O 27 de setembro tes unha importante cita en Usurbil: Celebramos o Día da Luz cun contido cheo de actividades e un ambiente festivo. Abordaremos o reto nun tempo moi diferente e renovado, pero co mesmo obxectivo de Argia Eguna dos anos 80: compartir o noso proxecto comunicativo coa cidadanía.

A idea de celebrar o Día da Luz non é antonte. No Argia que se publicaba en San Sebastián, non se mesturen coa Luz do Ceo dos Capuchinos de Pamplona, antepasados deste semanario, un lector propuxo en 1932 chamar “Día da Luz” á data na que se creou esta revista: “Nos últimos anos creáronse moitas novas festas. O día de Zuaitz, o día de Aurezki, o día de Lendas, o día do gando… Non lle parece ben?”.

Medio século e unha ditadura máis tarde, en 1982, viuse a necesidade de organizar un día así. Talvez o éxito da comida para 1.000 persoas que se celebrou no frontón Balda de San Sebastián en 1981, pero sobre todo pola precaria situación da prensa vasca, fixo que se iniciase o Argia Eguna.

Tras o franquismo, a creación de xornais e revistas abertzales que traballaban case por completo en castelán golpeou ás revistas en eúscaro. A fraternidad tivo que pecharse en 1982 por problemas económicos e a nova Argia, que deixou de ser celeste, tamén parecía unha flor de inverno. Pero sobreviviuse grazas ao esforzo de moitos e ao apoio de moitos.

O 28 de novembro dese mesmo ano instaláronse mesas en diferentes barrios e pobos para vender exemplares e facer subscricións. Nos anos seguintes o Día da Luz foi tomando cada vez máis forza. En 1984 organizaron unha comida e unha tarde en Astigarraga con bertsolaris e gaiteiros. Tamén empezaron a facer un concurso de bertsos de papel. En 1986 contabilizáronse 180 mesas en toda Euskal Herria, en 1987 xa eran máis de 300, coa axuda dos euskaltzales dos pobos. Ademais do Semanario, viñan á venda o Anuario da Cultura Vasca, o casete Txisteka-Misteka, o calendario e outros produtos.

Na década dos 80 a prensa vasca centrouse en dúas variables. Por unha banda, insistiuse en pedir ao Goberno Vasco que aumentase as subvencións, alegando “o fracaso dos medios diglósicos”. Doutra banda, a posibilidade de crear un xornal en eúscaro era cada vez máis real –a experiencia e os recursos acumulados por Argia durante toda a década empregáronse na creación de Euskaldunon Egunkaria–. En 1989, Argia Eguna levaba a lema O día da prensa vasca. Nese ano entregáronse por primeira vez os Premios Argia e aos poucos convertéronse na gran cita anual do Semanario.

O último Argia Eguna celebrouse en 1992. Prolongouse durante dúas semanas, xa que se celebrou unha semana despois en San Juan de Luz. Vendéronse 5.000 exemplares do Anuario da Cultura Vasca e o calendario esgotouse. En Goizueta os grupos Amaia Zubiria, Txomin Artola e Ortzi reuniron a 500 persoas, en Gasteiz fíxose unha actuación de bertsolaris, en Oiartzun fíxose un día para os máis pequenos…

Despois de 22 anos, Argia quere reactivar a rede social vasca, xa que o de onte e o de hoxe é a mesma necesidade de festexalo e de recibir axuda.