Varios centros educativos han denunciado a falta de investimentos en infraestruturas que se están producindo no sector. Nestes tempos de crises, cales son as prioridades da Educación nas partidas económicas?

O que afecta o alumnado e profesorado é prioritario: a formación, os proxectos que temos en marcha… As infraestruturas son moi importantes, pero puxémolas nunha segunda liña, porque preferimos protexer ao outro; a nosa lema é “obxectivo de persoa”, e a nosa prioridade foi manter as condicións do profesorado e do alumnado, cocientes, etc.

Está a estudarse o pago da matrícula das Haurreskolas por parte dos pais e nais en función dos ingresos. É un paso adiante cara á gratuidade das escolas infantís que demandan os sindicatos?

Na actual conxuntura económica, a nosa aposta foi axudar ás familias a manter a educación infantil, adaptando as taxas segundo a súa situación. Ese é o camiño que se está seguindo no Estado e en Europa, e reflexionaremos sobre si podemos facelo. A gratuidade, con todo, non está sobre a mesa, porque non é unha educación obrigatoria, e noutros lugares tampouco é gratuíta.

Para desenvolver o currículo vasco, Heziberri 2020 está en marcha en colaboración con diferentes axentes. Cre vostede que chegará a un consenso suficiente?

Heziberri é un plan baseado en tres plans ou pasos. Finalizamos a primeira e logrouse o consenso entre os axentes concertados e públicos: establecemos o marco do noso modelo pedagóxico, o perfil de saída do alumnado e as metodoloxías que se van a utilizar. Entre todos puxemos as liñas principais para saber onde queremos ir. Tomáronse como base as competencias, subliñouse a importancia das avaliacións, a formación do profesorado, o idioma, os materiais, a diversidade, a equidad… Agora temos que preparar os decretos dese currículo para o próximo curso. Xa puxemos en marcha este proceso, no que participan moitos axentes, e tamén queremos buscar o consenso dos axentes sociais e políticos. Queremos sacar a Heziberri, pero queremos saír cun amplo consenso, e sabemos que hai criterios diferentes, pero faremos de intermediario para decidir que tipo de alumnos queremos no futuro entre todos e todas. O terceiro paso é a lei: uns quéreno antes, outros máis tarde, pero fai falta unha lei para dar un marco ao modelo pedagóxico e aos decretos, e iso tamén haberá que acordalo. Até agora todos participaron, achegando a súa opinión e facendo achegas, e estamos a facer un traballo moi bonito. Será máis fácil o consenso nalgúns temas que noutros? Quizá si, pero todos temos o mesmo obxectivo: sacar decretos, de maneira obrigatoria.

Precisamente, os propios alumnos criticaron que á primeira reunión de Heziberri non se convocou ningún representante dos alumnos. Queixáronse de que as decisións dirixidas aos alumnos tómanse sen ter en conta a súa opinión.

Por iso fixemos tres proxectos ou pasos dentro de Heziberri. O primeiro proxecto foi moi pedagóxico, polo que vimos que había que traballar nun nivel pedagóxico, sobre todo nos centros e nos profesores. No segundo e terceiro proxecto crearanse normas (decretos e lei) nas que todos están convidados a participar.

Pero os Estudantes Abertzales din que nos colexios e consellos universitarios non hai suficientes representantes.

No Consello de Universidades eu creo que teñen a súa participación e influencia…

O 51% do Consello da UPV/EHU está composto por profesorado…

Si, pero hai que medir para que serve cada órgano. Hai alumnos e creo que fan un traballo importante. Necesitan máis participación? No caso da Universidade é unha decisión do seu ámbito e é similar en todos os lugares. E no consello escolar tamén estiveron os representantes dos alumnos. Polo menos neste tempo que levo de conselleiro non recibín ningunha queixa, dicindo que non senten representados.

Heziberri segue adiante, pero tamén a LOMCE. Moitos actores non entenderon por que o Goberno Vasco non se plantou ante esta lei, como os gobernos de Cataluña ou de Andalucía…

Pero é verdade que se plantaron? Unha cousa son as declaracións e outra o que se fai. E neste tema atópome con eles nos mesmos sitios e están a facer o que nós estamos a facer, nada diferente. A lei está a facer o seu camiño e non podemos renunciar a ela, aínda que estamos en contra hai que cumprir a lei, pero dixémolo unha e outra vez: dentro desa lei nós imos apoiar o noso sistema educativo e estamos a traballar para melloralo. Sempre fomos coherentes co que dixemos. E é máis, eses gobernos pregúntannos que estamos a facer e mírannos, están interesados no noso traballo.

De todos os xeitos, vendo a actitude de Wert, cre que as negociacións van ser eficaces? Que son as minorías que se pretenden garantir a través destas negociacións?

Non teño moitas esperanzas. A LOMCE ten moitos puntos e non estamos de acordo con moitos, acordamos co Goberno de Madrid que non se aplique o decreto de xestión lingüística na CAV, pero en todo o demais non chegamos a un acordo. Por iso, queremos recorrer ante o Tribunal Constitucional 19 artigos da lei. E os mínimos a garantir son, sobre todo, o currículo e o sistema de avaliación, porque non é aceptable que o 50% do currículo estea en mans do Goberno de Madrid e que as avaliacións externas contrólense por si mesmas. Tamén recorreremos outras cuestións: Formación Profesional, autonomía dos centros, consello escolar… A LOMCE pisa as competencias que nos son propias desde hai tempo.

E que supón recorrer?

En primeiro lugar, dicir que non estamos de acordo, porque é inconstitucional e porque pisa as nosas competencias. Cando se vai a resolver dentro de tres anos ou de oito anos? Non o sabemos.

E mentres se resolve…

Deberíase aplicar a LOMCE. Vainos a custar parar a lei. Outra cousa é conseguir as adaptacións desta lei, quizais nunha próxima lexislatura do Goberno de España… Sabemos que esta lei é máis dura que as anteriores, pero se no seis anteriores fomos capaces de desenvolver o noso currículo, seguiremos e cremos que o conseguiremos.

Podería suceder o mesmo en Iparralde na CAV? É dicir, como compaxina o currículo de Seaska co desenvolvido polo propio centro, que os centros desenvolvan o de España e o da CAV?

Non ten nada que ver. En Francia está moi centralizada, París establece o currículo e logo teñen os seus tragamonedas para organizar os estudos, pero non teñen o nivel de autonomía de aquí. Aquí o Goberno español vai introducir as materias básicas e teremos que ver como xestionalas, pero hai opcións metodolóxicas, o sistema non está tan vinculado a España, ou estamos a traballar para que non estea vinculado.

Gañar tempo é unha das estratexias do Goberno Vasco? Díxose que a LOMCE é unha lei sen futuro…

Creo que vai ser unha lei que vai estar durante anos e por iso temos que traballar non só para gañar tempo, senón para emprender o noso. Si logramos que a lei se suspenda, perfecto, pero véxoo difícil. Con todo, o núcleo da lei, a esperanza de que a LOMCE vaia sufrir cambios nunha próxima lexislatura, é a esperanza de que cambie as tripas.

Varios axentes presentaron a guía de desobediencia á LOMCE, que se chama á "desobediencia masiva". O Goberno apoiará o que decidan a maioría dos centros educativos?

Nós temos claro que temos que cumprir a lei e ante esa desobediencia tócanos defender ao alumno. Si seguimos o camiño da desobediencia, que pasará co alumno ao finalizar o curso? Temos que cumprir a lei…

Pero o Goberno non vai ir a abrir expediente aos profesores, non?

… Eles tamén terán que pensar que están a facer. Temos que conseguir que todos esteamos no mesmo sitio e que o alumno saia ben.

A LOMCE tamén pretende pór en valor a Formación Profesional. O da CAV ten prestixio e queren implantar un novo modelo.

Si, tal e como estamos a facer en Heziberri, tamén estamos a preparar o currículo para a Formación Profesional para o próximo curso. Estamos a traballar no cuarto plan de Formación Profesional e nunha nova lei. Un exemplo deste nivel é o Congreso de Formación Profesional que celebraremos en Donostia do 28 ao 30 de maio. Será moi potente e contará coa presenza de representantes de 42 estados, entre eles, os asesores de Obama que estarán presentes.

Na universidade, os estudantes denuncian que con Bolonia se subiu o prezo das matrículas, que os posgraos son moi caros e que as bolsas se reduciron.

Iso non é certo. As taxas de matrículas non subiron máis que o IPC anual. E algunhas condicións cambiaron, pero as bolsas mantivéronse.

O reitor da UPV/EHU, Iñaki Goirizelaia, afirmou recentemente que os recortes en financiamento universitario e en investimentos van ter "consecuencias moi graves".

Respecto ao ano pasado, o orzamento destinado á universidade incrementouse este ano en 12 millóns de euros. Que esperaban un incremento maior nas súas previsións? Quizá si, pero tendo en conta a situación na que nos atopamos, ampliamos o partido do ano pasado. A situación non é fácil para ninguén, e si hai “graves consecuencias”, non é porque o goberno poña pouco diñeiro, a universidade ten máis medios de financiamento, e noutros sitios tamén terá problemas. Con todo, comparando con outros lugares, a situación non é tan mala, correspóndenos adaptala. Grave situación? Si, si son máis graves.

SEASKA criticou en Herri Urrats que nos últimos tres anos recibiu moi poucas subvencións do Goberno Vasco: 400.000 euros a distribuír entre 60 asociacións de Iparralde.

Si, e a maior parte vai a Seaska. Desde que entramos mantivemos ese acordo, facendo un gran esforzo, e é importante a cantidade que pomos, porque a situación non nos axuda.

Recentemente déronse a coñecer os resultados da Avaliación Xeral do Diagnóstico 2013. Argumentou que o uso do novo soporte empeorou os resultados, pero en castelán os alumnos melloraron e en eúscaro e matemáticas empeoraron. Un terzo dos alumnos de 10 anos non alcanzou o nivel mínimo de eúscaro…

Sorprendémonos/Sorprendémosnos con estes resultados e, por descubrir que sucedeu, démonos conta de que, como dis, o soporte foi diferente e iso influíu; son incomparables cos resultados anteriores, hai que adaptar as condicións e contidos do estudo. Pero nos resultados de PISA, por exemplo, habemos visto que non hai grandes cambios con respecto aos anteriores.

Non é preocupante o do eúscaro?

Pero o do eúscaro en xeral é preocupante e o da V. Tamén o vimos no mapa Sociolingüístico. A escola axudou moito a impulsar o eúscaro, pero necesitamos falar, usalo, e iso non só conséguese na escola. É certo que habemos visto que canto máis horas faise en eúscaro na escola, os resultados son mellores, e temos que seguir por ese camiño.

O proxecto trilingüe que estableceu Celaá suspéndese e pretende volver ao esquema de modelos lingüísticos.

O proxecto trilingüe foi unha experiencia que terminou, non se cancelou. Tendo en conta os bos resultados obtidos, nestes momentos en Heziberri estamos a definir como traballar o tema das linguas. Mentres tanto, estamos a pór medidas para manter o esforzo realizado até agora, coa concesión de axudas para a formación do profesorado. Estamos a favor de impulsar proxectos plurilingües, pero non estamos de acordo con que, como dicía o trilingüista, polo menos o 20% das clases sexan en castelán.

Con todo, tal e como especificaron xa en Heziberri, a intención é manter os modelos A, B e D, e o eúscaro como eixo principal.

Esa é a base. A Lei do Eúscaro di que hai que garantir o dereito das familias a elixir a lingua, porque temos dúas linguas oficiais, e por iso mantemos o tres modelos, pero a partir de aí queremos impulsar o eúscaro, e propuxemos incluír un pouco máis o eúscaro nos centros do modelo A, que é o que nos permite a lei.

Modificaríase tamén o modelo B?

Non é necesario adaptar o modelo B, xa que permite unha gran flexibilidade para que o propio centro introduza máis ou menos euskera, castelán ou inglés. O que dicimos do modelo B é que si entra máis inglés, non sexa para quitar o eúscaro.

Puxestes en marcha un interesante Plan Director para traballar a coeducación e a prevención da violencia de xénero.

Está a traballarse en 50 centros e para o próximo curso están previstos 100, 50 públicos e 50 concertados. Está a funcionar moi ben, o profesorado está moi implicado e a demanda foi tremenda desde o principio.

O Acordo Mínimo entre partidos políticos é unha petición que vén de lonxe para garantir a estabilidade da educación.

En Heziberri estamos a traballar niso. No Estado sacáronse sete leis educativas, pero en Euskadi sempre conseguimos unha estabilidade, porque traballamos cun amplo consenso, coa educación e cos axentes sociais. E con Heziberri tamén queremos abordar iso: si conseguimos un consenso á hora de definir cal é o currículo, temos que chegar a un consenso, e traballaremos para iso, para conseguir unha lei. A lei quérese conseguir cun acordo entre os partidos e sabemos que non vai ser fácil, pero todos temos o mesmo obxectivo: traballar polo noso sistema educativo.