Unha moza veciña cóntanos que o proceso de desenvolvemento do barrio foi de dous anos: “En verdade levabamos anos sen rapaces e hai dous anos tentámolo, pero saíu mal. Entón a asemblea de mozas non tiña forza, pero tras o rápido desafiuzamento dese gaztetxe, vimos que tiñamos que organizarnos”. A iniciativa Auzolan, un colectivo que ten como obxectivo reactivar o sistema das antigas asembleas dos pobos, reuniuse en Trintxerpe e decidiron acudir á cita. Observaron que en Egia e San Pedro había un gran potencial e prepararon senllos proxectos piloto para fortalecer a vida colectiva en ambos os ámbitos.

Barrio con gran tradición colectiva

“O barrio de Egia sempre tivo un forte carácter popular”, afirma o veciño. “Hai moitos movementos populares, abertzales, vinculados ao feminismo, artísticos, o movemento obreiro… O capitalismo ten a intención de oprimir a todo movemento social e o que hai prefire que cada un vaia polo seu lado, porque todos xuntos crearemos sinerxía, e iso é perigoso para el”.

No barrio, doutra banda, sempre tiveron un sentimento de frustración polo tema do espazo público. Por unha banda, sufriron unha forte opresión á hora de ocupar os edificios que dan orixe aos gaztetxes. Doutra banda, a Casa de Cultura do barrio non substitúe á voz dos veciños e xestiónase de acordo aos desexos da administración. O frontón é cuberto e para acceder ao mesmo deben abonar o prezo. Por último, a reforma de Tabakalera parécelles elitista. “Queren facer de Egia unha prolongación do centro de Donostia; Tabakalera é un claro exemplo diso. Alí teñen un grupo que se encarga de escoitar a palabra dos veciños, pero de momento non vimos ningún resultado e estamos desconfiados. Quérennos quitar o carácter de pobo que sempre tivemos”.

Revivindo o barrio aos poucos

“Seguindo o asesoramento da iniciativa Auzolan, organizamos tres asembleas xerais e unha acción de auzolan para debater o noso futuro como barrio”, comenta outro dos veciños de Egia. Tras os intentos frustrados, realizouse un proxecto escrito, un manifesto dos valores do barrio, para que calquera puidese ter claro por onde empezar e que camiño querían seguir. Para iso contaron coa colaboración da Fundación Joxemi Zumalabe.

Durante a realización do proxecto escrito, reuníronse nestas reunións persoas de diferentes idades e ámbitos, e sacáronse ideas de todo tipo: espazo para o desenvolvemento do banco do tempo, talleres feministas, talleres de pintura ou fotografía… Todas esas propostas incluíronse como proxecto, e os membros da asemblea de mozas puxeron sobre a mesa a idea da casa de barrio. Até entón o seu obxectivo era crear un gaztetxe, pero déronse conta de que quedaba curto para satisfacer os desexos de todos os veciños. Sendo un lugar vivo e heteroxéneo desta verdade, a procura dun espazo común que permitise a acumulación de todas as forzas pareceu unha boa idea para os junteros, aprender dos demais e desenvolver todos xuntos un obxectivo colectivo.

Para empezar, pintaron en auzolan a praza Plazaundi de Egia. Fíxose un chamamento a todos os veciños, e ese día dedicáronse a pintar a praza entre todos os nenos, novos e anciáns. Con este primeiro paso, reivindicaron que Egia fose un espazo xestionado polos veciños e veciñas. “Fomos reunións, asistimos a reunións, empezamos a ver que se estaban creando relacións fortes entre persoas de diferentes colectivos de Egia, mesmo con persoas que non participaron en movementos populares. Os máis veteranos do barrio din que desde hai dez anos non se viu tal movemento vivo aquí”.

Coa idea de Auzoetxea en marcha, xurdiu a necesidade dun espazo físico para seguir avanzando no camiño cara ao futuro. “O noso obxectivo, con todo, non era concentrar nun só espazo toda a acumulación de forzas do barrio. Á fin e ao cabo, queremos devorar o terreo ao capitalismo, e si hai cada vez máis espazos libres e autogestionados, mellor aínda”. Analizáronse as dúas vías de ocupación do edificio con fins públicos: unha, a concertación co Concello, baixo certas condicións, pero legalmente, e outra, a realización da ocupación por si mesmos. Este último foi o elixido.

Non todo termina na ocupación

Tras varias discusións, atopouse o que podía ser un espazo físico para o barrio de Egia. O vello Onkologikoa de Kutxa, obra social da caixa de aforros, levaba cinco anos pecho. Ademais, para sorpresa dos de verdade, a intención de Kutxa era derrubar o edificio e construír vivendas de luxo. Aínda que se sabe que a ocupación do antigo Oncolóxico ía ser moi difícil, o 1 de maio púxose en marcha o plan. “Tendo en conta o simbolismo da data (día dos traballadores) e do lugar (edificio que era a obra social de Kutxa), coa ocupación queriamos facer dúas reivindicacións: dar status físico ao noso proxecto e denunciar como se blanquean a cara coa obra social fronte á privatización de Kutxabank”.

Pasou o 1 de maio, e a ocupación durou unhas poucas horas, xa que inmediatamente chegaron ertzainas e policías locais a desaloxar aos veciños. “Iso non quere dicir que o proxecto do auzoetxe de Egia paralizouse, estamos a discutir que facer a partir de agora. Polo menos, grazas á acción e á repercusión mediática, conseguimos que o noso proxecto se estenda máis aló de San Sebastián e da cidade, e quen sabe, quizais noutros barrios empécense a recompilar sinerxías como a nosa”.

O día 17 celebrouse un novo festival reivindicativo no frontón do barrio, onde se reuniron para reivindicar que os espazos privados de Egia convértanse en públicos e para debater os pasos a dar cara ao futuro.