A XUSTIZA UNIVERSAL é un concepto teoricamente apaixonante para que ninguén poida facer o que queira no mundo e para que saiba que si se comete o que se considera un delito a nivel mundial, será perseguido e, no seu caso, castigado en todo o mundo. Pero, que é un delito e que non hai no mundo? Aí está un dos numerosos chanzos. Moitas cousas están xa definidas na ONU e nos tratados internacionais de xustiza: asasinatos masivos sen causa xudicial, torturas, desaparicións… e outras moitas que se xulgaron aquí baixo este concepto. Estes días atópase a xuíza arxentina María Servini investigando os delitos cometidos durante o franquismo en España e no País Vasco. Vir de Arxentina a investigar? Curiosamente, sen dúbida, porque o cidadán non está moi afeito escoitar sobre a xustiza universal –os estados en xeral non lle fan ningunha apología– e tamén porque fai pensar por que ten que vir de Arxentina e por que non investígano os españois.

En realidade, a Xustiza española non se quedou atrás nos últimos 20 anos no que se refire á entrada en vigor da xustiza universal. Investigou os delitos cometidos en varias ditaduras de América do Sur e impuxo penas para os que foi condenado. Entre os casos de desaparición e tortura en Arxentina, o Tribunal Supremo de España condenou en 2007 ao militar arxentino Adolfo Scilingo a 1.089 anos de cárcere por participar na detención, tortura, morte ou desaparición de case 300 persoas en Arxentina en 1976 e 1977. Foi detido en Méjico, en Scilín, extraditado a España, xulgado e condenado. Na actualidade, cumpre condena en cárceres de España.

Todo en nome da xustiza universal e co impulso, entre outros, do xuíz estrela Baltasar Garzón. Garzón foi un dos maiores estímulos da doutrina ETA, como o que conduciu o peche de Egin, ou o que viu pasar por diante a decenas de cidadáns vascos esnaquizados pola tortura, sen moverse un dedo en contra diso. Aproveitando o vento favorable á pena de Scilingo, comezou a investigar os delitos que se produciron durante o franquismo en 2008. E aí foi onde se atopou coa parede da xustiza española: A fiscalía da Audiencia Nacional, baixo o goberno de Zapatero do PSOE, opúxose ás investigacións, foi denunciado por prevaricación e xulgado. Foi absolto entón, pero a sentenza serviu para pechar a vía da investigación contra o franquismo. Máis tarde, o Goberno do pp pechoulle as portas a través da recente reforma da xustiza universal. A consecuencia era curiosa: España pode investigar e castigar a alguén por delitos cometidos durante a ditadura arxentina (por exemplo, en Scilin), pero os crimes do franquismo non se poden investigar. A contradición é escandalosa, unha das moitas trabas que a xustiza universal atopa no camiño. Os xuíces españois tamén saben deste tipo de obstáculos. O xuíz Santiago Pedraz investiga o asasinato do cámara José Couso. Un tanque estadounidense disparoulle en Iraq. A parede é insuperable –EE.UU. xa lle dixeron que ten festa–, pero Pedraz continúa coa investigación.

Tamén o xuíz María Servini segue crendo na xustiza universal e, tras tomar en conta as denuncias contra o franquismo en Arxentina, tamén coa investigación. Pediu a extradición de Antonio González Pacheco Billy O Neno a Arxentina. España négao. E como España non investiga, el vén a España. Se España xulgaba a Scilin, por que non a Billy o Neno? Lóxico e de xustiza. Neste caso a Xustiza española ha posto a parede, a Audiencia Nacional: o delito está prescrito.

Que coa XUSTIZA fágase o que convén non é novo, sexa universal ou non. España sabe algo diso. Un xuíz conta un caso de 2002 nO País (19-5-2014) como testemuña. As forzas de seguridade españolas detiveron en Marbella (Francia) en abril de 2002 a dúas espías de nacionalidade francesa que supostamente cometían algún atentado con arma branca. A petición do Goberno francés, o Goberno de José María Aznar, a través de fiscalía, ordenou o sobresemento da causa e ambos espías quedaron en liberdade para outubro de 2002. E Francia, en nome da xustiza, continuou extraditando aos seus etarras.