Organizado por Emakume Txokoa de Arrasate, AED (Arrasate Euskaldun Dezagun), Emun, Ekin Emakumeak eta Goiena. Mesa redonda, 30 de outubro. Durante o últimos tres ou catro anos, numerosos membros do movemento feminista e da cultura vasca de Arrasate-Mondragón foron oíntes para reflexionar sobre un tema que cada vez se expón máis.

Podes ser feminista sen ser euskaltzale

A xornalista de Goiena Aitziber Aranburuzabala non deu tempo aos chulos e as nenas á hora de quentar o televisor. Preguntou directamente ao tres oradores sobre o tema da mesa redonda.

Para IDURRE Eskisabel, a pregunta é unha pouco travesa. Respondeu que si á pregunta, pero engadiu: “Son euskaltzale porque son feminista e son feminista porque son euskaltzale”. Lembrou o que Joxe Arantzabal escribira a véspera: “Simone de Beauvoir (e varios) eran feministas e eran euskaltzales?”. En opinión de Eskisabel, por exemplo, de Angela Davis é, polo menos, unha euskaltzale de Euskal Herria. Unha das maiores achegas ao feminismo foi traballar a opresión da raza e a clase máis aló da opresión sexo-xénero, e non por casualidade, el é norteamericano, muller e negro. Ao chegar ao noso destino, Eskisabel puxo á altura da raza unha categorización segundo o sentimento nacional de cultura. Na súa opinión, o factor decisivo é a lingua vasca que ten altibaixos coa identidade cultural, e por iso di que Angela Davis é certamente euskaltzale. Seguindo a liña de Davis, non é o mesmo ser unha muller, branca, heterosexual, euskaldun, de clase media, unha muller branca, heterosexual, española, que traballe en casa, unha muller euskaldun, lesbiana, profesional ou unha muller negra africana.

En opinión de Ainhoa Beola, é evidente que podes ser feminista sen ser euskaltzale. Con todo, ambos pensan na loita polos dereitos fundamentais, e aínda que a comunicación debería existir entre eles, sorpréndelle que non sexa así, que non haxa colaboración. Puxo o exemplo da avoa e da avoa. A súa avoa era euskaltzale e non era feminista. Amatxi, pola súa banda, era feminista e non euskaltzale. Non se entendían. En Latinoamérica, o feminismo e o indigenismo están moi de acordo, en África o feminismo e o ecoloxismo. Cre que en Euskal Herria cada un está na súa fortaleza, aínda que afortunadamente, estamos a empezar a superar esa situación. Beola cre que ser feminista, euskaltzale, ecoloxista e internacionalista ten lóxica.

Lorea Agirre enmarcaba as loitas que temos aquí no marco da xustiza social, é dicir, o feminismo e a normalización do eúscaro, e di que é lóxico que empecemos nunha loita e pasemos da outra. Considera que calquera loita contra a sociedade capitalista, patriarcal e baseada na monocultura son irmás.

Agirre di que no últimos tres ou catro anos estamos a falar de posibles alianzas entre esas loitas, pero para mostrar que o tema non é tan novo leu o poema Dibisa (traducido por Itxaro Borda, Susa) do poeta catalá María Mercè Marçal: “Á aventura débolle tres does: crear muller, de clase social baixa, de país e cultura oprimida, e dar a oportunidade de ser tres veces rebelde”.