Fai uns 40 anos xurdiu Sanjuandegi, o barrio máis grande de Azpeitia. “Aquí non había nada, salvo un caserío. Nada máis nacer, desde Estremadura viño moita xente a vivir aquí”, explica Ainara Larrañaga, membro da asociación, “como consecuencia diso, a imaxe que hai do barrio foi sempre moi castellanizada, aínda que hoxe en día a maioría dos nenos e nenas da segunda xeración están plenamente integrados na sociedade vasca de Azpeitia”.

Hai seis anos, cando se reuniron para organizar as festas como todos os anos, ocorréuselles dar un envorco á vida cultural do barrio. Até entón, a comisión de festas reuníase nun local cedido pola igrexa, pero os sanjuandarras tiñan claro que para levar a cabo un proxecto así, era imprescindible conseguir un local común para todos os veciños. “Despois de varios enfrontamentos co Concello, algúns veciños pagaron o aluguer dun local e devolvéuselles todo co diñeiro recadado nas festas do ano seguinte. Posteriormente, o Concello aprobou unha subvención para o pago do aluguer do local”, explica Aitor Beloki, tamén membro da asociación.

Entón comezaron a organizarse actividades, algunhas das cales se converteron en fixas no calendario actual, como o poteo cos xubilados do barrio, o Ume Eguna ou a feira de xoguetes de segunda man, que este ano tamén se converterá nunha feira de artesanía. “Tamén realizamos actividades non fixas como o fin de semana intercultural entre os estremeños e os vascos, ou a limpeza do río en colaboración con outros axentes do pobo”, explicou Larrañaga.

Reunidos co colectivo Elkar-ekin de Azpeitia, os membros de XJ Auzolanean realizaron un proxecto para impulsar o eúscaro: Tamén se proxectou o documental Hesazpian e organizouse unha charla co autor, Jon Maia. “Xunto a iso, decidimos pór en marcha un programa de conversación no barrio”, explica Beloki. “As clases impártense no local do barrio, da man e coa vontade dos profesores xubilados, e conseguimos achegar a moitos estremeños”.

O seguinte reto, traballar os temas sociais

Aos poucos, a asociación XJ Auzolanean fíxose eco da festa. “As festas colleron máis forza que nunca e o propio Concello tamén nos pediu a súa opinión ante algúns cambios que hai que facer no barrio”, di Beloki. A partir de agora, ademais da vertente cultural, tamén se pretende abordar a cuestión social.

Preguntados polo beneficio que o traballo comunal ha suposto para o proxecto, sorprendéronse. “O auzolan non foi unha opción. Nós somos veciños e non viamos outra forma de organizalo que a de traballar en auzolan. Se queres revitalizar o barrio, a implicación dos veciños é imprescindible e lóxica”.