Ao redor de tres mil persoas reuníronse en Morlaix (Montroulez breizher) o 10 de marzo, nas fotos que publica o diario Le Telegramme, onde se poden ver as súas famosas gorras vermellas.

Erwan Keman explicou na crónica “A cólera vermella de Bretaña” as reivindicacións dos rebeldes bretóns. Estas foron aprobadas en 15 apartados na asemblea xeral de Montroulez. Le Telegramm explicou que a prioridade é que a ecotasa de camións quede definitivamente descartada e que Francia outorgue maiores poderes ás rexións (no Hexágono é dicir moita regionalisation, ninguén se atreve a mencionar a ningunha nación que non sexa o francés).

Pero tamén hai máis solicitudes. Retomar a Bretaña o departamento de Loire-Atlantique, incluíndo Nantes-Ar Naoned. A disolución de varias leis e normas francesas que castigan a Bretaña. Ampliar o uso do bretón nas escolas. Aumentar a protección dos medios de comunicación de breizher. Fomento do tráfico marítimo. Designación dunha rexión determinada como “zona franca” Introducir a historia de Bretaña nas escolas.

Pero a nova rebelión de Bretaña tamén ten máis elementos, e advertiunos diso desde a Baixa Navarra I.E. os lectores (afortunados os traballadores de Argia por ter lectores exixentes), pondo nas nosas mans o interesante debate que ofreceu o pasado 18 de decembro o medio Mediapart: “Bonnets rouges et écotaxe: le débat Troadec-Etxeverry”. Os seus 43 minutos están completos en Dailymotion.

Christian Troadec é o alcalde nacionalista de Carhaix-Karaez, que foi designado oficialmente como alcalde. Moitos vascos coñecen ben este pobo, hermanados con Oiartzun. Troadec é, ademais, o líder máis coñecido dos gorros vermellos.
Noël Txetx Etxeberri Iparraldeko Bizi! É un dos líderes do movemento, un dos membros máis coñecidos de Abertzaleen Batasuna. Os de Mediaparte non lle chamaron en balde a Txetxe: nos últimos meses as autoestradas de Lapurdi levaron a cabo chamamentos á xente de Bizi!... en busca do polluteo para os camións ou o imposto de contaminación.

Os de Bizi! viñan esixindo desde moito antes que os contaminantes pagasen. O petróleo, o gas, o carbón... son cada vez máis escasos, están a encarecerse e serán moito máis cariotas no futuro. Por certo, o cambio climático está a producirse nos poucos anos polo desmantelamento dos combustibles fósiles que se acumularon durante millóns de anos.

“Deixaremos aos nosos nenos –di Txetx- atrapados nun dobre cadeado. Por unha banda, as terribles consecuencias do cambio climático provocado por nós mesmos. Por outra banda, nós gastámolos, sen a enerxía necesaria para facerlles fronte, xa sexa para facer diques, etc.”. De aí a necesidade de impostos como o pollutero para financiar a transición.

Bizi! elaborou unha ampla proposta para unha política de transición nos últimos anos, e conseguiu que tres cuartas partes dos alcaldes vascos saídos das últimas eleccións municipais aproben esta estratexia na súa campaña.

Cambiar no medio da crise

Para o alcalde de Karaez, o mesmo para os gorros vermellos, chegou a ecotasa a Bretaña cando a súa economía se derruba, con miles de empregos pechos, toda unha agro-alimentación afogada en crise. Sobre a cabeza do débil un novo imposto que supostamente debe servir para construír alternativas, pero que aínda non existe. Bretaña é a península, exporta a maior parte da súa produción e case todo en camión.

Nos últimos 50 anos, Bretaña perdeu case por completo a rede ferroviaria. Ademais, os camións utilizan o mesmo produto na cadea de produción, de aí traen pensos, aquí engordan os pitos, morren máis aló, lévanllos lonxe, tráenos para trocear... a pesar da pequena ecotasa todos os desprazamentos encarecen un produto que xa non é competitivo. “Que se impoña un novo imposto desde París a unha rexión xa debilitada, dicindo que é para o noso ben, iso non o aceptan as xentes”.

Bretaña non permite o contacto cos camións. Pola contra, Bizi! denuncia que se axuda demasiado aos camións, que pagan moi pouco en impostos sobre o que costa o mantemento das autoestradas. En definitiva, todos os cidadáns están a pagar os gastos xerados polos camións. Mentres tanto, a compañía ferroviaria SNCF continúa reducindo os seus postos de traballo, debilitando o transporte por vía férrea. “SNCF quere que o persoal ferroviario convértase nun camión chofer”, argumenta Txetxe.

Finalmente, o Goberno de París suspendeu a ecotasa polas protestas en Bretaña, pero tamén pola presión do lobby dos grandes propietarios de camións. Pero Bretaña segue sumida na crise económica, xa que a agro-alimentación, que foi en boa parte o bastión dese país, se desmorona.

A economía de Bretaña está baseada na agricultura e enfocada á exportación desde os anos sesenta. Inmerso nunha guerra de prezos coa globalización, perdeu a competitividade sen parar. Si separáchesche dos pitos e dos porcos en carne barata, sempre haberá alguén no mundo que os engordará e véndaos máis baratos. Agora que Europa vai renovar a súa principal norma PAC, a industria especializada en comercializar carne barata vai perder parte das axudas. Moito máis diñeiro do que terían que pagar coa ecotasa.

O valor que xera a agricultura de Bretaña caeu de forma drástica nas últimas décadas. Transfórmase moi pouco dos cultivos e gando que se producen, un terzo dos porcos cultivados en granxas. Francia importa actualmente o 44% dos pitos que consome. Pola contra, Bretaña exporta pitos baratos a Oriente Medio. Os tarros de froitas para o francés. E o campión destes pitos, Doux, é un dos fabricantes máis ricos de Francia e o que máis diñeiro recibiu da PAC agrario.

A cuestión é que a transición non é fácil. Tal e como sinala Troadece, “ese modelo construíuse desde 1950-1960, no que os nosos pais, incluídos os meus, deixaron a vida, e no que moitos de nós conseguiron quedar en Bretaña, onde decidiron traballar e vivir. Non tiveron outra opción. Agora ven as súas deficiencias”.

Txetx Etxeberri defendeu a taxa de contaminación dos camións para evitar que se repita o erro que cometeu na agricultura fai 60 anos. A agricultura non prevía os problemas que ían causar con eles. Agora corremos o risco de seguir malgastando alegremente a enerxía que necesitaremos no futuro.