Anacronias negras
Poucas veces deitaríase ao piano tocando unha peza de Bach ou de Schubert e sen ler algunhas pasaxes de Goethe ou de Rilke. Á mañá seguinte, moitas testemuñas levantaríanse e iríanse ao traballo, onde cumprirían as ordes dos seus superiores sen rechistar. Nada especial para unha persoa con moita cultura, alguén me dirá. E tería toda a razón se non fose Auschwitz, o lugar de traballo do noso home.
Durante moito tempo cremos que a cultura máis alta e a crueldade máis severa son incompatibles por si sós. Agora, tras os horrores do século XX, sabemos que non é imposible, que había bastantes especies na Alemaña nazi.
Esta afirmación é o punto de partida dun dos ensaios máis terribles e fermosos de George Steiner, que en eúscaro, si non é así, debería ser: Linguaxe e silencio. Un ensaio sobre literatura, lingua e inhumanidad. Aínda que o leu hai tempo, esta segunda vez produciume unha impresión moi diferente, e creo que sei por que.
A afirmación de partida implica necesariamente a seguinte pregunta: ver os vistos, pódese dicir que a cultura nos converte en mellores persoas? Esta pregunta retórica e incómoda, evidentemente, pon en cuestión o axioma que até agora ninguén cuestiona no Oeste en xeral e en Europa en particular.
Como Steiner di crudamente, os horrores do século XX (os auschwitz, os glamurs, os guantánamos e as cegas de todo tipo) non nacen de ningún modo nas remotas partes do Imperio, senón nos parejes do corazón do Imperio. Que teñan o mesmo orixe, é dicir, os horrores máis salvaxes que a cultura e a humanidade coñeceron como de alto nivel.
Prometérame, desde hai tempo, non volver mencionar o alarde de Hondarribia na praza, pero vendo, escoitando e lendo o que se ensinou, devandito e escrito nos medios de comunicación, pareceume que os defensores do eterno utilizaron este ano un novo argumento, ademais dos fracos e estúpidos argumentos de sempre.
En poucas palabras, este novo argumento pode formularse para min da seguinte maneira: “Somos xente moi culta, ouza, non pensedes que somos xente ignorante e desafiante en busca de incidentes...”.
Eu estou disposto a crer isto tamén, pero paréceme que na lista de lecturas favoritas dos etíopes non aparecerá George Steiner, porque pola contra non utilizasen ese argumento.
Recoñezo que nestes días fixen un esforzo moi habitual por imaxinar unidas ás que parecen incompatibles. O exercicio que nos propuña Steiner era representar á persoa capaz de gozar da música de Bach ou Schubert e da literatura de Goethe ou Rilke “no traballo” de Auschwitz. No caso do Alarde de Hondarribia, o exercicio de imaxinación débese avanzar cara atrás.
Tentei imaxinar en casa a aqueles que, un ano máis, insultaron a Mikel Laboa ou Ruper Ordorika co pretexto de reivindicar o eterno tras os plásticos negros: coller a guitarra e cantar cancións de Mikel Laboa ou Ruper Ordorika, ou ler pasaxes de Atxaga ou Sarrionandia.
Non o conseguín, porque ese plástico negro devórao todo e convérteo en negro. Con todo, en balde, tanto os do plástico como as engrenaxes anacrónicas que lles apoian: este período medio escuro que nos queren impor non será para sempre, porque o día da razón e da humanidade chegará antes do que pensan.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
En 2011 estalou o poderoso movemento do 15-M, que puxo en aprietos ao Govern catalán. Entre outras cousas, naquela ocasión a Policía abalanzouse sobre a indignada acampada da praza Cataluña de Barcelona e asediou o Parlament o día en que os activistas debían aprobar os... [+]
En Internet aparece o título dunha película que aínda vin de pequena cando buscaba a palabra Willow. Nesta película chea de fantasía, o protagonista, un pequeno home chamado Willow, transformou o mundo liberando aos seus habitantes dun reino opresor. Google acaba de lanzar... [+]
A charla de Irene Coulon sobre a bela dormente e a imaxe da incineración foi o tema principal da Feministaldia deste ano. Ha desgarrado as ideas culturais do soño, aclarando que tamén temos masculinizado o soño. Moitas das leccións (culturais) do soño están... [+]
Araia díxome que vos escribise. Díxome que antes de deixalos (fareino este ano), queren levarvos un texto meu, que eu nunca vos levei, e que merecedes, que sentiredes orgullosos de min. Non se pode deixar pasar unha oportunidade así. Non se que podo dicirvos que xa non volo... [+]
Recentemente tiven a oportunidade de ver o último traballo de Pierre Carles, un autor de documentais comprometido. Baixo o nome de Guérilla deas FARC, l'avenir a une histoire (guerrilla das FARC, o futuro ten historia), propón un relato renovado do conflito armado que durou... [+]
A mala xestión da pinga fría valenciana provocou un cambio nas alertas por meteorología adversa, como se puxo de manifesto na primeira tempada de "inverno". Ante a ameaza de que os ríos se desbordasen en Hego Euskal Herria, as indicacións de protección chegaron por varios... [+]
O emprendimiento está de moda. O concepto cobrou forza e estendeuse moito máis alá do vocabulario económico. Just do it: faino sen máis. Pero non o esquezamos: a lema vén do mundo da propaganda. É o disfrace da palabra ser compradores activos? Os empresarios actuais... [+]
Estamos nun caos. Iso dixéronnolo os medios franceses, que o Parlamento fixo caer ao goberno o 4 de decembro. O temor de que o caos político, institucional, social, económico ráptenos na horda do inferno a todos vénnos ás veas. En que comedia imos xogar! En que miserable... [+]
Seguramente, a maioría de nós xa compraron, aquí e alá, os agasallos para o Nadal. Porque a visita nocturna a Olentzero é unha gran cita, especialmente para os máis pequenos. Todos se preparan para esta frutífera época do ano: Bilbao arde tanto como Vitoria, Pamplona e... [+]
Que é o que máis che sorprendeu cando saíches do cárcere? Preguntáronme moitas veces no último ano e medio.
Ver que as rúas de Bilbao están cheas de turistas e de cans con dúas patas, por exemplo? Ou os cambios na situación política? O primeiro cansoume e amoloume... [+]
O tema das axudas para a aprendizaxe do eúscaro é realmente confuso. O cidadán que queira aprender euskera deberá acudir a máis dun portelo para saber canto lle custará o curso que quere realizar e de onde, como e cando obterá as subvencións. Porque aínda custa diñeiro... [+]
A comprensión e interpretación da lingua matemática é o que ten importancia no proceso de aprendizaxe, polo menos é o que nós dicimos aos nosos alumnos. A linguaxe das matemáticas é universal, e en xeral, a marxe de erro para a interpretación adoita ser pequeno... [+]