A clave é vender a invención
Jackson (Michigan, EEUU), Novembro de 1903. Unha mañá do comezo do inverno, como todos os días, Albert J. Parkhouse chegou á oficina. O frío do tempo fixo que o tendedero reunísese co abrigo e o chapeu dos seus compañeiros. Non era a primeira vez que lle sucedía, xa que non había nas oficinas de Timberlake Wire e Novelty Company unha clave suficiente para colgar os abrigos de todos os empregados. Até o pescozo, vendo como o seu único abrigo de inverno engurrábase tras a cadeira, Parkhouse utilizou o que tiña ao seu alcance para atopar a solución: arame e imaxinación. Tal e como indica o nome da empresa (Timberlake Alanbre e Compañía de Novidades), producían e comercializaban novidades en arame, sendo Parkhouse un dos inventores. Dobrou un anaco de arame, formou dous óvalos que se unían no centro, e na parte superior engadiu un gancho, retorcéndose os extremos do fío.
O inventor foi redondeando a idea orixinal e varios compañeiros empezaron a utilizar esas primeiras perchas de arame. Así, John B. O empresario Timberlake apoderouse do beneficio que lle podía reportar a invención do seu empregado. Por Charles L. O avogado Patterson solicitou o 25 de xaneiro de 1904 a patente do perchero de arame e obtívoa rapidamente. O patente núm. 822,981 dos Estados Unidos foi propiedade de Timberlake e o inventor era oficialmente Charles L. Patterson, o avogado puxo o seu nome no oco que correspondía ao inventor cando se cumpriu a petición. A empresa fixera fortuna cun aro de arame, pero Parkhouse non recibiu ningún premio, nin honorífico, nin material. Mentres traballaba para Timberlake, seguía cobrando o soldo de costume.
Esta “inxustiza” era unha práctica habitual nos Estados Unidos da época. Por exemplo, coñecidos inventores como Thomas Edison, George Eastman ou Henry Ford tiñan o costume de apropiarse das ideas dos “colaboradores”, repartindo fama e beneficios sen ningunha necesidade.
A lei desapiadada do mercado premia aos vendedores, non aos creadores. Entre 1900 e 1906 só repartíronse 89 patentes de dispositivos de colgadores de roupa en Estados Unidos, moitas delas similares e tan eficaces como a percha de Parkhouse. O caso é que Timberlake tiña máis de 20 anos de experiencia no mercado dos dispositivos de arame, xa fixera un oco no mercado e, aínda que non se inventou o perchero, soubo vendelo.
Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.
Bilbo, 1954. Hiriko Alfer eta Gaizkileen Auzitegia homosexualen aurka jazartzen hasi zen, erregimen frankistak izen bereko legea (Ley de Vagos y Maleantes, 1933) espresuki horretarako egokitu ondoren. Frankismoak homosexualen aurka egiten zuen lehenago ere, eta 1970ean legea... [+]
Fusilamenduak, elektrodoak eta poltsa, hobi komunak, kolpismoa, jazarpena, drogak, Galindo, umiliazioak, gerra zikina, Intxaurrondo, narkotrafikoa, estoldak, hizkuntza inposaketa, Altsasu, inpunitatea… Guardia Zibilaren lorratza iluna da Euskal Herrian, baita Espainiako... [+]
Deportazioaren Memoriarako Euskal Koordinakundeak aintzat hartu nahi ditu Hego Euskal Herrian jaio eta bizi ziren, eta 1940tik 1945era Bigarren Mundu Gerra zela eta deportazioa pairatu zuten herritarrak. Anton Gandarias Lekuona izango da haren lehendakaria, 1945ean naziek... [+]
Guardia Zibilaren historia bat - Hemendik alde egiteko arrazoiak izenburupean, datorren astean argitaratuko dugun 305. LARRUN aldizkariaren pasarte batzuk dira ondorengoak, erakunde armatuaren sorrera garaietan girotutakoak.
Iazko uztailean, ARGIAren 2.880. zenbakiko orrialdeotan genuen Bego Ariznabarreta Orbea. Bere aitaren gudaritzaz ari zen, eta 1936ko Gerra Zibilean lagun egindako Aking Chan, Xangai brigadista txinatarraz ere mintzatu zitzaigun. Oraindik orain, berriz, Gasteizen hartu ditu... [+]
Eskultura grekoerromatarrek bere garaian zuten itxurak ez du zerikusirik gaurkoarekin. Erabilitako materiala ez zuten bistan uzten. Orain badakigu kolore biziz margotzen zituztela eta jantziak eta apaingarriak ere eransten zizkietela. Bada, Cecilie Brøns Harvard... [+]
Japonia, XV. mendea. Espioitzan eta hilketa ezkutuetan espezializatutako eliteko talde militarra sortu zen. Edo horixe uste du behintzat Stephen Turnbull historialari britainiarrak. Beste aditu batzuen ustez, askoz lehenago sortu ziren ninjak, duela 2.300-2.500 urte inguru. Eta... [+]
Aranzadi Zientzia Elkarteko Etnografia Sailaren zuzendari berria da Maite Errarte Zurutuza (Beasain, 1995), urrian Fermin Leizaolaren lekukoa hartu ondoren. Kultura materiala aztertzen jarraitzeko beharra azpimarratu du, gizartearen memoria eta bizimodu aldaketak erregistratzeko... [+]
Gogora Institutuak 1936ko Gerrako biktimen inguruan egindako txostenean "erreketeak, falangistak, Kondor Legioko hegazkinlari alemaniar naziak eta faxista italiarrak" ageri direla salatu du Intxorta 1937 elkarteak, eta izen horiek kentzeko eskatu du. Maria Jesus San Jose... [+]
Familiak eskatu bezala, aurten Angel oroitzeko ekitaldia lore-eskaintza txiki bat izan da, Martin Azpilikueta kalean oroitarazten duen plakaren ondoan. 21 urte geroago, Angel jada biktima-estatus ofizialarekin gogoratzen dute.
Atapuercako aztarnategian hominido zahar baten aurpegi-hezur zatiak aurkitu dituzte. Homo affinis erectus bezala sailkatu dute giza-espezieen artean, eta gure arbasoek Afrikatik kanpora egindako lehen migrazioei buruzko teoriak irauli ditzake, adituen arabera.
Chão de Lamas-eko zilarrezko objektu sorta 1913an topatu zuten Coimbran (Portugal). Objektu horien artean zeltiar jatorriko zilarrezko bi ilargi zeuden. Bi ilargiak apaingarri hutsak zirela uste izan dute orain arte. Baina, berriki, adituek ilargietan egin zituzten motibo... [+]