O máis caro economicamente, o máis caro socialmente
- Os nenos que teñen fame teñen o balón como prato. As súas bágoas representan o que moitos brasileiros senten ante a Copa do Mundo de Fútbol. Quéixanse de que non se poden satisfacer as necesidades básicas e que lles serviron un evento deportivo moi rico e custoso. Independentemente de que nos guste o fútbol, ou o modelo de fútbol centrado no negocio, até o 17 de xullo volverémonos a mirar moito á Copa do Mundo, ou nos porán encima, cegados polo resplandor das estrelas que alí se reuniron, aínda que a selección vasca non poida competir como o símbolo de identidade máis forte.Neste Larrun miramos a realidade máis aló dos estadios, o fútbol de elite masculino como eixo, acompañado das palabras de tres persoas: O escritor uruguaio Raúl Zibechi falounos da situación socio-política de Brasil, o investigador Ekain Vermello explicounos o libro O fútbol e a construción nacional en Euskal Herria e en España, e o xornalista inglés Andy Robinson falounos da xeopolítica do fútbol, especialmente da realidade do Reino Unido.
Dilma Rousseff, presidenta de Brasil, sabía que cando herdou o proxecto do seu antecesor, Luiz Inácio Lula dá Silva, cuxa aposta pola Copa do Mundo foi realizada polo seu goberno, tería que superar varias dificultades até o 12 de xuño, data de apertura do campionato. Non podía imaxinar, con todo, que as protestas que chegaron de diferentes sectores causáronlle preocupacións da mesma magnitude. Manifestacións multitudinarias, folgas, enfrontamentos por gastos de organización, denuncias de corrupción por licitacións de obras, etc. Con todo, a Copa está en marcha e o enfado deu paso a un sentimento de alegría, polo menos por un tempo. Brasil é un país que adora moito o fútbol.
Ninguén gastou tanto diñeiro até hoxe: A infraestrutura custou preto de 12.000 millóns de dólares, mentres que a construción de estadios de fútbol ou a adaptación ás condicións da Federación Internacional de Fútbol (FIFA) custou outros 5.300 millóns de dólares. O 85% dos gastos foron asumidos por entidades públicas, tanto estatais como estatais, segundo os datos facilitados polo sindicato de arquitectura e enxeñaría Sinaenco. En 2010 en Sudáfrica e en 2006 en Alemaña gastáronse preto de 1.500 millóns de dólares nas obras dos estadios.
O estadio máis caro, o da Nacional de Brasília, que custou 428 millóns de euros, podería albergar a 72.000 persoas. As autoridades declararon que se trata dunha infraestrutura sostible, pero a rexión non ten tradición de fútbol, como demostra a falta de representación nas ligas nacionais de primeira e segunda división. Doutra banda, o equipo de primeira división máis próximo ao estadio Amazonia Area de Manaus xoga a 2.000 quilómetros de distancia. O centrocampista da Copa do Mundo non recibirá máis que catro partidos da fase de clasificación, e o seu posible uso no futuro xerou serias dúbidas. O xuíz do Tribunal de Xustiza da Amazonia, Sabino Marques, insinuou que o estadio pode converterse en cárcere. Os responsables rexeitaron a proposta, pero…
Reivindicar unhas condicións de vida dignas
En outubro celebraranse eleccións presidenciais en Brasil, nas que o país heleno gañará terreo. Algúns din, entre eles Lula dá Silva, que as mobilizacións contra a Copa son unha estratexia para castigar a Dilma Rousseff, a quen as enquisas dan por vencedor. É posible que así sexa nalgunha medida (pequena), pero a cidadanía ten motivos para mostrarse desconfiada e indignada.
As manifestacións iniciáronse o ano pasado, impulsadas pola subida dos prezos do transporte público. Ademais de ter que pagar máis, protestaron porque a porcentaxe da subida destinaríase a cubrir os gastos de infraestrutura da Copa, en lugar da cubrir as necesidades básicas. Esta é unha das principais reivindicacións do movemento Nave vai ter Copa (Non haberá Copas): Menos diñeiro para o fútbol e máis para a vivenda, o emprego, a sanidade e a educación.
Na protesta vimos a profesores, traballadores do banco, condutores de autobuses, barrenderos, médicos e enfermeiras, indíxenas, veciños das favelas… Todos teñen algo que reivindicar, que denunciar. Está por ver que dirección marcará todo ese enfado cando se acabe a Copa. Algúns expertos cren que a Nave vai ter Copa é un movemento plural e descentralizado, sen un líder claro, o que podería loitar contra el, mentres que outros opinan que as manifestacións non van parar e menos tendo en conta que o custo socio-económico dos Xogos Olímpicos de Río de Janeiro 2016 tamén foi polémico. Nun prazo máis breve, conscientes de que Brasil está en vías de desenvolvemento e de que a comunidade internacional está a observarlle, moitos analistas din que si a Copa do Mundo podreza o prestixio do país será extremista.
Prostitución e relacións de poder
A explotación sexual dos menores aumentou nalgunhas cidades brasileiras, especialmente nos barrios periféricos do estadio, segundo denunciaron os axentes sociais. “A prostitución e a Copa do Mundo forman parte dun modelo social baseado nas relacións de poder económico, racial e de xénero”, afirma Celia Alldridge, militante da Marcha Mundial das Mulleres: “Os homes brancos e as elites de poder son os donos da Copa. A mercantilización do deporte súmase a trátaa dun corpo feminino que se viu forzado á prostitución e converteuse nunha ferramenta de mercadotecnia”.
Coca-Colak irribarrez ageri diren indigenen irudiak baliatu ditu Munduko Koparen harira egindako iragarkietan. Survival erakundeak gogor kritikatu du publizitate-kanpaina, multinazionalaren hornitzaileetako batek, Bunge konpainiak, guaraniei lapurtutako lurrek emandako azukrea erosten duelako.
Halaber, Kopa hartuko duten estadio batzuk tribu horren lurretan eraiki direla ohartarazi du aipatu erakundeak. Brasilgo indigenak beren sorterrietara itzultzeko borrokan ari direnean, Valmir izeneko lider guarani gaztea bahitu eta torturatu egin zutela salatu zuen Survivalek ekainaren 2an. Gaztearen aitaginarreba, komunitateko buruzagi Nísio Gomes, 2011n hil zuten aurpegia estalia zuten 18 gizonek. Valmir erasoaren lekuko izan zen, eta orduz geroztik borrokan ari da agintariek hilketa argitu eta ganadu-azienda batek lapurtu zizkien lurrak berreskuratzeko.
- 180.000 lagun kanporatu dituzte euren etxeetatik –gehientsuenak faveletan bizi ziren–, beharrezko azpiegiturak eraikitzeko. Haietako batzuk periferiako zonaldeetan birkokatu dituzte; beste askok ez dute izan nora jo.
- 200.000 polizia eta militarrek bermatuko dute segurtasuna.
- 790 milioi dolar gastatuko ditu Brasilgo Gobernuak segurtasun neurrietan.
- 5.000 milioi dolar baino gehiago irabaziko ditu FIFAk babesletza eta merkatuteknia akordioengatik. Nazioarteko Federazioak ez du zergarik ordainduko, Brasilek –eta gainerako hautagaiek– Kopa jasotzeagatik eskainitako abantaila fiskalak medio. Ezta Coca-Cola, Johnson & Johnson, McDonald’s eta gainerako babesle ofizialek ere.
- 8 behargin hil dira azpiegitura eta estadioetako obretan.
- 2 kilometro. Estadioen inguruan, bi kilometroan, FIFAk bere legea inposatuko du: segurtasun neurriak kontrolatuko ditu, babesle ofizialenak ez diren salmenta-postuak kenduko dituzte…
- 419 milioi euro banatuko ditu FIFAk 32 selekzioen artean –253 milioi eman zituen 2010ean–: irabazleak 25 milioi inguru jasoko ditu, bigarrenak 18 eta hirugarrenak 16.
- 720.000 euroko gainsaria jasoko du Espainiako selekzioko jokalari bakoitzak Kopa irabaziz gero – 2010ean Hego Afrikan 600.000 euro jaso zituzten–. FIFAk emandako diru pilatik aterako lirateke Espainiako Federazioaren gainsariak, 16,5 milioi euro guztira. Jokalari frantziarrek 300.000 euro baino apur bat gehiago jasoko dute Kopa irabaziz gero.
- 140 euro inguru balio du Munduko Kopako baloi ofizialak, Adidas multinazional alemaniarraren Brazucak –eta 30 euro erreplika txukun batek–. Baloiak egin dituzten ia 2.000 langile pakistandarrek 74 euro kobratzen dute hilean, AEBetako Bloomberg enpresak jakinarazi duenez. Bi hileko soldata baloi baten prezioan. 2010ean 13 milioi Jabulani baloi saldu zituen Adidasek.
O Mundial de Fútbol 2030 disputarase en seis países. A maioría dos partidos disputaranse en España, Portugal e Marrocos, pero os partidos de inauguración terán lugar en Uruguai, Paraguai e Arxentina. Máis equipos que nunca, máis partidos que nunca e o Campionato do Mundo... [+]
A desconfianza cara á alegría do outro non é algo de hoxe; máis ou menos todos sentimos a sensación de que nalgunha ocasión a alegría que non é dun mesmo fixo fincapé dalgunha maneira na dor propia. Até aí non do todo mal, porque cada un vive as súas contradicións... [+]
Futbolaren erritmora biziko da Qatar ondoko asteetan. Lehen aldia da arabiar erresuma batek Mundial bat antolatzen duela, eta egia da polemika handia sortu zuela Qatar hautatua izan zelarik mundiala antolatzeko.
Comeza o Mundial masculino de fútbol en Qatar. A morte de miles de obras que estiveron construíndo indicios de corrupción, estadios e outras infraestruturas, a persecución contra as mulleres e o colectivo LGTBI, o impacto ambiental, a censura, a alteración do calendario de... [+]
Paola Schietekat mexikarrak, Qatarreko Munduko Futbol Koparen antolaketan lanean ziharduela (2021ean), salatu zuen gizon batek eraso egin ziola Qatarren. Bera zigortu zuten, ordea.
Aínda que aínda non está claro a orixe etimolóxica do nome de Brasil, a teoría máis aceptada é a do filólogo Adelino José dá Silva Azevedo. Segundo el, a palabra tería a súa orixe no barquino de celter, que os fenicios utilizaban para designar ao colorante vermello... [+]
De cando en vez, mentres estou a facer algo na cociña, acendo Euskadi Irratia, de madrugada. O pasado día cruzáronse dúas noticias nos comentarios dos informantes e tertulianos: a primeira, publicada polo diario The Guardian o 23 de febreiro: «More than 6,500 migrant... [+]
