Yolanda Barcina imaxinouse a semana pasada que, como un pistoleiro que tivo que facer o atraco e conducir o coche no medio dunha tormenta de saraiba, conseguiu chegar ao agocho seguro, cando o PSN se decatou de que non apoiará ningunha moción de censura contra el.

Desfíxose deseguido. A oposición mantívose durante catro semanas e, pisando o acelerador até o fondo, guiou ao volante foral apertando os dentes, sen preocuparse demasiado polos posibles socios que puidesen caer dos disparos que asubiaban na orella, a corrupción da trama Goicoechea fixo burla en parabrisas, en sentido contrario e sen luz.

Un traballo complicado.

Pero é así nalgunhas políticas: o oficio de pilotos suicidas. Os cálculos débense realizar con precisión para suxeitar a cabeza sobre o pescozo. E cando a ex directora da Facenda navarra Idoia Neves estendeu ao catro ventos o escándalo das intervencións de Lourdes Goicoechea coa ecuación que inventou Barcina.

Calculou que os días duros chegábanlle, pero tamén que algunha vez a tormenta debía tranquilizalo; que o importante era que no balance de danos que seguiu ao temporal non se convertese en cadáver político. Quizá soubese que o órdago que lle botaron do PSN tiña data de caducidade. Así mesmo, indicou que a decisión non se tomaría na sede dos socialistas navarros no Paseo de Sarasate, senón na rúa Ferraz de Madrid.

Sabía que as eleccións europeas tampouco estaban moi lonxe, que o PSOE quere gañar eses votos antes de iniciar o asedio do Palacio da Moncloa, e que, de camiño a esa vitoria, sería un obstáculo que ante moitos votantes españois presentásese de man con nacionalistas vascos.

É dicir, Barcina, a pesar de que saía da cuneta e arriscábase a chocar contra a árbore, viu que tamén dispuña de escapes.

Como un bandoleiro que decidiu non entregarse, a presidenta de Navarra foise ao monte e veñan buscalo vostedes, os justicieros. Parecía que si, que nesta ocasión tamén se animaría a figura do líder do PSN, que se mostrou disposto a participar neste tipo de batidas.

Estaba lonxe o goberno de UPN-PSN, que se constituíu en 2011 e que se enmoheció en apenas doce meses. E pasara un ano desde que en abril de 2013 a oposición presentase unha moción de censura e Barcina lograse escaparse pola abstención dos socialistas. Bildu, Aralar-NaBai, Esquerda-Ezkerra e Geroa Bai víronse envolvidos no caso de Caixa Navarra, que lles levou a pedir ao presidente da entidade. Ese dezaoito escanos foron demasiado poucos no Parlamento para gañar ao dezanove de UPN e ao catro do pp. E o nove parlamentarios do PSN, en silencio, non para aquí nin cara alá.

Bo, feo e malvado

Non faltaban os asideros para crer que este ano ía ser diferente, estaba dito con bastante claridade: “Si Barcina non dimite, o PSN botarao”. E que pasou? Do mesmo xeito que o home fiucego, feo e malvado que lle deron o título a Western, pode haber tres hipótese que explican o que fixo o bando Jimenez no último mes.

Houbo descoordinación entre o PSOE e o PSN, non se entenderon e eu deille o brazo, vostede colleu a man. Os defensores desta teoría diranche que tanto o PSN como o PSOE tiñan a intención de cometer un órdago podre desde o principio. Tratábase de tensionar a corda, a ver se así conseguían que Barcina priorizase as eleccións anticipadas ante a perda da moción de censura –o propio Miguel Sanz cantou ao presidente os beneficios desa elección na reunión do comité executivo de UPN–.

Pero Barcina quedouse mordida. E entón o chocolate: os navarros xa crían que a aposta era algo máis que pouse e os madrileños tiñan que tirar de atrás as rendas en nome de Rubalcaba, do partido e do Estado, amén.

Con todo, esta lectura parece sinxela. Imos coa hipótese fea a agosto de 2007. Moitos preferiron non lembrar que hai sete anos –dise facilmente– o PSOE fixo unha xogada parecida á que repetiu agora, estando encima da mesa a posibilidade de expulsar a UPN do Goberno, sen unha pantasma chamada Bildu.

A primeira vez a traxedia, a segunda a farsa: dixérona os sabios. Na lectura do último mes, Afrusa di que o entendemento entre UPN e PSOE vén de hai tempo, que Navarra é realmente unha cuestión de Estado e aínda que todas as relacións teñen altibaixos, Ferraz non está aquí para moitas aventuras. Que non hai nada que facer co PSN, que non vai haber, que se esqueza, que non pida milagres ata que o resto sume 25 escanos.

A mala opción ten que ver co cargo de Roberto Jiménez: é sabido con quen se deslizou o secretario xeral do PSN en 2012, cando Carme Chacón e Alfredo Pérez Rubalcaba loitaron polo liderado do PSOE. Sabemos tamén quen gañou a pelexa. O que non sabemos é se a humillación que sufriu Jiménez a semana pasada foi un atraso e unha forma de facerlle pagar os intereses da defensa de Chacón.

É posible que pense no PSOE que, despois de tantos desprazamentos, Jiménez xa está amortizado. Na portada do Diario de Navarra do 9 de marzo estaban a divertirse co baralle dos posibles substitutos de Pitillasa. Se se esconde ao ladrón e cámbiase pouco, o secretario xeral do PSN o mellor sería que se puxese en mans dalgún enfermeiro esa fea ferida de costado, porque quizá lle botase a bala que lle atravesaron as costas. Sábese si o tiro non se infectará ao partido.

Cantos atracos quedan?

Parecería que Yolanda Barcina saíu reforzada desta trampa, que recuperou en parte a capacidade de marcar os tempos da política navarra e que non vai adiantar as eleccións ata que ela estímeo oportuno.

É só efecto da adrenalina. Quererá sentirse seguro de que non lle volverán a pór a pata encima, pero, cantos atracos, cantos escapes imposibles pode facer alguén na súa situación? Cantos escándalos, por corrupción, pódense sacar á luz en quince meses? Canto antes de que o número dous do partido empezase a loitar pola xefatura da banda? Canto, a oposición, a verdadeira, creceu máis do que se esperaba? Son preguntas para outra película. O caso Goicoechea acaba aquí, sombreado a negro.