O non aos cataláns emitido a semana pasada polo Congreso dos Deputados dá a posibilidade de referirse ao Novo Estatuto impulsado polo lehendakari Juan José Ibarretxe e o PNV na década pasada. Os representantes españois mostraron en 2005 unha actitude moito máis dura co lehendakari Ibarretxe que a que mantiveron agora cos cataláns. Nesta ocasión, a Cámara catalá había pedido a celebración dun referendo, polo que se debateu durante sete horas. Entón pechouse a discusión. Dificilmente pódese facer un desprezo máis grande, dificilmente máis antidemocrático, que negar a mesma controversia da institución á institución.O
Goberno Vasco continuou coa organización da consulta, pero cando o Tribunal Constitucional prohibiuna, na CAV non sucedeu nada, nin no Goberno, nin no Parlamento Vasco, nin na sociedade vasca. Foi unha clara mostra da debilidade do Novo Estatuto até a fase de consulta. Quizá o contexto poida achegar máis información. O PNV estaba dividido tanto en torno ao Novo Estatuto como, sobre todo, para acordar até onde se debía seguir para a súa entrada en vigor. A situación da esquerda abertzale era máis complicada: fóra da lei e tras o proceso de paz de 2006, inmersa nun complicado debate interno. Dada a importancia que lle dá agora ao Plan Ibarretxe, non é fácil entender que Batasuna deixase nese momento unha posición contraria, aínda que tres dos seus votos si que permitiron a súa aprobación no Parlamento Vasco. A oposición do pp e do PSE-EE era ampla, en número e en acción, e ademais, ETA seguía co seu labor armado. Con esta mirada ao contexto pódese entender perfectamente que a iniciativa do Novo Estatuto non siga adiante. Con ese nivel de apoio non era posible.

Que opción ten agora o movemento soberanista catalán? Si o Estado négase a facer o referendo, deberán facer o seu propio camiño para que se protexa legalmente o referendo prometido. A Lei de Consulta, que xa está moi avanzada, comezará a elaborarse despois de Semana Santa no Parlamento catalán e está previsto que estea lista para setembro. É entón cando o Goberno de Artur Mas prorroga o decreto de convocatoria do referendo sobre a independencia de Cataluña. Ademais, está a traballarse na lei electoral, que tamén necesita ese instrumento que actualmente non ten para levar a cabo a consulta de maneira satisfactoria. Posteriormente, a petición do Goberno español, o Tribunal Constitucional suspenderao e a pelota volverá ser a favor dos cataláns, que xa decidiron retirarse.

Aí comezarán algúns dos momentos máis decisivos do movemento soberanista, que terá que decidir entre dúas vías: Referendo por encima da lexislación española; ou disolución do Parlamento e convocatoria de eleccións para o 9 de novembro. Non é fácil imaxinar como se pode celebrar un referendo por encima da prohibición do Goberno español, pero como iniciativa o referendo é limpo. O adianto electoral complícase porque, entre outras cousas, os partidos teñen que acordar como van presentar a idea de independencia, ou todos xuntos ou cada un no seu programa. Si celebrásese un referendo, a desobediencia a Madrid adiantaríase e, si non, o choque deixaríase para despois das eleccións, xa que si o soberanismo gañase con claridade, o seguinte paso sería declarar a independencia.

A xornalista de dereitas valenciana Pilar Urbano, anunciou o pasado fin de semana nunha entrevista concedida a 'naceu Dixital' a súa previsión: Participación do Exército español. Con todo, tal e como está Ucraína, Europa non vai entender con tenrura que se conteste coa forza aos movementos pacíficos. E menos aínda tres meses antes, cando Escocia poderá celebrar o seu referendo de autodeterminación. O parlamentario da Cup, David Fernández, tamén sinalaba nunha entrevista concedida en febreiro que o Goberno español podería desmantelar a Generalitat e pór unha xestora. Os partidos soberanistas teñen meses ante os seus pés para fortalecer os seus acordos. Mentres tanto, a sociedade civil volverá ensinar aos partidos onde se atopa a forza nos meses que transcorren desde aquí e até a Diada.