É a landra ou a landra a primeira? Esta é o paradoxo. Os veterinarios e os amantes dos ovos dedícanse á sidrería doutra cuba: “É a galiña ou o ovo o primeiro?”. As nosas plantas e temos que agarrar a landra. Cal é, pois, a primeira, a landra ou a landra?

A landra é froito das árbores do xénero Quercus. Os máis coñecidos son: abaritza (Quercus coccifera), arte (Q. ilex), ametza (Q. pyrenaica), ametz ilaunduna (Q. pubescens), quejigares (Q. faginea), alcornoque ou arcoíris (Q. suber), carballos híbrido (Q. petraea), robiz. Causan moitos quebradizos de cabeza aos botánicos. Nalgúns sitios tamén se chama “landra”, “haxa ezkurra”, “haxa ezkurra”, “haxa ezkurra”.

Ezkurra é tamén unha árbore. Unha das formas máis especiais de dicir a árbore é a landra. Azkue recolleu un par de frases que recollían este sentido: “Zozpola parece a súa madeira e as súas madeiras a landra” (“acha pola madeira e madeira pola árbore”) e “Ezkur berereango zia” (“espiga da árbore”; “da madeira a acha”).

Na expresión “Ezkur berereango zia” interpretan a palabra “zia” como “cuña” (R.M. O mesmo Azkue, René Lafón...). Quizá o sexa en bizkaino, pero non é a “cia” oriental? Koldo Mitxelena considérao derivado do antigo “cini”: zia=ezkurra. A landra da arte: artazi. E así, “landra berereango ezkurra” ou “ezkurretik ezkurra”, é dicir: “Da árbore á landra”. Sería bonito...

Ezkurra tamén é sinónimo de diñeiro. Si hai que contar os animais para coñecer a riqueza, a landra mesma que os alimente e engórdeos, a moeda axeitada...