Yes or no, baina subiranotasuna
Eskozian egin –ospatu– den Erreferendumaren emaitzak ezagutu direnetik ordu gutxira idazten ari naiz. Oso emaitza adierazgarriak izan dira –beti bezala, bestalde–. Alde batetik, partaidetza oso handia izan delako –erroldatutako biztanleriaren %85 inguru–. Bestetik, galdetutakoari emandako erantzuna ere azpimarragarria da: %44,7 independentziaren alde eta %55,3 independentziaren aurka.
Irakurketa eta interpretazio ugari egin daiteke, noski, baina badago nire arreta eskatu duen hainbat ideia.
Alde batetik, argi dago independentziari emandako ezetzak irabazi duela, baina inolaz ere Erreferenduma egitea erabaki zenean uste zuten moduan. Orduan, askoz ere emaitza zabalagoa espero zen –beharbada horregatik onartuko zuten, ez dakit–. Argi dago, baita ere, kanpainan zehar xantaia eta beldurra erabili direla independentziaren aldeko jarrera ahultzeko asmoz, arlo ekonomikoan batez ere.
Bestalde, begi-bistakoa da baietzaren aldeko emaitzek Erresuma Batuaren etorkizuna birpentsarazi behar dutela: “Hemendik aurrera ezer ez da lehen bezala izango”, horrela adierazi du David Cameronek. Argi dago, eta horrek ere kanpainan eragin handia izan duelakoan nago: Eskoziak autogobernu zabalagoa irabazi du, agindutakoa betez gero, noski.
Hala ere, aspektu hauek azpimarratuko nituzke bereziki:
– Cameroni hainbatek leporatu dioten akats politikoa, hau da, Eskoziako herriari galdetzea bera, herriaren eta herritarron subiranotasuna, duintasuna eta askatasuna onartzea besterik ez da.
– Erreferenduma egitea erabaki zenetik hona bizi izan den normaltasuna, bai politika arloan, baita gizartean ere, inolako haustura sakonik gertatu gabe; hainbat herritar ospetsuk ere parte hartu dutelarik baietza edo ezetzaren alde, lasaitasun osoz.
– Autodeterminazio eskubidea, Europan, ez zaie jadanik herri “kolonizatuei” bakarrik zergatik mugatu behar.
– Europa barruan onartu da herri subirano batek estatu batetik alde egiteko eskubidea, hau Espainian, ikusten denez, oraindik tabua bada ere. Honek zer pentsatu eman beharko lieke Espainiako agintariei eta gainontzeko politikariei; Erresuma Batuan onartu dena hemen ere onargarria beharko luke izan, baldintzak berdinak baldin badira.
– Baldintzak oso antzekoak dira: bai Euskal Herrian, baita Katalunian ere, herriak daude, gorputz sozialak eta politikoak, honetaz hitz egin nahi dutenak, Espainiarekiko mantendu nahi duten lotura edo burutu nahi duten haustura adierazi nahi dutenak. Cameronek esan zuen Eskoziako herriari ahotsa ematea zuzena zela. Bada, hemen ere erabaki zuzena hartu beharko da.
– Subiranotasuna hitz egitea da, ez horrenbeste galdeketaren emaitza. Eskoziako herriaren gehiengoak independentziari ezetz esan dio, baina herri horrek aurrerakada handia eman du bere askatasunaren ibilbidean. Eta jarraituko du, noski.
Oharrak: (1) Ideia hauek idazten ari nintzela, jakin dut Erreferenduma ahalbidetu duen Alex Salmondek Eskoziako lehen ministro kargua utziko duela. Erabaki inteligentea eta noblea da. Baina Eskozia ez du inolaz uzten kargua hartu zuenean zegoen bezala. Eskozia eta, batez ere, eskoziarrak, gaur libreagoak dira orduan baino.
Eta (2), beste ezer gertatu aurretik, nire artikulu hau bidaltzea erabaki dut.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Vivimos nun contexto no que os discursos de odio antifeministas e racistas a nivel mundial están a aumentar gravemente. As narrativas de extrema dereita insérense en todo o mundo tanto polas
redes sociais como polas axendas políticas. O racismo e o antifeminismo... [+]
Moitas veces, despois de mirar as brumas desde a miña casa, ocorreume non coller paraugas, aínda que saiba que vou acabar de empapar. Por que será? Talvez non lle apetece coller o paraugas? Quizá coa esperanza de que non me molle? A pesar de todo, a conclusión foi sempre a... [+]
Recordo que con 16 anos, a Ertzaintza identificoume por primeira vez nunha concentración a favor do eúscaro ante os xulgados de Bergara. Criamos que en Euskal Herria era lexítimo o clamor pola euskaldunización dos tribunais, pero tamén entón faltaría algún permiso,... [+]
O desastre provocado pola pinga fría en Valencia deixounos imaxes dramáticas, tanto polas consecuencias inmediatas que tivo, como porque nos adiantou o futuro que nos espera: que este tipo de fenómenos climáticos extremos van ser cada vez máis numerosos e graves. Isto... [+]
A actualización do Plan Enerxético de Navarra pasa desapercibida. O Goberno de Navarra fíxoo público e, finalizado o prazo de presentación de alegacións, ningún responsable do Goberno explicounos en que consisten as súas propostas á cidadanía.
Na lectura da... [+]
Desde a desaparición da Unión Soviética, a rusofobia foi crecendo. O concepto de seguridade do Consello de Seguridade da ONU de 2002 é moi claro e indica que a seguridade e estabilidade do planeta deben depender dos Estados que non teñen intención de desafiar a Estados... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal naceu na localidade de Araia o 16 de xullo de 1902 e faleceu en Vitoria o 21 de novembro de 1993. Xa se cumpriron 31 anos e creo que é o momento de recoñecer o seu nome e ser, xa que non se coñece ben o legado que deixou. Umandi utilizou o nome... [+]
A escritura de autobiografía é, segundo din, a ferramenta máis eficaz para o desenvolvemento persoal, a máis liberadora. Tirar das cousas do pasado e lembralas, parece que axuda a desatar os nós do presente. Si, axuda a entender o presente e a debuxar un futuro que nos... [+]
Fixen un repaso desde o anuncio da pandemia até a traxedia de Valencia e concluín que a nefasta xestión institucional que ten a mentira e o forupe como devasa é constante da clase gobernante.
Non temos un gobernante substituto válido mentres este sistema pendular non se... [+]
O 19 de novembro é o día mundial do baño. Aínda hoxe, no século XXI, moitos traballadores e traballadoras, aquí, no País Vasco, non teñen dereito a usar o baño nas súas xornadas laborais. Exemplo diso son moitos os traballadores do transporte.
Os aseos son a clave da... [+]
A supervivencia do eúscaro non é o único problema que os vascos xogamos na partida política, pero si, como elemento máis característico da euskaldunización, o que máis reflicte a nosa situación. Mostra moi ben o que non aparece tanto noutros ámbitos. En primeiro lugar,... [+]
Sabemos que a intelixencia artificial está a representar moitos campos no ser humano: confort, velocidade, eficiencia... Fixéronnos crer que o esforzo humano é un obstáculo nas necesidades de velocidade deste mundo capitalista. As agresións para reducir as nosas... [+]
Nas últimas semanas non foi posible para os que traballamos en arquitectura que o fenómeno climático de Valencia non se traduciu no noso discurso de traballo. Porque debemos pensar e deseñar a percorrido da auga en cubertas, sumidoiros, prazas e parques de edificios. Sabemos... [+]
A autoestima ás veces parece algo íntimo. Pero se a autoestima ten que ver coa imaxe que un ten de si mesmo, co valor que se dá a si mesmo, tamén terán que ver as decisións que poida tomar. Que valor ten alguén que non pode decidir? Entón pómonos a mirar á nosa nai. E... [+]
Os Sanmartines son moi coñecidos nos nosos caseríos, xa que é o momento de matar o porco. Con todo, moita xente non saberá que antes o día de San Martín marcaba o fin do ano agrícola. E iso non era ningunha bobada. De feito, a finais de ano había que pagar unha renda... [+]