya chilensis landarea. Bere arantza luze zorrotzetan kateatu eta gosez hildako ardiek eta txoriek, usteldu ahala, landarearen oineko lurra ongarrituko dute. Ongarri horri... [+]
Intsektuak garbitzeko xaboia oso ona da. Garbitu, jo eta garbitu, akabatu! Intsektuen ezaugarri berezienetakoa beren azala da. Azala dute egitura, eskeleto. Azaletik arnasa hartzen dute. Azala da babesa. Eta kitina, argizari eta abarrek babesten dute azala bera. Horiei erasotzen... [+]
Arratsalde on, Jakoba. Lehenik eta behin, eskerrik asko Argian astero egiten duzun ekarpenarengatik. A ze nolako euskara darabilzun! Eta zenbat ikasten dudan! Gure ingurumen “berdea” beste begi batzuekin ikusten dut irakurtzen zaitudanetik. Eta eremu horretan gure... [+]
Kaixo Jakoba. Aurren-aurrena, zorionak eta eskerrik asko egiten duzun lanagatik eta ematen duzun informazioagatik. Konposta nola egin litekeen jakin nahi nuke. Guk baserrian jan-hondarrak plastikozko ontzi batean botatzen ditugu, baina mindu egiten zaizkigu. Zerekin, non eta... [+]