O número de libros é infinito (o texto orixinal di once, pero hai razóns para pensar que esa palabra é sinónimo de infinito na boca dun vasco), as nosas horas de vida teñen un acabado. É dicir, non se pode ler todo. Iso non ten por que ser un problema, e para moitos non é un problema. Os demais, é dicir, os que queren ler (algo), están preocupados porque teñen que compaxinar coa menor dor posible a infinidade das lecturas coa redución da súa vida mortal. Isto leva ao pobre lector á melancolía, onde todo o que coñeceu a un lector pode comprobar.

Os máis enfermos dos lectores –diso confesámonos uns poucos lectores a outro- quixeron, algunha vez, desexar un convalecente longo, tranquilo, do século XIX, que che obriga a estar atado a unha cura de montaña con vistas a un lago. Mesmo –cando fomos máis aló das confesións, pedindo perdón por adiantado a quen poida ser sensible co tema– tamén un pouco de prisión. Un lector de hoxe debe engadir á melancolía causada pola inmensidade das lecturas arriba mencionadas o sentimento de culpabilidade que lle causa a vida cotiá, as novas formas de uso e xestión do lecer, de dificultar a lectura, até o punto de que de maneira inconsciente –como o fixen na mesma conversación–, estamos dispostos a liquidar esa traizón aos libros baixo chave.

Patxi Zubizarreta mencionoume algunha vez dicindo algo que non lembro pero que me gustaría dicir: somos a última xeración que lerá, lémolo de moza e niso atopamos pracer; ler, mesmo ler cousas duras e difíciles, sabemos que é pracenteiro, pero agora cústanos moito atopar un burro aínda que sabemos que niso hai pracer; como convenceremos aos máis novos?

Supoño que Zubizarreta fálame mellor de min que eu del. Perdoarame.

O alcalde de Pamplona, Alfredo Jaime, foi preguntado unha vez polas vacacións (sempre de vacacións!) que libro ía ler? “Quen se aburre no verán necesita libros. Eu non teño tempo de aburrirme nin de ler”, dixo de forma natural, sen complexos. Fixéronse moitas bromas pola resposta, que viñan destacar a fama de kaiku do personaxe; pero, de todos os xeitos, eu na resposta sinto unha chea de razóns.

Aburrimento, santo aburrimento! Recoñezo que me aburrín moito na infancia e na mocidade. Agora teño aos meus amigos a man, a non ser para reunirme, para falar ou para escribir. Agora teño á miña disposición amigos e amigas que non son amigos, en redes sociais ou privadas, que poden ler breves ideas, facer un pequeno mergullo, coñecer de primeira man e en todo momento a vida que leva a xente. Agora teño á miña disposición series que, segundo os expertos en suplementos culturais, son moito mellores que traballos de narrativa, con subtítulos en eúscaro. Moitos destes exercicios son de lectura, si. Pero aínda botaba de menos un aburrimento suave, tranquilo e vello, que me imaxino practicable só si apártome do mundo, nunha vellez tranquila ou, antes, nunha prisión posible.

Pode ser un falso recordo da mocidade, unha mitificación romántica, admítoo. Nin que dicir do cárcere. O cárcere dános mesmo a oportunidade de escribir, di a mala fama que ten sobre ela. Supervisando este texto, téñoo claro: necesitaría ou merecería polo menos tres meses de sombras.