Como está previsto, as eleccións da Unión Europea non son atractivas e máis da metade dos vascos (ao redor do 55%) non participan nelas. Con todo, en Hego Euskal Herria a participación subiu dúas ou tres puntos respecto dos resultados de 2009. Isto significa, por tanto, estar atento ás extrapolaciones que se fan de face ás próximas eleccións, xa que un aumento da participación do 20-30% pode cambiar radicalmente calquera resultado.

Con todo, non podemos negar que as eleccións europeas tamén marcan tendencias moi claras, sobre todo nesta ocasión: No mapa político post-ETA que se vai consolidando aos poucos a partir de 2011, o bloque abertzale formado por PNV e EH Bildu está a facer fincapé na súa hexemonía en Hego Euskal Herria, e o declive do pp e do PSOE é constante. Neste caso, o máis destacable sería o resultado do PSOE, que na CAV e Navarra perden, de media, máis da metade dos seus votos respecto de 2009 (59,18% fronte ao 28,28%). O pp perde un terzo (do 26,8% ao 17,6%). E, en xeral, nestas eleccións non se poden esquecer os resultados das máis baixas, sobre todo as da esquerda, como Ezker Anitza (62.000 votos) e Podemos (72.000 votos). Entre os dous obtiveron máis de 135.000 votos en Hego Euskal Herria. UPD tamén subiu notablemente, duplicando os seus votos (30.000 votos). Con estes resultados, con todo, o máis destacable é que Podemos entraría no Parlamento Vasco e UPD quedaría fóra da cámara. En canto a este tres aspectos, mantéñense as tendencias de España, que apuntan a un posible desenlace do bipartidismo español. Pero, seguramente, para iso fai falta unhas eleccións nas que os cidadáns senten máis próximos para ver si aceléranse esas tendencias dos partidos máis pequenos. Iso poderase ver nas eleccións municipais de 2015 en España.

CAPV: O PNV, por diante de EH Bildu

Até agora, trataríase dunha análise global dos datos de Hego Euskal Herria. En Ipar Euskal Herria predomina a UMP, a segunda é a FN (con PS e Modem cerca) e o PNV entre os abertzales, pero hai que ter en conta que a esquerda abertzale tradicional non se presentou ás votacións. Facendo unha lectura máis detallada da realidade político-administrativa actual, o PNV é o principal partido da CAV e EH Bildu segue de cerca, con catro puntos menos (27,45%/23,35%). En canto á distribución dos principais bloques tradicionais, o bloque PNV-EH Bildu (50,8%) duplica o do PP-PSE (23,99%). As contas por territorios están claras: En Bizkaia, a hexemonía do PNV é total, e do mesmo xeito que nas últimas eleccións, EH Bildu afiánzase claramente como segunda forza. En Gipuzkoa, EH Bildu foi a forza máis votada e o PNV a segunda forza; seguindo as tendencias dos autonómicos de 2012, os jeltzales tiñan esperanzas de achegarse máis a EH Bildu, pero se quedaron a case sete puntos. E a maior sorpresa produciuse en Álava, onde EH Bildu é a primeira forza e o PNV a dous puntos.

Derrota do PSOE

Nestas eleccións, con todo, máis que triunfos, hai que destacar os fracasos, sobre todo o do PSE. O partido de Patxi López obtivo os peores resultados da súa historia e perdeu a metade dos votos (de 202.000 a 104.000). A perda do pp foi tamén enorme, perdeu un terzo na CAV (de 107.000 a 77.000), e tivo tamén unha importante perda simbólica nos escanos, xa que Carlos Iturgaiz non conseguiu recuperar o seu escano. Estes días iremos escoitando as explicacións das distintas direccións dos partidos, pero as declaracións que xa fixeron algúns dirixentes parece que non van polo mellor camiño. Idoia Mendia afirmou este luns que o erro do seu partido non estaría nos contidos, senón nas formas, porque os partidos que están á súa esquerda non presentaron novidades nos contidos, pero si nas formas. Ademais de que non é certo o que teñen en común con Ezker Anitza-EU e Podemos, Mendia quere esquecer a actitude do PSOE ante a crise en Madrid, e iso non o esqueceron os cidadáns, nin os seus votantes. como entender ou crer que sexa o xefe dun territorio que perdeu a maioría dos votos en todo o Estado o que levante ao partido da súa derrota? A explicación de Iturgaiz tamén é a que fan os perdedores dos grandes partidos, sempre gañan: si recoñeceu a perda do PP na CAV, e tamén a súa, pero en xeral lembrou que en España o PP segue sendo a primeira forza e que hai que darlle importancia.

Navarra a lume vivo

Nestas eleccións en Navarra estaba en xogo que as forzas da oposición puidesen formar un goberno sen o PSN, e os resultados entre os bloques achegáronse moito aos resultados. Entre pp, PSN e UPD lograron o 44% dos votos, mentres que entre EH Bildu, Podemos, I-E e PNV obtiveron o 40,7% dos votos. Por suposto, aquí son claves as dúas forzas políticas que non se presentaron, porque nun e outro bloque falta gran parte dos votantes de UPN e no outro hai que sumar os votos de Geroa Bai. En canto a esta última, se algo queda claro é a forza que ten o PNV dentro desa coalición (5.400 votos), xa que nas últimas eleccións xerais de 2011 Geroa Bai obtivo 42.000 votos. A abstención está aí e os resultados das dúas eleccións non se poden comparar do todo, pero os datos son moi significativos.

EH Bildu mantén o seu reto de ser a segunda forza en Navarra. Podería pensarse, pero no fondo había que ver até onde chegaría a perda do PSN. E si, con estes resultados podería afirmarse que o partido liderado por Roberto Jiménez pagou moi caro unha vez máis a súa política de manter a UPN no goberno. A abstención está aí, de acordo, pero o rumbo é claro, por iso o PSN está na liña de converterse nun partido moi secundario. Doutra banda, é moi posible que parte dos votos de Geroa Bai fóronse a Podemos para apoiar a investidura. En calquera caso, é destacable o resultado que obtiveron os partidos de esquerda, salvo o PSN: EH Bildu, Podemos e I-E obtiveron máis de 83.000 votos (38,9%).

Falta un ano para as eleccións municipais e forais e a competencia será moi dura. A chave, probablemente de novo, estará en mans do PSN. Cos resultados que se produciron en España e o proceso catalán fronte a fronte, non se pode descartar unha hipótese como a que está a voar ultimamente, é dicir, un goberno de coalición PP-PSOE en Madrid, e evidentemente iso tería un gran impacto tamén en Navarra. En canto á historia, sería moi posible que o PSN volvese apoiar a UPN, pero ese camiño tamén se ve cada vez máis claro cara a onde leva ao PSN. E, ademais, o que antes era unha quimera xa está lonxe, pero quizá sexa posible, é dicir, que se forme unha alternativa de goberno sen o PSN. Un ano pode dar moito, por unha banda ou por outro, e a competencia será enorme, polo menos iso está anunciado.