Yes or no, baina subiranotasuna
Eskozian egin –ospatu– den Erreferendumaren emaitzak ezagutu direnetik ordu gutxira idazten ari naiz. Oso emaitza adierazgarriak izan dira –beti bezala, bestalde–. Alde batetik, partaidetza oso handia izan delako –erroldatutako biztanleriaren %85 inguru–. Bestetik, galdetutakoari emandako erantzuna ere azpimarragarria da: %44,7 independentziaren alde eta %55,3 independentziaren aurka.
Irakurketa eta interpretazio ugari egin daiteke, noski, baina badago nire arreta eskatu duen hainbat ideia.
Alde batetik, argi dago independentziari emandako ezetzak irabazi duela, baina inolaz ere Erreferenduma egitea erabaki zenean uste zuten moduan. Orduan, askoz ere emaitza zabalagoa espero zen –beharbada horregatik onartuko zuten, ez dakit–. Argi dago, baita ere, kanpainan zehar xantaia eta beldurra erabili direla independentziaren aldeko jarrera ahultzeko asmoz, arlo ekonomikoan batez ere.
Bestalde, begi-bistakoa da baietzaren aldeko emaitzek Erresuma Batuaren etorkizuna birpentsarazi behar dutela: “Hemendik aurrera ezer ez da lehen bezala izango”, horrela adierazi du David Cameronek. Argi dago, eta horrek ere kanpainan eragin handia izan duelakoan nago: Eskoziak autogobernu zabalagoa irabazi du, agindutakoa betez gero, noski.
Hala ere, aspektu hauek azpimarratuko nituzke bereziki:
– Cameroni hainbatek leporatu dioten akats politikoa, hau da, Eskoziako herriari galdetzea bera, herriaren eta herritarron subiranotasuna, duintasuna eta askatasuna onartzea besterik ez da.
– Erreferenduma egitea erabaki zenetik hona bizi izan den normaltasuna, bai politika arloan, baita gizartean ere, inolako haustura sakonik gertatu gabe; hainbat herritar ospetsuk ere parte hartu dutelarik baietza edo ezetzaren alde, lasaitasun osoz.
– Autodeterminazio eskubidea, Europan, ez zaie jadanik herri “kolonizatuei” bakarrik zergatik mugatu behar.
– Europa barruan onartu da herri subirano batek estatu batetik alde egiteko eskubidea, hau Espainian, ikusten denez, oraindik tabua bada ere. Honek zer pentsatu eman beharko lieke Espainiako agintariei eta gainontzeko politikariei; Erresuma Batuan onartu dena hemen ere onargarria beharko luke izan, baldintzak berdinak baldin badira.
– Baldintzak oso antzekoak dira: bai Euskal Herrian, baita Katalunian ere, herriak daude, gorputz sozialak eta politikoak, honetaz hitz egin nahi dutenak, Espainiarekiko mantendu nahi duten lotura edo burutu nahi duten haustura adierazi nahi dutenak. Cameronek esan zuen Eskoziako herriari ahotsa ematea zuzena zela. Bada, hemen ere erabaki zuzena hartu beharko da.
– Subiranotasuna hitz egitea da, ez horrenbeste galdeketaren emaitza. Eskoziako herriaren gehiengoak independentziari ezetz esan dio, baina herri horrek aurrerakada handia eman du bere askatasunaren ibilbidean. Eta jarraituko du, noski.
Oharrak: (1) Ideia hauek idazten ari nintzela, jakin dut Erreferenduma ahalbidetu duen Alex Salmondek Eskoziako lehen ministro kargua utziko duela. Erabaki inteligentea eta noblea da. Baina Eskozia ez du inolaz uzten kargua hartu zuenean zegoen bezala. Eskozia eta, batez ere, eskoziarrak, gaur libreagoak dira orduan baino.
Eta (2), beste ezer gertatu aurretik, nire artikulu hau bidaltzea erabaki dut.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Non quero que a miña filla se disfrace de xitana nos caldereros. Non quero que os nenos xitanos da escola da miña filla gocen de xitanos nos caldereros. Porque ser xitano non é un disfrace. Porque ser xitano non é unha festa que se celebra unha vez ao ano, manchada de roupa... [+]
O camiño faise paso a paso, e hai un tempo aprendín que parece feito polo principio. Pero a xente tamén quere aprender a encher esa frase de contido. Só non podemos conseguir nada, quizá axiña que como comecemos. Incluso a gran afluencia de xente pode complicar a... [+]
Non actuou correctamente, había que tomar medidas, si non, non aprendemos. Ao parecer, non se daba conta do impacto do que fixera, seguía normal, ás veces cun aspecto máis feliz que os que lle rodeaban. Ademais, fala demasiado alto, iso non lle gusta a ninguén. Como as... [+]
Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]
Profesor de Historia en homenaxe a un ex compañeiro que acaba de xubilarse. Bravo e máis bravo!
As leis educativas subliñan a importancia de fomentar o pensamento crítico no alumnado. Pero o claustro de profesores, nun tempo un espazo de debate de ideas e contraste de... [+]
A democracia liberal nos países occidentais parécese cada vez máis a unha democracia minimalista. O núcleo da definición sería que se respectan os cambios de goberno nas eleccións. A esta variante autoritaria, os politólogos Levitsky e Way chamárono autoritarismo... [+]
Mentres escribía esta columna, tiven que cambiar o tema, porque a miña atención se viu afectada polos aranceis de Trump. Necesitaredes poucas explicacións, é novo en todos os sitios, impuxo aos produtos chineses un 10% e aos produtos canadenses e mexicanos un 25%. O que... [+]
Esta cuña que o anuncio de substitución da bañeira por unha ducha en Euskadi Irratia anima xa ás obras no baño de casa. Anúnciase unha obra sinxela, un pequeno investimento e un gran cambio. Modificáronse as tendencias dos sanitarios nos aseos e estendeuse de forma oral a... [+]
Recollín o seu e-mail no portal da folga, no correo persoal. Ao principio pensei que era para dar a coñecer, como moitos outros, as posibilidades que temos ante a folga. Pero non, o e-mail recibido era o movemento político e comunicativo contra a folga.
Confesareivos que me... [+]
Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]
O día anterior, en Bilbao, reuninme cun amigo no bar Bira. Púxenme a pasear e dixen: “Claro, como es Giputxia, ja, ja”. E el subliñou que non era guipuscoano. Sen entendelo, continuei dicindo, “Ah! Non? Pero naciches en San Sebastián?”. “Si, nacín alí, pero eu... [+]