A semana pasada, I-E, PSN e Geroa Bai presentaron unha proposta para un cambio na Lei do Vascuence no Parlamento Vasco. O pasado mes de setembro celebráronse as reunións de Volkswagen co Ministerio de Facenda e o IVE. Foi o propio UPN o que fixo pública a prohibición de ETB nos libros de ensino, denunciando o que chama o adoctrinamiento vasco. Mirando máis atrás, a lista de discusións é case infinita: Desaparición da CAN e dietas de reunións, privatización das cociñas do hospital, informes da Cámara de Comptos, TAV de 80 quilómetros (Iruñerria – Castejón) illado, os investimentos xigantescos da Canle de Navarra, o circuíto de carreiras dOs Arcos, o pavillón Reyno Arena (58 millóns de euros de investimento), o proxecto Museo de San Fermín, os 45.000 desempregados do Parlamento de Navarra…

Ao longo da lexislatura, Barcina viuse obrigada a superar, en varias ocasións, todas esas ondas e máis. Sen axuda nin fóra de casa nin dentro de casa. Barcina impúxose con 76 votos no congreso de UPN de marzo de 2013 a Alberto Catalán, actual presidente do Parlamento Vasco. UPN dividiuse en dous e aínda segue niso.O ex lehendakari Miguel Sanz lémbralle que está a esperar cun coitelo pequeno: tes que ser máis duro cos recursos de Madrid; afástache do PP e atrae ao PSN; coida de UXT e CCOO… A competencia está aí e despois dos resultados das eleccións municipais de 2015 o sangue vai fluír, sobre todo si os resultados son malos.

Oportunidade de gañar sen o PSN

A situación do PSN, que foi muleta de UPN nas últimas décadas, tamén é moi estreita. No tres últimas eleccións obtivo moi poucos resultados: 51.000 votos nas eleccións forais de 2011, 72.000 nos xenerais de España e 31.000 nas europeas. Tras as primarias celebradas o 19 de outubro, o PSN xa elixiu á súa candidata en 2015: a senadora do sector oficial María Chivite impúxose a Amanda Acedo, do sector crítico, do 58 ao 41%. Chivite tamén estará presente no congreso que celebrará en decembro o secretario xeral do PSN, o partido da esquerda abertzale. O PSN atópase nunha situación de morte ou de vida, segundo a organización.

O ambiente das eleccións do próximo mes de maio está cada vez máis presente na política navarra e a presentación das cabezas de lista dos partidos chega por tanto. De momento, os nomes das mulleres son os predominantes. Yolanda Barcina aclarou a finais de agosto que ía ser a candidata de UPN á presidencia do Goberno foral. Uxue Barkos será a representante de Geroa Bai no Congreso dos Deputados. María Chivite, de PSN, e Adolfo Araiz, de EH Bildu.

A candidata do pp á Presidencia da Generalitat, Ana Beltrán, é probable, si o partido preséntase en solitario, algo que non está claro. A relación entre UPN e pp non é boa, pero, por unha banda, o resultado do pp pode ser moi malo si preséntase en solitario e, por outro, medirase moi ben en UPN si preséntase con posibilidades reais de perder goberno. Non é fácil, con todo, saber si na actual conxuntura o pp pode ou non quitarlle votos á investidura. A coalición Ezker Batua e Batzarre de Esquerda Unida aínda non aclarou quen será o candidato, pero é moi posible que repita a cabeza de lista de 2011, José Miguel Nuin. Podemos non decidiu oficialmente se se presentará ou non, pero si que se presentará e ouviuse o nome de Fátima Frutos para encabezar a lista da coalición.

A participación nas eleccións europeas do pasado ano foi do 46%, pero por primeira vez viuse que a oposición sen o PSN pode gañar as eleccións e chegar a un acordo de goberno. Para iso, o primeiro que teñen que facer é dar os resultados e logo habería que pór de acordo a EH Bildu, Geroa Bai, I-E e Podemos. E hai unha gran pregunta: quen pode ser o candidato a lehendakari neste caso, Adolfo Araiz ou Uxue Barkos? Moitos opinan que aínda que Araiz consiga máis votos, Barkos tamén terá máis facilidade para lograr o consenso. Barkos ten unha gran tirada en Navarra, sobre todo na Comarca de Pamplona, pero en canto a número de votos, as enquisas realizadas até agora dan prioridade a Araiz. EH Bildu elixiu a un histórico membro da esquerda abertzale como representante da coalición abertzale. No seu día, Araiz xa tiña unha imaxe ampla e seria, e esa imaxe viuse reforzada polo tafallés, máis aínda desde que traballou como xestor na mancomunidade de Sakana desde hai anos.

Do mesmo xeito que no conxunto do Estado, Podemos tamén chega con moita forza a Navarra (20.000 votos nas eleccións europeas) e hai enquisas que lle dan o terceiro posto, tras UPN e EH Bildu. Se fose así, de quen estaría máis preto Podemos para formar goberno, desde EH Bildu ou desde Geroa Bai? En teoría de EH Bildu, pero que vai dicir Podemos cando en Madrid hai uns meses dunhas eleccións xerais en España? O PSN estará aí, aínda que se retire das quinielas, e si hai un goberno, faríao máis fácil con UPN que coa oposición. Aínda falta medio ano para as eleccións e os votos poranlle cada un no seu sitio, e iso será o decisivo na definición de como se formará a oposición ou o goberno.

1.513 millóns de euros na cabeza

Ademais dos resultados, Madrid xa anunciou o peso que vai soportar o que vai ser o próximo goberno: O Ministerio de Facenda reclama ao Goberno de Navarra 1.513 millóns de euros –segundo Barcina 825– polo IVE de Volkswagen. O orzamento da Comunidade Foral para este ano ascende a 3.837 millóns de euros, mentres que a previsión para 2015 é de 3.417 millóns de euros. A débeda pública de Navarra ascende a 3.500 millóns de euros e pagará 320.000 euros ao día ao longo de 2015 para o seu interese. Madrid xa puxo en marcha a súa estratexia do medo e deixou claro co tema do IVE o que se lle vén encima dun posible goberno alternativo. En calquera caso, o futuro non é fácil, pero o vento para o cambio é máis forte que nunca en Navarra. Agora fan falta empuxóns e votos de rúa e, se a aritmética o permite, despois hai que acertar.