Mel Anjel Elustondo comentou a Pako Aristi Argian que o pensamento oriental está completamente presente na recente publicación dos poemas subtraídos á auga, e Urrestilla coa súa particular precisión, sempre máis sincero, sempre máis fiucego que o que dá unha resposta correcta: “Máis que o pensamento oriental, é unha actitude ante a vida”.

Cando se nos esqueceu o sentimento?

Castletown (1996), Palabras para a cama (1998), Poemas do Caderno amarelo (2003)… Pako Aristi percorreu un camiño en busca de algo que lle levou a unha mirada cada vez máis profunda até converterse nun gran poeta da naturalidade. Ás veces parecíanme lloriquear e lamentarse dos seus escritos, pero agora non, cos anos entendo mellor esa tendencia anarquista que ten, o apego á liberdade: “A enfermidade do home:/ Pensar./ Por encima de todas as medidas apropiadas/ explotou/ sucumbiu ao cerebro.// O cerebro hiper-desenvolvido/ no corpo dunha besta débil”. Aristi volve traer a inocencia que perdemos neste mundo da técnica e das guerras, lembrándonos que temos un embigo que nos une con todas as nosas nais e coas sensacións esquecidas até agora: a vida, a misericordia, a beleza da morte.

Convídanos , pois, a sentir algo, a loitar máis aló das convencións polo home, contra o home. A rabia do poema “Nin, Rosa Ugartemendia Sarobe” da páxina 69, a nostalxia da descrición, a perfecta conexión entre a carne e a forma, son cuestións dos xenios.

A conta dos que van máis aló das palabras, os poemas roubados á auga. Gustoume o esencialismo que se desprende do libro, sen ser iso. Tamén me gustou cantar á natureza sen deixar de ser política. Neste sentido, o libro ás veces parece unha decantación lírica dos intentos e dos artigos de Aristi dos últimos tempos, e ás veces unha gloria feita ao universo que nos supera a todos: “Volverei ser embrión,/ xerme lixeiro/ ao vento suave”. Cerca e lonxe. Nós e os outros. A iniciación e a terminación. Velaquí os conceptos que lle gustaría reformularse.

Os poemas subtraídos á Auga son unha poesía filosófica que deixa da intelectualización e que emociona ao corazón. Como suxire o título, os poemas xa existían. Agora a corrente do mundo tróuxolle a Pako Aristi para que os transcriba, repetindo e repetindo frases.