Nos últimos anos, as finanzas multiplicáronse e van seguir por ese camiño. Un artigo do diario británico The Guardian indicaba que en 2050 o valor dos títulos das entidades financeiras estímase que será nove veces superior ao PIB de Gran Bretaña. Pero só son previsións. Con todo, ese crecemento do sector financeiro xa é bastante significativo en Estados Unidos. De feito, a carga económica dos seus sectores financeiros entre 1980 e 2006 practicamente duplicouse, pasando do 4,9% do PIB ao 8,3%.

Pero, que vai supor este crecemento para a produtividade? É evidente, nada bo. Como se viu nesta crise, o sector financeiro viuse arrastrado pola economía real. Ademais, hai que ter en conta o diñeiro que supuxo este sector especulativo: As entidades financeiras do Estado español han devorado 87.000 millóns de euros; só Bankia, case 23.000 millóns de euros! Comparativa cos orzamentos da CAPV, que ascende a 12.000 millóns de euros.

Á vista destes datos, non hai dúbida de que todo este diñeiro desviado afectou notablemente á economía real, que se utilizou en lugar de no sector produtivo para tapar os buracos dos bancos. Por tanto, o sector produtivo atoparase con menores recursos financeiros en detrimento de os investimentos reais produtivas.

Ademais, a medida que aumentan os recursos das entidades financeiras, os seus créditos tamén aumentaron, pero na maioría dos casos ese diñeiro destínase á construción, onde a produtividade é moi baixa. Por tanto, non achegou moito á produtividade xeral, é dicir, á economía real.

Pola contra, segundo algúns economistas, si as entidades financeiras multiplícanse, haberá máis posibilidades de que se canalicen os aforros e que as empresas obteñan créditos máis baratos. Con todo, as investigacións din algo máis. De feito, en 20 estados estudouse a correlación entre produtividade e finanzas e o resultado foi inverso: canto máis aumenten as finanzas dun país, máis modesto é o crecemento da produtividade que nos países cunha evolución financeira máis lenta.

Por outra banda, hai que ter en conta que o sector financeiro compite con outros sectores económicos á hora de contratar man de obra cualificada. Crese que son as entidades financeiras as que contratan aos traballadores máis cualificados ou aos máis intelixentes, mentres que o resto de sectores contratan aos secundarios. De feito, as fundacións hedge e os bancos de investimento levan aos matemáticos e físicos máis sabios a crear modelos matemáticos complexos, en detrimento de sectores que promovan a produtividade. Con todo, este argumento é bastante débil tendo en conta que das universidades salgue unha chea de técnicos para poder empregalos a todos no sector financeiro.

Nesta conxuntura hai argumentos a favor e en contra, pero é certo que si no caso español destináronse 87.000 millóns de euros á investigación e ao desenvolvemento, teriamos un nivel de produtividade superior e, por tanto, non teriamos que recortar tanto os salarios para ser máis competitivos nos mercados internacionais. Pero, desgraciadamente, estamos en situación inversa. Un exemplo diso é o Centro ESS de Bilbao, onde estaba prevista un investimento de 180 millóns de euros, pero debido aos recortes orzamentarios, este orzamento reduciuse á metade. Un investimento que se vai a realizar a partes iguais entre o Goberno Vasco e o Goberno central.

Este tipo de medidas restritivas non favorecerán a produtividade.

Imos polo camiño equivocado!